dinsdag 27 oktober 2015

Brisante werkelijkheid; wapenexport en vluchtelingen

 http://de.toonpool.com/cartoons/Waffenexport_257336

http://www.dtoday.de/cms_media/module_img/962/481441_1_lightbox_53e0c50c7c4bd.jpgOp een Nederlandse facebookpagina kom ik bovenstaande cartoon tegen. Een cartoonist maakt een tekening die mij moet prikkelen, ergeren of aanzetten tot verder nadenken. Dat laatste deed ik hier. Hoe direct is het verband tussen wapenleveranties en vluchtelingen eigenlijk? Het verband is er wel degelijk, maar indirect. 

Er is een fors aantal landen waaraan in de periode 2003-2013 voor meer dan € 10 miljoen wordt geleverd door Duitsland (83) en Nederland (48). Je zit dus al snel bij dit weinig selecte gezelschap. Maar de belangrijkste landen van oorsprong van de vluchtelingen (zie tabel 2) overlappen niet of nauwelijks met de belangrijkste Duitse en Nederlandse exportbestemmingen. (zie tabel 1)

Tab 1
Nederlandse wapenexporten 2004-2013
in € miljoen
Duitse wapenexporten eerste halfjaar 2015
in € miljoen
1
Duitsland
1477,06
Groot Brittannië
1.161,21
2
Verenigde Staten
1240,81
Israël
391,31
3
Indonesië
1021,99
Saudi-Arabië
178,69
4
Marokko
565,95
Algerije
171,73
5
Chili
520,63
Verenigde Staten
140,28
6
Portugal
412,49
India
130,97
7
Groot Brittannië
303,42
Koeweit
121,72
8
Frankrijk
298,06
Rusland
118,06
9
Canada
267,48
Frankrijk
101,37
10
Venezuela
242,71
Zuid-Korea
99,96
Bron:

Wapensystemen

Wapenleveranties worden in de cartoon weergegevens als tanks en raketten. Die behoren tot de zwaardere wapens. Alleen gevechtsvliegtuigen en oorlogsschepen zijn zwaarder. Bij negen van de tien landen twijfel ik of het verband bestaat. Nu ken ik de Duitse exportgegevens minder goed dan de Nederlandse, maar ik kan me moeilijk voorstellen dat onze oosterburen, behalve in omvang, een volstrekt ander wapenexportbeleid hebben dan Nederland. In onderstaande tabel mijn bevindingen. Inderdaad is het verband wel enigszins, maar niet significant aanwezig.

Tab 2
nw. assielaanvragen
1e kwartaal 2015
Zware wapens geleverd
(> € 1,5 miljoen)

Aantal EU28
percentage
tanks
raketten
vliegtuigen
schepen
Land


D
N
D
N
D
N
D
N
Kosovo
48.870
(26,4%)
N/n
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Syrië
29.095
(15,7%)
N/y
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Afghanistan
12.910
(7,0%)
N/n
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Albanië
8.140
(4,4%)
N/n
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Irak
7.295
(3,9%)
N/n
N/-
N/-
N/-
Y/y
N/n
N/n
N/n
Servië
6.335
(3,4%)
N/n
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Pakistan
5.315
(2,9%)
N/n
N/-
N/-
N/-
N/y
N/n
N/n
Y/n
Oekraïne
4.710
(2,5%)
N/y
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Nigeria
4.220
(2,3%)
N/y
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Somalië
3.415
1,8%
N/n
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Rusland
3.175
1,7%
N/y
N/-
N/-
N/-
N/n
N/n
N/n
N/n
Leveringen wapensystemen volgens VN-register in kapitaal Y of N. EU Consolidated report 2013 in kleine letter (via ENAAT.org). Raketten zijn bij de EU geen rubriek.

Indirect verband

Het directe en heldere beeld tussen wapenleveringen aan een land en vluchtelingenstromen klopt niet. Indirect is er weldegelijk een connectie tussen vluchtelingen en westerse wapenlevranties. De vluchtelingen komen grotendeels uit landen waar oorlog is gevoerd door de VS met andere of zonder andere NAVO-landen (of sterke politieke inmenging bestaat, Oekraïne) en uit Arabische landen die een bondgenoot waren in Lybië of zijn in de huidige strijd in Syrië en Irak.

De werkelijkheid is politiek gezien veel brisanter dan op het eerste gezicht gedacht. Een belangrijke oorlogvoerende partij, Saoedi Arabië, scoort internationaal en in Duitsland hoog als wapenimporterend land en is tevens betrokken bij alle rottigheid in Noord-Afrika, Afghanistan,en het Midden en Nabije Oosten. Het betrekken van vluchtelingen stromen bij afwegingen of al dan niet wapens moeten worden geleverd, noopt tot een fundamenteel ander buitenlandbeleid. Het gaat daarbij niet om bijvoorbeeld het niet leveren van wapens aan het Syrië van Assad, maar ook niet aan de landen die strijdende partijen steunen (denk aan Qatar of Turkije). Bovendien moet oorlog niet als oplossing worden gezien voor politieke problemen; ook niet als bondgenoten uit de regio de vuile taken op zich nemen.

Martin Broek