wapenexporten

Vrijdag 28 januari plaatste ik een verhalend blog met recente leveringen aan Egypte. De nadruk lag hierbij op pantservoertuigen.

In mijn computer vond ik nog wat oude tabellen met wapenleveranties aan Egypte. Ze zijn verder niet te vinden op het internet. Er is een zijn tabellen over 1992-1999, 2000 en 2001. Gegevens over 2004-2007 zie: http://www.stopwapenhandel.org/informatie/Overheid/overheid.html

Jaar	Code	Omschrijving
1992	0003	Patronen. 20 mm TP M55A2-
1992	4A036	Delen van computers- - -
1992	4A03c	Goederenzending volgens aangehechte door de C.D.I.U. gewaarmerkte specificatie -- - -
1992	4A03c	Goederenzending volgens aangehechte door de C.D.I.U. gewaarmerkte specificatie -- - -
1992	5B01a	Glasvezelmeetapparatuur [ ] alsmede delen en toebehoren daarvoor
1993	0003	Schakels M9
1993	0005	Delen van vuurleidingssystemen, type
1993	0005	Delen van radarvuurleidingssystemen, typen
1993	0005	Delen van radarvuurleidingssystemen t.b.v. type
1993	0015	Nachtkijkers met toebehoren, type
1993	4A03c	Goederenzending volgens aangehechte door de C.D.I.U. gewaarmerkte specificatie -
1993	4A03c	Goederenzending volgens aangehechte door de C.D.I.U. gewaarmerkte specificatie -
1993	4A03c	Texas laptop computer met een CTP waarde van 18,6 Mtops
1993	4A03c	Digitale computers met een CTP waarde tussen de 12,5 en 67 Mtops Samenstellingen speciaal ontworpen of aa
1993	4A03c	Computers met een CTP waarde van 14,8 Mtops en 18,6 Mtops, alsmede delen daarvan.
1993	4A03c	Computers met een ctp waarde van 14.8 Mtops en 18.6 Mtops, alsmede delen en toebehoren daarvoor
1993	4A03e	Disk-drives of halfgeleider apparatuur met een maximale bitsnelheid tussen 25 en 47 Mbit/s
1993	5A01b	Modems en apparatuur die modems bevatten, met een gegevensdebiet van maximaal 19200bit/s
1993	5B01a	Glasvezelmeetapparatuur met delen en toebehoren type
1994	0005	Delen van radarvuurleidingsystemen, types [ ] met toebehoren
1994	0008	Rookzwak buskruit
1994	1C350	Triëthanolamine
1994	1C350	Triëthanolamine
1994	5A001b	Eenheden voor telecommunicatietransmissieapparatuur (typen
1994	5A001b	Eenheden voor telecommunicatietransmissieapparatuur, type
1994	5A001b	Eenheden voor telecommunicatietransmissieapparatuur, type
1994	5A001b	Eenheden voor telecommunicatietransmissieapparatuur, type
1994	5A001b	Eenheden voor telecommunicatietransmissieapparatuur, type
1994	5A001b	Eenheden voor telecommunicatietransmissieapparatuur, type
1995	0003	Schakels M 9 (voor cal. 0.5 Inch)
1995	0006	Goederenzending volgens aangehechte door de CDIU gewaarmerkte specificatie
1995	1C350	Natriumfluoride-
1995	4A003b	Computers met een CTP waarde van 280 Mtops
1995	5A001b	Telecommunicatie transmissiesystemen, type
1996	0006b	Amfibievoertuig (Alvis Stalwart 6x6)
1996	1C350	Triëthanolamine- - -
1996	5A001b	Eenheden voor telecommunicatie-transmissieapparatuur, type
1997	0005b	Delen van radarvuurleidingssyteem, type
1997	1C35046	Triëthanolamine - - -
1997	1C35046	Triëthanolamine . . .
1998	0001a	Pistool, merk Walther. kaliber 9mm para
1998	0005b	Delen van radar(vuurleldings)systemen typen
1998	0005b	Delen van radar(vuurleiding)systeem type
1998	0005b	Delen van radarsysteem type
1998	0010c	Delen van F110 straalmotoren voor F-16 gevechtsvliegtuigen
1998	1C35046	Triëthanolamine - - -
1999	0005b	Delen van radarvuurleidingsystemen. type rondzoekradarsystemen. type
1999	0005b	Delen van radarvuurleidingsystemen. type
1999	0005b	Delen van radarvuurleidingsystemen. type ronzoekradarsystemen, type
1999	0005b	Delen van radarvuurleidingsystemen. type
1999	0005b	Delen van radar(vuurleiding)systeem en rondzoekradarsystemen types -
1999	1C35046	Triëthanolamine - - -
1999	1C35046	Triëthanolamine - - -
1999	1C35047	Fosforpentasulfide - - -

