Tom Enders, CEO: 'Als je meer wilt weten over Saudi-Arabië moet je bij British Aerospace zijn.'

Aandeelhoudersvergadering Airbus, 27 mei 2015, Amsterdam: De jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Airbus in Amsterdam is een wonderlijk evenement van grijze mannen met dassen, zoals Manfred Bischoff – een van de oprichters van Airbus Defence – en Jean Claude Trichet - president van de Europese Centrale Bank van 2003 tot 2011. Deze dure mannen hebben eigenlijk geen enkele rol tijdens de aandeelhoudersvergadering. Ze doen de hele middag niets, behalve luisteren naar informatie die ze al kennen. Het zijn bestuurders van Airbus, en binnenkort krijgen ze gezelschap van de Spaanse Ms. Martinez, die de tweede vrouw wordt in een bestuur van elf.

Het is ook een wonderlijk evenement omdat het handelt over zestig miljard dollar per jaar en een complete vloot aan raketten, vliegtuigen en helikopters. En over wereldleider worden op het gebied van satellietlancering in de komende tien jaar. Het M400A transportvliegtuig is nooit ver weg tijdens de vergadering, als gevolg van de crash kortgeleden tijdens een testvlucht in de buurt van Sevilla. Vier bemanningsleden kwamen om en twee raakten ernstig gewond. Waarom het vliegtuig is gecrashed is nog niet duidelijk. Airbus heeft een idee maar wacht nog op informatie van de Spaanse overheid. Zal het invloed hebben op de resultaten van Airbus Defence and Space, vraagt een aandeelhouder (11% van de totale Airbus winst komt uit dit deel van het bedrijf). We verwachten voorlopig van niet, is het antwoord.

Het andere grote onderwerp is de ondertekening van een Memorandum of Intent door de ministers van Duitsland, Frankrijk en Italië en Airbus, Dassault en Finmeccanica, om mogelijkheden te onderzoeken voor de ontwikkeling van een Europese Multi Attitude Long Endurance (MALE) drone. 'Alweer een studie' verzucht CEO Tom Enders. 'Maar dat is wat ze willen.' 'Wordt dit programma financieel ondersteund door de regeringen?' een Duitse aandeelhouder voor de veertig vredesdemonstranten die buiten staan. 'Zonder overheidssteun geen defensiemarkt' antwoord Enders.

Zoals verwacht krijg ik geen antwoord op mijn vraag over het gebruik van het Eurofighter Typhoon gevechtsvliegtuig in Jemen. Volgens de Britse pers gebruiken de Saudi's de Eurofighters bij het bombarderen van Jemen. 'Zijn de Saudi's tevreden met de prestaties van het vliegtuig?' is mijn vraag. 'We geven geen operationele informatie over onze klanten,' antwoord Airbus CEO Enders. 'Is de Eurofighter aangepast voor het afwerpen van CBU-105 bommen?' vraag ik, want resten van deze clustermunitie zijn gevonden in Jemen. Enders antwoord: 'Zover ik weet zijn de Eurofighters hier niet geschikt voor gemaakt, want het gebruik van clustermunitie is verboden in de landen waar de Eurofighter wordt gebouwd.' Maar als ik meer wil weten: 'ga naar British Aerospace, zij zijn voor Saoedi Arabië verantwoordelijk.' Dus hoewel Airbus voor 46 percent eigenaar is van het Eurofighter consortion, schuift het de verantwoordelijkheid van zich af.

De tongue-in-cheek arrogantie van een captain of industry met 138.000 werknemers (waarvan negentig procent in de EU) toonde zich al eerder toen Enders zijn ergernis uitsprak over het feit dat hij moest vertellen over ontwikkelingen in 2014 op een vergadering in mei 2015, omdat de Nederlandse wet dat vereist. Hij zou niet mogen klagen. Dankzij diezelfde Nederlandse wet geniet zijn internationale bedrijf een erg voordelig belastingtarief.

