Half juli meldde The Guardian de betrokkenheid van de Europese raketproducent MBDA bij de productie van Boeing GBU-39-bommen die aan Israël zijn geleverd. MBDA verkocht daarvoor belangrijke componenten in de vorm van zogenaamde Diamond Back-vleugels, die worden gebruikt om de bommen naar hun doelen te leiden. De componenten worden geproduceerd door de vestiging van het bedrijf in Alabama, maar zijn ontwikkeld door de voormalige Brits-Italiaanse joint venture Alenia Marconi Systems. Ze “zijn met duizenden tegelijk naar Israël verscheept en gebruikt bij meerdere luchtaanvallen, waarbij onderzoek uitwijst dat Palestijnse kinderen en andere burgers om het leven zijn gekomen”, aldus The Guardian.
De bommen werden geleverd door de VS, maar de inkomsten voor deze onderdelen stroomden wel via MBDA UK, dat de inkomsten overmaakte naar het Franse hoofdkantoor van de MBDA-groep, zo concludeerde The Guardian.
MBDA is een Europese multinational die raketten en aanverwante systemen ontwikkelt en produceert. Het bedrijf is gevestigd nabij Parijs en werd in december 2001 opgericht als resultaat van een fusie tussen het Franse Aérospatiale Matra Missiles, het Brits-Franse MatraBAe Dynamics en de raketdivisie van het Italiaanse Alenia Marconi Systems (een joint venture tussen BAE Systems en Finmeccanica). Deze bedrijven waren dochterondernemingen van EADS (nu Airbus), Bae Systems en Finmeccanica (nu Leonardo), en alle drie zijn tot op de dag van vandaag de moedermaatschappijen van MBDA. MBDA heeft momenteel wereldwijd zo'n 18.000 mensen in dienst.
Uiteraard heeft MBDA alleen om financiële redenen een Nederlandse entiteit (zoals de Nederlandse bedrijfsvriendelijke, niet openbaar gemaakte rulings met de belastingdienst). De holding was al dan niet actief in de Diamond Back/VS/Israël-operatie. Het is zeker wel een onderdeel van de MBDA structuur en staat onder controle van belangrijke personen uit de bedrijven die MBDA vormen, waaronder ook de CEO van MBDA zelf.
De raad van bestuur van MBDA B.V. bestaat tegenwoordig uit topmensen uit de Franse, Duitse, Italiaanse en Britse militaire industrie, zoals Eric Eugene Albert Béranger (CEO van MBDA), Lorenzo Mariani (MBDA), Jean-Brice Dumont en Micheal Siegfried Schollhorn (beiden van Airbus), Manlio Cuccaro (voorheen Leonardo), Elena Napolitano (nu Leonardo), Gareth Jeffrey Edwards en Sara Louise Hoiles Wallwork (beiden van Bae Systems) en Simon Richard Barnes, voormalig directeur van European Aerosystems Ltd. (op adres Bae Systems in Farnborough). Ze zijn allen tussen maart 2023 en april 2025 in hun functie begonnen, met uitzondering van Eric Béranger, die sinds juni 2019 in de raad van bestuur zit. Samen vertegenwoordigen zij al de bedrijven die MBDA vormen.
Ook in het Verenigd Koninkrijk is de informatie beperkt. Een groot deel van de inkomsten van MBDA is afkomstig van niet-Europese relaties (38%), mogelijk van MBDA in de VS, maar niet noodzakelijkerwijs. De gepubliceerde cijfers uit het begin en einde van het jaar zijn bovendien niet erg informatief, omdat ze geen idee geven van wat er tussen die data is gebeurd.
Deze complexiteit en internationalisering van bedrijven heeft verschillende voordelen voor verkopers van wapens en wapenonderdelen. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat, hoewel de Britse regering besloot om sommige wapenleveringen aan Israël te staken, dit beleid alleen van toepassing was “op militair materieel dat vanuit Groot-Brittannië werd geëxporteerd. Dit betekent dat de Amerikaanse tak van MBDA Boeing kan blijven bevoorraden vanuit zijn fabriek in Alabama”, zoals Juliette Garside, Manisha Ganguly en Ariane Lavrilleux samenvatten in het artikel in The Guardian. In een steeds meer verweven militaire industrie betekent dit een uitdaging voor de controle op wapenexport die gediend zou zijn met meer openbaar toegankelijke informatie.
De complexiteit van internationale bedrijven werkt nu als een onzichtbaarheidsmantel voor de precieze activiteiten. MBDA heeft dochters in landen als Engeland, Frankrijk, Duitsland en Italië en financiële holdings in onder andere Ierland (MBDA TreasuryCompany Ltd) en Nederland (MBDA B.V.). Al deze complexiteit kan echter niet verhullen dat de betreffende onderdelen aan Israël zijn verkocht. Niets illegaals, aldus MBDA, het bedrijf “voldoet aan alle relevante nationale en internationale wetten die van toepassing zijn op de wapenhandel in de landen waarin het actief is”.
MBDA noemt zichzelf een “specifiek en uniek geïntegreerd organisatiemodel in de defensie-industrie”, opgebouwd rond directeuren, CEO's, algemeen directeuren van nationale bedrijven en andere belangrijke stakeholders. Deze integratie zou moeten betekenen dat de verantwoordelijkheid voor de levering van componenten die gebruikt worden bij de Israëlische bombardementen op burgers ook de verantwoordelijkheid is van het hele 'model'. Of dit nu vanuit de VS gebeurt of de juridisch onder verantwoordelijkheid van bijvoorbeeld de Britse tak valt.
Zoals Sam Perlo-Freeman, onderzoekscoördinator bij UK Campaign Against the Arms Trade, zei: “Wat MBDA zou kunnen doen als ze niet medeplichtig willen zijn aan de bewapening van Israël, is MBDA Inc. verkopen. We zouden de Britse regering steunen bij het nemen van alle maatregelen die binnen hun macht liggen om de genocide te stoppen. Naast een wapenembargo omvat dit sancties tegen bedrijven die Israël bewapenen en een verbod op Britse investeringen in dergelijke bedrijven.”
MBDA profileert zichzelf als een brenger van veiligheid, maar de manier waarop het ellende brengt, trekt hier minimaal zoveel aandacht. De oplossing zoals Perlo-Freeman die formuleert, kan worden gekopieerd voor Frankrijk, Duitsland, Ierland, Italië en Nederland. Om genocide te stoppen, moet je stoppen met eraan deel te nemen, ongeacht de formele wettelijke bepalingen. Uiteindelijk is het zó simpel.
Juli 2025, geschreven voor Stop Wapenhandel