	Egypte 2000
Code	Omschrijving	Bedrag
0005b	Delen van radarvuurleidingssystemen, type	647.439
0005b	Delen van radarvuurleidingssystemen, type	130.504
0014	Hydraulische bewegingssystemen voor MI-TDT tanksimulators	1.498.459
1C35047	Fosforpentasulfide- - -	97.850
1C35046	Triëthanolamine - - -	102.806
1C35046	Triëthanolamine - - -	41.570
1C35046	Triëthanolamine - - -	41.570
1C35046	Triëthanolamine - - -	11.865
1C35045	Natriumcyanide- - -	11.884
1C350	Kaliumfluoride-  -	17.480

Egypte 2001
Code	Omschrijving	Bedrag
0005b	Delen van radarvuurleidngssysteem, type [***] .	313.120
0005b	Delen van radarvuurleidngssysteem, type [***]	299.308
0005b	Delen van radarvuurleidngssysteem, type [***]	85.835
0005b	Delen van radarsystemen	22.654
0005b	Delen van radarvuurleidngssysteem, type [***] .	9.940
1C35041	Fosforpentasulfide	64.612
1C35046	Triëthanolamine	48.598
1C35047	Fosforpentasulfide	541.129

Nederland belangrijke leverancier Egyptische wapens

De pantservoertuigen van het Egyptische leger worden vanaf het begin - al dan niet actief - ingezet bij de controle van de protesten. De kracht van de wanhoop is moeilijk in te dammen als hij ontvlamd is. Geweld en repressie moeten daarvoor zorgen. Belangrijk daarbij is dat het autoritaire Egyptische regime sterker bewapend is dan Tunesië. Onder andere door grote wapenzendingen uit Nederland.

De leveringen van pantservoertuigen aan Egypte in de jaren negentig behoren nog steeds tot de meest omvangrijke uit de geschiedenis van de Nederlandse wapenhandel. Het ging 599 YPR-765 pantserrupsvoeruigen en 12 M-577 pantserrups/commandovoertuigen.

M-577


Beide leveringen vonden in 1994 plaats. (Nederlandse wapenhandel in de jaren negentig). Ruim tien jaar later zou nog een grote hoeveelheid van 431 YPR’s volgen. De regering meldde ter geruststelling “dat sinds 1994, voor zover bekend, Egyptisch legermaterieel, noch overigens het Egyptische leger zelf, tegen burgers is ingezet.” Ook tussen de laatst vrijgegeven informatie over Nederlandse wapenexporten (december 2009) zit een levering voor de pantservoertuigen van groter dan een miljoen euro voor (zie tabel 2).

Juist pantservoertuigen zijn bij grootschalige protesten van mensen die weinig te verliezen hebben het middel waar machthebbers naar grijpen. Kleine wapens overtuigen niet als mensen echt boos zijn. De kogels nemen ze dan op de koop toe. Dat is gruwelijk maar blijkt de wrede werkelijkheid. Als pantserwagens – in het geval van de voormalig Nederlandse voertuigen ook nog eens uitgerust met 25mm geschut – worden ingezet dan is de bemanning vrijwel onkwetsbaar en de demonstrant weerloos en een makkelijke prooi. Pantserwagens kunnen mensen wel naar huis krijgen. Het kan ook anders zo blijkt in Caïro. Pantservoertuigen kunnen de bevolking ook beschermen als (delen van) het leger het niet eens zijn met het bewind. De Int. Herald Tribune schrijft: "(...) their displays of support for the protesters were conspicuous throughout the capital. In one striking example, four armored military vehicles moved at the front of a crowd of thousands of protesters in a pitched battle against the Egyptian security police defending the Interior Ministry."

