 |
| Prins Bernhard met Lockheed-manager Robert E. Gross, '56 |
Eén van de schandalen die aan opa Oranje kleeft, is
zijn jarenlange inzet voor de Amerikaanse
defensie-industrie in Nederland. Defensie-industrie? Kan het beestje
niet bij de naam worden genoemd? De smeergeldaffaire staat toch
algemeen bekend als het Lockheed-schandaal? Dat laatste klopt, maar
Lockheed was niet de enige wapenfabrikant waarvoor de prins zich
inzette. Anthony Sampson stelde in zijn standaardwerk 'De
Wapenindustrie': (...) binnen het kader van wapenindustrie bleven de
belangen van de Prins niet tot Lockheed beperkt. Gedurende deze
periode werkte hij tevens (...) voor Lockheeds voornaamste rivalen."
De belangrijkste daarvan was Northrop. De Commisie Donner, die door premier Den Uyl werd ingesteld toen de kritiek op de prins niet meer viel weg te masseren, deed onderzoek naar de banden van de prins met beide bedrijven. Een telex van de Haagse ambassade van de VS vermeldt dat de Commissie onderzoek deed naar het aanschafbeleid rond de Starfighter van Lockheed, de F-5 van Northrop en het maritieme vliegtuig Brequet Atlantique (Frans). Bij het presenteren van de rapporten werd het Northrop geheel weggemoffeld door de regering Den Uil. Zo ging de affaire als Lockheed-schandaal leven.
In 2005 kreeg Vrij Nederland toegang tot het Northrop rapport - met vooral bekende informatie - van de Commisie Donner. Het weekblad wijst er op dat de commissie klaagde dat van de Amerikanen geen documenten kreeg. De Amerikanen stelden op hun beurt dat 1) de commissie niet gezien kan worden als erkend opsporingslichaam en 2) ze vreesden dat de stukken niet vertrouwelijk zouden blijven. Ze hadden kortom geen zin om aan het Nederlandse onderzoek mee te werken.
De constructies en aan de prins gelieerde personen
die in het Norhrop rapport stonden, kwamen ook al voor in het
Lockheed-schandaal. Volgens Sampson en Wim Klinkenberg (schrijver van
een boek over de prins) is het aannemelijk dat hij ook van Northrop
heeft geprofiteerd. Ook Vrij Nederland acht dit op grond van het
rapport rond de Northrop-zaak zeer wel mogelijk.
Oranje zat door de affaire even in de hoek waar de klappen vielen. Juliana wilde niet dat haar man juridisch een haar gekrenkt werd en dreigde met aftreden. Beatrix zou geen koningin willen worden van een land waar haar ouders het koninklijk toneel gedwongen hadden moeten verlaten. Een constitutionele crisis dreigde. Doch prominenten in de PvdA, zoals Max "Gladio" van der Stoel, namen het voor het koninklijk huis op. Maar bovenal vreesde Den Uyl groot verlies voor de PvdA als de oranje hysterie zich tegen de socialisten zou keren. Bernhard raakt daarom niet veel meer dan zijn militaire functies en uniform kwijt. Het Koninklijk Huis hing even aan een zijden draadje. Dat was niet de eerste en waarschijnlijk ook niet de laatste keer. Het Northrop rapport bleef om de boel niet nog verder op de spits te drijven dertig jaar geheim.
Martin Broek
Geschreven voor konfrontatie.nl