Tijdens de stemronde werden de meeste resoluties door 98-99 procent van de kiesgerechtigden gesteund. Op onderwerpen als de aandelen en salarissen van de directie kwamen wat meer kritische stemmen. Grote oppositie bestond echter tegen de benoeming van de Spaanse Ms. Martinez tot directielid. De Spaanse regering had eerste een andere kandidaat in gedachte, maar dat bleek Belen Romana te zijn “voormalig hoofd van Spanje's ‘bad bank’ Sareb” volgens de Irish Times. Niet de handigste kandidaat, maar het vrouwelijk alternatief stuitte op weerstand. 44 Procent stemde tegen haar benoeming. Toen ze toch gekozen werd stak Tom Enders triomfantelijk zijn vuist in de lucht.

Bij het verlaten van de vergadering werd ik aangesproken door een van de andere aandeelhouders, die vroeg of de vergadering me bevallen was, gezien het feit dat ik de enige was die kritische vragen stelde over de oorlogsproductie. Ach, het zou leuk zijn geweest als er meer kritische vragenstellers waren geweest, maar voor mij was het een middag waarop ik een glimp kon opvangen van een wereld waarover ik normaal gesproken alleen lees en schrijf. De man vertelde ook dat Tom Enders vorig jaar een lang antwoord had voorbereid voor kritische aandeelhouders. De aandeelhouder sprak de hoop uit dat er volgend jaar meer kritische vragenstellers zouden zijn.

redactie en vertaling Wendela de Vries

AGM Airbus, May 27 2015, Amsterdam; Tom Enders CEO: 'If you want to know more on Saudi Arabia, go to British Aerospace.'

The annual shareholders meeting of Airbus in Amsterdam is a wondrous event of grey men with ties, such as with Manfred Bischoff – one of the founding father of Airbus Defence – en Jean Claude Trichet - president of the European Central Bank from 2003 to 2011. These very expensive men have no role during the shareholders meeting. They are doing nothing the whole afternoon, except listening to a meeting with no new information for them. Both are board members. They will be joined by the Spanish Ms. Amparo Moraleda Martinez. She is the second women in a board of eleven.

It is also a wondrous event because it is dealing with sixty billion Euro annually and a complete fleet of missiles, planes and helicopters every year. It is also dealing with becoming the world leader for satellite launching in the coming ten years and beyond.

The M400A transport plane is never far away in the meeting, due to the crash of one such a plane less than three weeks before during a test flight near Sevilla. Four crew members where killed and two severely wounded. Why the plane crashed is not yet clear. Airbus has its hypotheses but is waiting for information held by the Spanish government. Will it influence the results of Airbus Defense and Space, one of the shareholders wants to know, 11% of total Airbus revenues come from that division, 'we expect not that much,' is the answer.

The other topic raised by shareholders is the signing of a Memorandum of Intent earlier this week by the defence ministers of Germany, France and Italy and Airbus Defense and Space, Dassault Aviation and Finmeccanica, to conduct a study which has to lead to a decision on whether or not to develop a European Multi Attitude Long Endurance (MALE) drone. 'A next study,' CEO Tom Enders complains. 'But they want it.' 'Is this programme supported by governments,' a German shareholder asks on behalf of one of the peace demonstrators outside. 'Without government support no defence market,' Enders replies.

As expected I got no answer to my question on the use of the Eurofighter Typhoon aircraft in Yemen. British press reported that the Saudi's employed the Eurofighters in bombing raids on Yemen. 'Were the Saudi's satisfied with its performance?' was my question. 'We give no operational information on our clients,' replies Airbus CEO Enders. 'Is the EFA adapted to drop CBU-105 bombs, which are in the inventories of Saudi Arabia?' I asked, because remains of those cluster ammunition was found in Yemen. Enders replied: 'As far as I know none of the EFA's is adapted for this, because the use of cluster ammunition is forbidden in the producing countries.' He had no idea about Saudi Arabian inventories he says and if I wanted to know more 'go to British Aerospace, they are responsible for Saudi Arabia.' So although Airbus has a 46 percent ownership of the Eurofighter consortion, responsibility is swept off the table.

The tongue-in-cheek arrogance of a captain of industry employing 138.000 people (of which ninety percent in the EU) showed when Enders wondered about the fact that had to talk about developments in 2014 in a meeting in May 2015, because Dutch law makes this mandatory. Although it makes some sense he should not complain however. The same Dutch law provides him with very favourable tax laws for his international company.