Je ziet in Caïro de pantservoertuigen hun posten al innemen om de ME te ondersteunen. Ze staan bij belangrijke bruggen over de Nijl, kruispunten en pleinen, het TV-gebouw en voor kantoren van de National Democratic Party, de regeringspartij. (Associated Press, January 27, 2011 “Egypt's protests pose threat for regime”). De eerste doden zijn al gevallen. De Press Trust of India stelt dat: “(…) security forces used all their tools to disperse the crowds: Rubber bullets and tear gas. They also attempted to run over protesters by armoured vehicles, stone them and beat them with batons, the reports said.” (January 26 2011)

Nederland leverde meer wapens aan Caïro. Onder andere de technologie om nachtvizieren te produceren. Maar de levering van de pantservoertuigen blijft de belangrijkste. In Nederland was het alleen Onze-Wereldhoofdredacteur Stan Termeer die destijds aandacht besteedde aan de levering van 1994. Die van elf jaar later haalde de pers niet eens.

Of de pantservoertuigen in worden gezet moet nog blijken. (Met een foto in de hand niet zo moeilijk: reduceren en deduceren aan de hand van aantal wielen, raampjes, vorm en je komt een flink eind.) Egypte heeft flink veel pantservoertuigen. De door Nederland geleverde zijn er een substantieel deel van. Laten we hopen dat ze niet ingezet worden.

Tabel 1: pantservoertuigen Egypte Bron: Military Balance 2010, p. 248 Zie voor meer informatie: wiki/Modern_equipment_of_the_Egyptian_Army
412	Verkenningsvoertuigen		300
			112	Commando Scout
610	Gepantserde infanterie gevechtsvoertuigen (AIFV)		220	BMP-1 (in store)
			390	YPR-765 (met 25mm)
4.160	Gepantserde troepenvoertuigen (APC)
	2.600	APC (rups) M-113A2 (incl. varianten)	(500)	BTR-50/OT-62 (meeste in store)
	1.560	APC (wielen)	250   250     410   650	BMP-600P
				BTR-60
				Fahd-30/TH 390 Fahd
				Walid

Tabel:2 Wapenleveranties Egypte 2008-2009
Datum	goederen	eindbestem- ming	herkomst	waarde (€)
18-12-2009	Delen van YPR- en M113 APC pantservoertuigen	EGYPTE	ONBEKEND	1.202.476
februari-2009	Technologie t.b.v. productie van nachtzichtvizieren	EGYPTE	Nederland	250.000
februari-2009	Technologie en services m.b.t. radarvuurleidingsystemen	EGYPTE	Nederland	2.547.550
19-02-2009	Optische passieve richtkijker en toebehoren daarvoor (tijdelijk of retour na reparatie)	EGYPTE	Nederland	20.000
23-03-2009	Delen en software voor radarvuurleidingsysteem (tijdelijk of retour na reparatie)	EGYPTE	Nederland	274.000
19-10-2009	Delen van radarvuurleidingssystemen (tijdelijk of retour na reparatie)	Egypte	Nederland	114.000
27-10-2009	Delen en software voor C3-consoles	Egypte	Nederland	4.010.932
nov-2009	Onderdelen en toebehoren van radarvuurleidingssystemen	Egypte	Nederland	295.000
13-02-2008	Technologie voor productie van nachtzichtvizieren	Egypte		50.000
31-07-2008	Delen van radarvuurleidingsysteem	Egypte	Onbekend	69.150
oktober 2008	Delen voor C3-consoles	Egypte	Nederland	14.644.151
november-2008	Warmtebeeldcamera's	Egypte	Nederland	720.000
25-11-2008	Delen van radarvuurleidingsystemen (verlengde vergunning)	Egypte	Nederland	295.000
Bron:maandrapportages Afgifte uitvoervergunningen, doorvoervergunningen en vergunningen financieel verkeer voor militaire goederen, Ministerie EZ. Zie: stopwapenhandel.org/(...)/overheid.html

Deze informatie kwam terug in een speech van Harry van Bommel op de Dam (5/2/11) Wapenhandel vanaf minuut: 5:11



Zie ook http://www.hln.be/(...)/Nederland-is-belangrijke-wapenleverancier-voor-Egypte.dhtml en http://www.armyrecognition.com/egypt_egyptian_army_land_ground_forces_uk/egypt_egyptian_army_land_ground_forces_military_equipment_armoured_armored_vehicle_intelligence_uk.html

Eerder blog:

joris-luyendijk-ziet-ze-wel.html

Bomb rain doubles

Nederland heeft het over een politie missie. De VS regent bommen. Een kwestie van taakverdeling.

The Dutch parliamentarians speak this week about a police mission in Afghanistan. The US rains more and more bombs. A division of tasks.

Het is maar een grafiek. Ik maakte hem naar aanleiding van een simpele tabel in de Air Force Times van 31 januari 2011. De schrijver stelt dat de hoeveelheid bommen ieder jaar verdubbelt. In Irak gaat de luchtmacht activiteit naar zijn eindje. De grafiek laat zien dat de totale hoeveelheid desondanks verdubbeld: de "low-cost, low-altitude” bommenregen gaat door.

It is only a graph. It is based on a tiny table of two columns and five rows illustrating an article in the Air Force Times, January 31, 2011. It states that the amount of bombs doubled every year since 2006. In Iraq air activities are "clearly  winding down ahead of the scheduled withdraw­al of American troops at  the end of this year." In Afghanistan the "low-cost, low-altitude” bombs continue to rain down.

Incidenten rond Kunduz 2004-2009

Op grond van een snelle zoektocht door de Afghanistan War Diaries vond ik een 178 incidenten in en rond Kunduz. De incidenten betreffen niet alleen acties waarbij de politie is betrokken. Een groot deel gaat over al dan niet van afstand beïnvloedbare explosieven (IED's). Ook is opvallend dat veel meer dan in Uruzgan gerichte aanslagen op personen plaatsvinden, zoals politie commandanten, buitenlandse instellingen en hoge militairen.

De politie voert haar gewone taken uit, zoals de arrestatie van misdadigers en de in beslagname van drugs en wapens. Daar houdt het op gewoon te zijn. De politie wordt aangevallen met granaatwerpers. Politieposten worden bedreigd met geplaatste explosieven. Politieposten worden overvallen door grote aantallen Taliban. Soms vechten tientallen politiemensen met honderden strijders. In de periode 2004 tot 2009 verslechtert de situatie zienderogen, zo wordt ook in de logboeken een aantal keer gesteld. Als de politie gevangen naar Mazar-i-Sharif brengt wordt ze onderweg aangevallen door zwaar gewapende mannen. Het is een situatie vergelijkbaar met het 19e eeuwse Wilde Westen.

De politie zoekt, vindt en detoneert explosieven. Ze vecht tegen een vijand. De politie is deel van de oorlog. Ze is daarbij corrupt en wordt door de bevolking niet vertrouwd. Het is nooit rustig geweest. De gevonden logboeken beginnen met 4 incidenten in 2004. Daaronder de aanval op een UNHCR vestiging en de gruwelijke moord op 11 slapende Chinese constructiewerkers. In 2005 wordt er al een Nederlands konvooi aangevallen.

De politie is een belangrijk doelwit in de strijd, maar veruit de meeste slachtoffers zijn burgers.

Hieronder twee overzichten:
- Incidenten rond Kunduz 2004-2009, doden en gewonden
- Illustraties bij tekst: Incidenten rond Kunduz 2004-2009

Voor de volledige tabel zie: http://www.martinbroek.nl/documenten/kunduztabel.pdf

Incidenten rond Kunduz 2004-2009  Doden en gewonden Op basis van Quick scan (trefwoord Kunduz) Afghanistan leaks: Afghan War Diaries.
	Nr. incidenten p.j.		Enemy	Friend	Civilian	Host Nation
						ANA	ANP	OV
2004	4	killed			12
		wounded			27
2005	4	killed
		wounded
2006	16	killed	1		1
		wounded			12
2007	58	killed	6	3	22		12
		wounded		5	94		28	1
2008	33	killed	1
		wounded		6
2009	61	killed	96*		2	2	5	1
		wounded		1	1	3	16
	176	358 totaal	104*	15	171*	5	61	2
* Op 3 september 2009 kwamen volgens de logboeken 56 strijders om het leven. Het ging hier om de zogenaamde Kunduz airstrike. Het bleken later geen strijders maar burgers. Dat betekent 48 gedode strijders en 227 burgers.