During the voting session, most of the resolutions where supported with 98-99 percent of the votes. More critical votes came at issues such as for the shares and salary policy of the Airbus board of directors. Big opposition however appearded against nomination of Ms. Martinez to the board. Initially the Spanish government had an other candidate in mind, but that turned out to be “Belen Romana, former head of Spain’s ‘bad bank’ Sareb”, according to the Irish Times. Not the best candidate, but the female alternative met with resistance. 44 Percent voted against her appointment. When she was voted in, Tom Enders raised his fist in triumph. He himself also earned a next period.

When I left the meeting, one of the other shareholders asked me if I had felt well in the meeting, as I was the only one asking questions on the industry of war. Well, it would have been nice if more people would have asked critical questions, but for me it was an afternoon where I could get a glimpse of world on which I normally only read and write. I was told that last year, Tom Enders had prepared a long reply for critical shareholders. The shareholder also said that he hoped for more people with critical questions next year.

Airbus aandeelhoudersvergaderingactivisten

Frank van der Linde AGM 2014

Moet ik me opgeven voor de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Airbus? Ik heb een aandeel voor het geval dat. Dit moet door de ING-bank geregistreerd worden en dan mag ik naar binnen, krijg een hapje en een drankje, en een kado dat meer kost dan mijn aandeel.

Airbus is wat wel het eerste Europese defensiebedrijf heet. Het is zoals veel van zijn branche genoten gevestigd in Nederland. Het heeft zelfs een klein kantoor in Leiden om de goede wil te tonen. Het gaat echter om het gunstige belastingklimaat in ons landje. Op die aandeelhouders vergadering zal het bedrijf aankondigen dat het de juridische status officieel zal veranderen in een Europees Bedrijf (Societas Europaea – SE) maar wel in Nederland gevestigd zal blijven.

Wendela de Vries, AGM 2013

Als ik binnen ben dan kan ik vragen stellen. De vraag die mij op de lippen brandt, is of de Saudi's al hebben laten horen hoe goed hun Typhoon gevechtsvliegtuigen presteerden bij het droppen van bommen op Jemen. Verder of die vliegtuigen de clusterbommen gooiden.

Nu al weet ik dat ik dan een prachtig antwoord zal krijgen van Tom Enders, de CEO van het bedrijf, met het minzame glimlachje rond de lippen. Een mooi vliegtuigspeeltje heb ik aan het eind van zo'n bezoek wel, maar een antwoord op mijn vraag niet. Hoewel een slimme ontwijking is ook een antwoord. Dat kan je later weer ergens opschrijven als non-informatie uit de eerste hand.

La Barbe, AGM 2013

Het zou meer zin hebben om het bedrijf te bevragen als er iets meer commotie om het bezoek zou zitten, maar al sinds 2002 (toen ik voor het eerst een aandeelhoudersvergadering van het bedrijf bezocht) gaat het allemaal zo netjes daar binnen. Als je wel een grote bek opzet, zoals de Franse activisten die twee jaar geleden de bijna volledig mannelijke top aan de kaak stelden, dan sta je zo buiten. Airbus zet zo'n 15 miljard euro aan wapens af per jaar, maar het accepteren van een beetje protest lijkt teveel gevraagd.

Waarom is er niet een club die de kernwapenraketproductie met veel bombarie aankaart. Waarom komt er geen slachtoffer of familielid daarvan uit Aden, Tripoli of Mindenao? Of een delegatie van de vergelijkbare British Aerospace aandeelhoudersvergaderingactivisten? Waarom is er niet ergens een bezetting of blokkade? Waarom kan de Shell in Nigeria beweging dit wel en de anti-wapenhandel en kernwapenorganisaties niet?

AGM 2012

Op straat staan de traditionele activisten die de vergadering in ieder geval niet ongemerkt voorbij laten gaan. Ken je iemand die op 27 mei toevallig in de buurt van het Okura Hotel in de Pijp is? Dan kan die zich tussen 12.30 en 13.30 uur aansluiten bij de demonstranten die daar ieder jaar met kleurrijke borden staan opgesteld. Als je even googlet op Airbus en weapons dan heb je binnen een paar tellen voldoende informatie om zelf een korte krachtige tekst op je bordje te schilderen. Zelf denk ik dat ik me toch maar even aanmeldt voor de aandeelhoudersvergadering.



Meer info: Stopwapenhandel en Facebook

Foto's auteur