Tabel: 2 Illustraties bij tekst Incidenten rond Kunduz 2004-2009 Op basis van Quick scan (trefwoord Kunduz) Afghanistan leaks: Afghan War Diaries.
10 jan. 2008	Intelligence unit reported that unknown armed suspects entered and attacked the National Solidarity Organization Chiefs house. This resulted in her being killed and $60,000Afg was stolen. The ANP have arrested (02)suspects.
5 april 2007	Kunduz Prov/Kunduz City: 04 Apr 07. ANP arrested (1) narcotics suspect with (3.5) kilo poppy seed. NFI
26 okt. 2007	ANP eradicated (07) jeribs of hashish farmland.
11 sept. 2009	ANP DISCOVERED AND DEFUSED AND IED NEAR THE ROAD IN ALI ABAD DISTRICT OF KUNDUZ.
15 sept. 2009	KUNDUZ OCC-P REPORTS THAT 50 X ANP ARE IN A FIRE FIGHT WITH APPROXIMATELY 300 INS IN THE VILLAGE OF GUMBAZ.
16 april 2007 9 aug. 2007 28 aug. 2009	Task Force Phoenix reported a suicide bomber detonated his vest inside an ANP HQ building in Kunduz. (…) Approx casualities were 10 ANP KIA, 13 ANP WIA and 4 LN WIA with 1 suicide bomber dead. PRT Kunduz ANP vehcile transporting 3 prisoners from Feyzabad to Mazar E Sharif was attacked with small arms fire and RPG at the east gate of Kunduz city by 6-8 other criminals. 2 ANP KIA, and the 3 detainees escaped, MATION ABOUT INS NEAR KUNDUZ CITY IVO SAKHIL JADID, AND RESPONDED BY DEPLOYING 16 ANP. THE ANP WERE ATTACKED BY INS, AND WERE INVOLVED IN A FIRE FIGHT FOR 20 MIN. Er zijn vele voorbeelden van aanvallen en van de inzet van de politie (ANP) als militairen te vinden.
6 nov. 2007	Dit is het grootste voorbeeld, met 14 doden en 49 gewonden. Maar opvallend zijn de vele gerichte aanslagen op hoge militairen. following Parliament Members were killed in the suicide attack at the sugar factory; Mustafa Kazemi, Eng Matin, Zaki, Mohammad Zarif, Sayed Rahman, Usman and Abdul Razaq. (02)LN students were also killed Nasrullah and Aref. The following Parliament Members were wounded Shukrai, Sayed Hashim, Amil Gull and Abdul Manan. The most recent casualty totals (41) killed and (40) wounded. NFI
Mei 2007	Security incidents are on the rise in Balkh and Kunduz provinces. Kunduz Province security situation is getting worse day by day, ACF have planned to conduct suicide attacks using RCIEDs against International Forces.
15 okt 2005	It was reported that a roadside IED targeted a Dutch Military convoy on Saturday

WikiLeaks over Kunduz

22 januari 2011- Radio Onjo - Radio1

Veel WikilLeaks-nieuws deze week over de Nederlandse missie in Afghanistan. Over ‘cables’, diplomatieke berichten, van de Amerikaanse ambassade in Den Haag. Maar hoe zit het met de 77.000 militaire Afghanistan-rapportages die WikiLeaks afgelopen zomer op het Internet zette? Wat vertellen die over de provincie Kunduz waar de Nederlandse regering met de nieuwe politie-trainingsmissie aan de slag wil? Hoe zit het met de veiligheid en de politie in Kunduz? En is het voorstel van het kabinet wel het gevolg van de motie van GroenLinks en D66 of werd die missie daarvoor al bekokstoofd met de Amerikanen? Een gesprek met defensie-onderzoeker Martin Broek.

* OnJo is een samenwerkingsverband van de onderzoeksprogramma's Argos (VPRO, VARA), Reporter (KRO) en ZEMBLA (VARA). OnJo bevat ook een deel van de uitzendingen van Het Onderzoek (EO de Ochtenden), Tegenlicht (VPRO), Jansen & Janssen (VPRO), Factor (IKON), Nieuwsuur (NTR/NOS) en Goudzoekers (VPRO).

Programma onderdeel ging niet door vanwege kort gesprek over:
Nieuwe missie Afghanistan is Amerikaans opzetje

Tunesië al jaren lang klant voor Nederlandse wapens

Gisteren verliet president Ben Ali van Tunesië zijn land. De bevolking was hem na jaren onderdrukking en armoede beu. De bevolking bleek sterker dan de machthebber. Concessies aan de demonstranten en straten vol politie en leger konden de woede niet bedaren. Wel vielen slachtoffers. Tussen de vijftig en tachtig mensen kwamen volgens conservatieve schattingen om het leven. Nederland leverde regelmatig wapens aan het regime.

Sluipschutters zijn de afgelopen weken ingezet om de demonstranten te stoppen. The violence has continued for a month and claimed at least 23 lives this week - many killed by police snipers," stelt de Schotse Daily Record van 14 januari in dit verband. En The Guardian van vrijdag 14 januari voert Navi Pillay op, de VN vertegenwoordiger voor de mensenrechten die zegt: "protesters had died as ‘a result of excessive measures used, such as snipers(…)’.”

De laatste bekende Nederlandse wapenleverantie aan Tunesië betrof een zogenaamde passieve richtkijker. Niet zo’n kleintje voor op je jachtgeweer, maar een met een exportwaarde van 10.000 euro. Een kijker die een sluipschutter gebruikt om zijn doel dodelijk te raken.

Niet alleen gingen mensen op vakantie naar het autoritair bestuurde land, Nederland leverde er ook wapentechnologie aan. Het ging nooit om grote leveranties. Maar de kleine leveranties waren er met enige regelmaat. Vaak strijdig met de richtlijnen wapenexportbeleid. Een levering van Duitse oorlogsschepen vol Nederlandse technologie ging helemaal ongecontroleerd naar Tunis, zo beschrijft de Campagne tegen Wapenhandel in een rapport. Deze organisatie stelde de leveranties in 2007 ook aan de orde in een brief aan Tweede Kamerleden.

Datum	goederen	eindbestem- ming	herkomst	waarde (€)
13-05-2004	Passieve observatielijker met objectieven	Tunesië	Nederland	6.000
28-10-2005	Communicatiesystemen en toebehoren	Tunesië	Nederland	1.037.336
28-10-2005	Draagbare rondzoekradar (tijdelijk of retour-na-reparatie)	Tunesië	Nederland	226.891
27-06-2007	Delen van radarvuurleidingsystemen	Tunesië	Nederland	16.570
08-05-2009	Onderdelen van radarvuurleidingsystemen	Tunesië	Onbekend	738.804
27-10-2009	Optische passieve richtkijker (tijdelijk of retour-na-reparatie)	Tunesië	Nederland	10.000
Bron: maandrapportages Afgifte uitvoervergunningen, doorvoervergunningen en vergunningen financieel verkeer voor militaire goederen, Ministerie EZ. Zie: stopwapenhandel.org/(...)/overheid.html

Blog leidde tot een blog van Harry van Bommel. Vervolgens weer tot inbreng in vragenuurtje (18 januari) door Japsper van Dijk (beide SP).

Een jongen rolt, als John Wayne in zijn jonge jaren door een klein huisje. Hij doet voor hoe hij de familie zal beschermen tegen aanvallers. Hier in Nederland zou het een spel zijn, in de Democratische Republiek Congo - waar het beeld is gemaakt - is het bittere ernst.

Er zijn meer van dergelijke fragmenten in de film Dealing and Wheeling. Ze maken duidelijk dat kleine wapens onmisbaar zijn in gebieden waar veiligheid niet bestaat. De film richt zich tegen ongebreidelde wapenexport, maar komt niet met oppervlakkige morele verontwaardiging en makkelijke antwoorden.

De film van Sander Francken besvat veel losse eindjes geschoten op verschillende continenten en een aantal zaken die wat verder worden uitgewerkt. De speurtocht naar een versie van het wapen waarmee Theo van Gogh is vermoord eindigt in een kantoor van de ontwikkelings organisatie van de VN (UNDP) waar we horen hoe een klein partijtje van deze HS 2000 verdween en werd gebruikt bij moorden in het criminele circuit en bij moorden op politici en de Nederlandse filmer.

Verder gaat de film in op de slechte controle op wapens in de Balkan. Duidelijk wordt dat deze wapens overal terecht komen en dat zijn niet altijd de bestemmingen die opgegeven worden. De makers konden in een loods ongehinderd de ordners filmen en voorlezen met de administratie van de handel in de opgeslagen wapens, zonder dat iemand de tijd heeft erop te letten. Dit mooi voor de makers, maar maakt vooral duidelijk hoe belabberd het met de controle op deze wapendepots is gesteld.

Er zit ook een impliciete kritiek in de film op het genieten van het schieten met wapens. Het doet een groot deel van de 75.000 sportschutters in Nederland onrecht door ze af te schilderen als een soort jongensachtige wapenfetisjisten. Er is nog wel meer van die makkelijke kritiek. Slapende of zich vervelende diplomaten filmen tijdens een vergadering van de Verenigde Naties betekent niets en voegt niets toe. Na een aantal uren toesprakenbeluisteren valt bijna ieder normaal mens in slaap, en dat heeft hiet perse met desinteresse te maken.

Het is detail kritiek. De film is het meer dan waard om te bekijken. Er zitten hele mooie losse flarden in en duidelijk wordt dat wij hier mede verantwoordelijk zijn voor geweld in oorlogen ver weg door de slechte controle.

Andere films over wapenhandel(aars)
Lord of War
Dealing and wheeling in small arms
Darwins Nightmare
Bowling for Columbine
Blood diamant

Onlangs zag ik bij het jeugdjournaal een Nederlandse jongen vertellen over zijn zomervakantie in Libanon.* Hij kwam daar vaker, maar deze keer was het wel heel bijzonder. Branden, gedreun van vallende bommen uit vliegtuigen en afgevuurd door schepen in zee.

Ik moest er weer aan denken toen ik gisteren Minister Bot met stelligheid hoorde beweren dat korvetten niet geschikt zijn voor kustbombardementen. Hij zei dit in verband met de levering van marineschepen aan Indonesië.

Eerst maar eens opgezocht wat voor type marineschepen Israël heeft of over welke bewapening ze beschikken. Een overzichtelijke bron is de Middle East Military Balance. De zwaarste oppervlakteschepen van Israël zijn Eilat korvetten uitgerust met 76 mm kanon. Verder is er een scala aan andere lichtere schepen, waarvan een aantal is uitgerust met eveneens een 76 mm kanon. Een kanon met dit kaliber komt ook op de schepen voor Indonesië.

Als die jongen gelijk had, dan zit de Minister er naast, en waarom zou die jongen ongelijk hebben. Hij sprak met stelligheid en de zee schemerde in de verte. Toch maar even googelen (lebanon bombardments ships Israel) en een hele lading hits rolt je scherm op.

De International Herald Tribune/New York Times stelt bijvoorbeeld: “The Israeli air force and navy shelled targets in and around Beirut, including a residential neighborhood in the Lebanese capital, and bombed civilian infrastructure through the country. In southern Lebanon, 21 people from a single village were killed during an airstrike.” (IHT, 19 juli 2006). Amnesty stelt: “The first shell was apparently fired by the Israeli navy, whose ships were besieging the Lebanese coast, followed by at least two missiles fired by Israeli helicopters. All the passengers of the pick-up truck and two passengers of the car behind it were killed and several others were injured.” zie

Het is dus toch mogelijk om de kust te beschieten met dergelijke kleine schepen, zoals korvetten. Het blijkt uit de Israelische gevechtsoperaties in Libanon. Iedere marine man/vrouw die ik de afgelopen jaren tegenkwam had dit ook al verteld. Maar de Regering in Den Haag, woordvoerders van VVD, CDA en in mindere mate PvdA (al was hij wel eerlijk en noemde zijn afkomst uit Zeeland waar de scheepswerf gevestigd is als argument, wat het in het Nederlands politiek bestel natuurlijk niet is) namen het niet serieus. De deskundigen wel, maar die gaan er niet over.

De laatste uitvlucht baseert zich op acacadabra-formules: “De modifricatie is niet geschikt voor kustbombarmenten,” zo stelt de producent van de vuurleiding en commandosystemen. Aangezien modificatie zo’n woord is voor deskundigen en de preciese betekenis mij als leek ontgaat hier de Wikipedia uitleg ervan. Het 'mod-verhaal' lijkt mij een weinig steekhoudend argument. De vorige lading vuurleiding en commandosystemen van hetzelfde bedrijf waren er wel geschikt voor.

Tenslotte zou ik nog kunnen beginnen over de oorsprong van de Israëlische vuurleiding en commandosystemen, maar als je dat wilt weten zoek je het zelf maar uit. Een hint om de puzzel makkelijker te maken. De oorsprong ligt in de jaren zeventig.

* Een geheugen is een raar ding; al snel bedacht ik me dat het over twee jongens ging. Een Nederlandse jongen die er op vakantie was geweest (denk inderdaad in het jeugdjournaal) en een Libanese jongen die vertelde over de beschietingen door de Israelische marine. Ze zaten in verschillende uitzendingen. Voor de strekking van dit stukje maakt het niet uit, het gegeven van die ene jongen was een aanleiding om dit te schrijven.

Oktober 2006 op Volkskrantblog

Joris Luyendijk ziet ze wel

Afgelopen zomer presenteerde Joris Luyendijk niet alleen zomergasten . Hij publiceerde ook een boek over zijn ervaringen als journalist in het Midden-Oosten. Hij beschrijft de misverstanden, de misplaatste beeldvorming en bijvoorbeeld dat slachtoffers daarnaast ook gewone mensen zijn.

Luyendijk had sociale wetenschappen en arabisch gestudeerd en deed onderzoek naar leeftijdgenoten in Caïro. Hij schreef er een boekje over en werd vervolgens correspondent en streek wederom neer in de stad. Hij komt er als journalist tot de conclusie dat journalistiek in de Arabische wereld onmogelijk is.

Op de pagina waar hij dit inleidt, staat ook:

"Natuurlijk had ik over dictatuur gelezen. (...) Het was niet tot me doorgedrongen, niet echt, en dat bleef lang zo. Tijdens mijn studiejaar in Egypte wist ik dat mensen zonder proces in de gevangenis zaten, ik zag portretten van de president en bij de campus stond een pantservoertuig met mitrailleur. Maar zulke dingen wenden."(p. 66)

Wist Joris dat de kans zeer groot was dat hij keek naar een pantservoertuig dat op de Leusderheide, Seedorf of Havelte heeft rond gereden met Nederlandse militairen erin. In 1998 leverde Nederland zeshonderd zogenaamde YPR's, pantserrupsvoertuigen aan Egypte. Zo kom je overal de Nederlandse wapens tegen, mogelijk zelfs in een boekje over Nederlandse Midden-Oosten journalistiek. Als Luyendijk een foto van dat voertuig heeft, kan hij dit zelf nog even bekijken.

Een pantservoertuig is ideaal wapentype om in steden vrees mee in te boezemen. Nederland moest ervan af en dus gingen ze. Een paar jaar later, in 2004, zou Nederland er nog 400 leveren. Egypte beschikt inmiddels over ruim 1.000 Nederlandse pantservoertuigen uitgerust met mitrailleur of .50 geweer. Een kwart van omvangrijke hoeveelheid Egyptische militaire voertuigen komt dus uit Nederland. Maar ze worden niet ingezet tegen de burgers, aldus de Regering. Joris zag ze wel als schrikmiddel voor de campus.

Over die levering van 400 stuks heeft nog geen enkel serieus medium gepubliceerd en de berichtgeving over die 600 van de jaren negentig beperkte zich vrijwel tot Onze Wereld.**

Blijkbaar is het leveren aan een dictatuur niet zo erg, als het onze dictatuur is.

---

Uit: 't Kan Anders 8 november 2004.

Volgend jaar zal mogelijk de levering van 400 pantservoertuigen naar Egypte opgenomen zijn. Deze levering wordt momenteel voorbereid. Als je al die voertuigen in een rij achter elkaar zet dan heb je een file van meer dan 2½ kilometer. De voertuigen zijn grotendeels uitgerust met 12,7 mm (.50”) geschut en kunnen zeven personen vervoeren. Al met al een forse bijdrage aan het Egyptische leger. De regering meldt ter geruststelling “dat sinds 1994, voor zover bekend, Egyptisch legermaterieel, noch overigens het Egyptische leger zelf, tegen burgers is ingezet.”

Amnestie meldt echter dat tijdens een studentenprotest in april 2002 een student werd gedood door geweervuur. “De demonstratie begon vreedzaam, maar liep uit de hand toen de veiligheidstroepen studenten verhinderden zich aan te sluiten bij demonstranten buiten de universiteitscampus.” Wel degelijk inzet van militairen tegen burgers.

Egyptische Kopten rapporteren een nog directere relatie tussen de op stapel staande levering en inzet tegen burgers. Januari 2004 werd een Koptisch klooster aangevallen in Egypte, een medewerker werd gedood en acht nonnen verwond. Vorig jaar werd ook al een Koptisch klooster aangevallen, daarbij werden pantservoertuigen ingezet.

Human Rights Watch beschrijft het terroriseren van een dorp. Hierbij is een vrouw doodgeslagen door veiligheidstroepen.

Deze voorbeelden zijn het resultaat van een oppervlakkige zoektocht met een internet zoekmachine. Het begint er op te lijken dat de term ‘voorzover bekend’ - die de Regering regelmatig gebruikt als het onderzoek naar mensenrechten en veiligheidssituaties betreft -, in feite betekent we weten het niet, willen het niet weten en leveren wel.

* Opmerkelijk is dat ook op de website van de Campagne tegen Wapenhandel niets over die eerste levering te vinden is. Hij wordt wel beschreven in: Nederlandse Wapenhandel in de jaren '90

Geschreven in 2006.