zondag 12 december 2010

De grote mythe van de Somalische piraten*


Somalische piraten: “Ze vormen nauwelijks een bedreiging.” Dit stelt  Stephen Carmel, senior vice president van Maersk Line, een van de grootste reders in de wereld over de piraten. Hij zegt dit niet in een achteraf vakblad, maar in het december nummer van het opinie tijdschrift voor de Amerikaanse marine, Naval Institute Proceedings.*De titel heb ik van zijn artikel overgenomen.


Mediageniek zijn de Somalische piraten. Eigenlijk alle piraten. Aan piraterij hangt een vleug romantiek. Stripfiguur Roodbaard, De graaf van Monte-Cristo, menig kind is er mee opgegroeid. Zeerovers zijn ook een deel van de Nederlandse geschiedenis: een plaag voor de kust van Bretagne; en een gevaar op de Middellandse Zee. We hebben een piraat als nationale held: Piet Hein, zijn daden benne groot; Hij heeft gewonnen de zilvervloot. De Amerikaanse marine werd in de 19e eeuw versterkt juist vanwege de Barbarijnse zeerovers in de Middellandse Zee.

Aan land

Inmiddels is duidelijk dat de piraterij voor de kust van Somalië niet op zee maar op land bestreden moet worden. Die visie komt in alle oplossingen terug. Het was een onderwerp binnen de 30e Globaliseringslezing. Onder de titel: Pirates of the Indian Ocean. Het komt ook zondagavond bij Brandpunt aan de orde, zo vertelde Aart Zeeman bij Pauw & Witteman. Hij voegde er aan toe dat hij niet begrijpt waarom het niet gebeurd.

Erkennen

In het Marineblad - het Nederlandse kleine zusje van Proceedings - las ik dit jaar een kritisch en helder artikel van een vlagge-officier van de koninklijke marine, Commandeur Pieter Bindt wordt gesteld dat: “Een begin van een oplossing op land zou dan het erkennen van (semi) autonome regio’s, kunnen zijn. Echter, diverse VN lidstaten, waaronder enkele in de EU en de Afrikaanse Unie, zijn niet enthousiast over het erkennen van regio’s, die onafhankelijkheid nastreven, vanwege eigen interne politieke- en veiligheidsvraagstukken.” Het is vervogens een kleine moeite uit te zoeken wie en waarom tegen zijn.

Binnen de EU wil Italië de eenheid van Somalië niet in gevaar brengen en landen van de Afrikaanse Unie zijn bang dat erkenning een precedent vormt voor andere afscheidingsbewegingen. Somalië staat niet op zichzelf. Het blijft een strandbal waarop winden van de internationale politiek invloed hebben.

De VS haalt wel de banden aan met Somaliland en Puntland. Ook Frankrijk werkt samen met de regio’s. Mogadishu zal dit met lede ogen aanzien. Het zuiden krijgt ook nauwelijks nog voedselhulp, omdat teveel ervan weglekte naar de strijdgroep Al Shabaab. De oorlog tegen het terrorisme is prioriteit nummer 1 en voedsel speelt daarin een rol; zowel bij geven als bij onthouden. Voldoende voedsel is een voorwaarde voor een stabieler Somalië, stelt marine officier Bindt. Niet voor niets is onbelemmerde voedselhulp een van belangrijke redenen voor de marineactiviteiten op zee. Ook hij signaleeert dat de VS de hulp aan het Zuiden staken. Nu wordt een deel van de bevolking in de steek gelaten vanwege 'hogere' belangen. Het maakt het Zuiden van Somalië niet stabieler.

Maersk Lines

Terug naar Steff Carmel, de man van Maersk Lines. Hij stelt dat de Somalische piraten nauwelijks succes hebben op zee, dat ze ongeorganiseerd en slecht gefinancierd zijn en dat de meeste op afstand worden gehouden door de bemanningen van de schepen zelf. Volgens hem is er wel een goede reden voor een marine operatie voor de kust van Somalië en dat is dat ervoor gezorgd moet worden dat Amerikaanse militairen hun militaire taken in de regio in veiligheid moeten kunnen uitvoeren. Hij schrijft: “On its own, the antipiracy mission makes no sense, because unlike the situation Jefferson faced [met de Barbarijnse piraten], Somali piracy itself does not rise to the level of a true national interest. The national interest is not piracy; it is stability in East Africa and our role as a guarantor of the international order.”  Piraterijbestrijding als afgeleide van de oorlog tegen het terrorisme en het bewaken van de internationale orde. Maersk Lines is niet alleen een grote reder, maar ook een reder die veel transport voor het Pentagon voor zijn rekening neemt. Kortom je mag enig gewicht toekennen aan de woorden van Carmel.
Als een reder zich zo laconiek opstelt, waarom zouden we daar dan niet wat meer naar luisteren.

Martin Broek

Meer Proceedings artikelen over piraterij:

The Big Myth of Somali Pirates Issue: Proceedings Magazine - December 2010

Two Faces of High-Seas Crime Issue: Proceedings Magazine - July 2010

Piracy, Policy, and Law Issue: Proceedings Magazine - December 2008

The Overstated Threat Issue: Proceedings Magazine - December 2008


Enkele artikelen uit het Marineblad:
- November 2010, p. 4  OPERATIES Hr.Ms. Tromp versus de piraten: de bevrijding van Ms Taipan
- Juli 2010, p. 12  VEILIGHEID VOOR AFRIKA Enkele dilemma’s van antipiraterij operaties bij Somalië
- Oktober 2009  p. 4  PIRATERIJ Er is méér dan zeeroverij
- Oktober 2009 p. 10  PIRATERIJ Antizeeroof operaties door het Commando Zeestrijdkrachten
- Oktober 2009 p. 16  PIRATERIJ Somalië: lees uit het verleden  

Wikileaks (publicaties tot 10 december 2010):
- - NOTIFICATION OF AFFECTED STATES: HIJACKING OF BELIZE-FLAGGED
- Kenya responds to Sudan tank demarche
- WHITHER M/V FAINA'S TANKS?
- SCENESETTER FOR MOD CHACON'S JUNE 30 - JULY 2

- JUNE 8-11 VISIT TO SPAIN OF COMMANDER, U.S. AFRICA

- SCENESETTER FOR JUNE 8-11 VISIT TO SPAIN OF

- AMBASSADOR HITS RIGHT NOTES WITH NEW SPANISH

- ADMIRAL MULLEN'S MEETING WITH EGIS CHIEF SOLIMAN

- U.S.-FRANCE-EU DISCUSS SAHEL SECURITY ISSUES

- LOOKING AT THE NEXT 30 YEARS OF THE U.S.-CHINA

- REPORTING AND COLLECTION NEEDS: THE UNITED

- IRAN IN YEMEN: TEHRAN's SHADOW LOOMS LARGE, BUT FOOTPRINT IS SMALL

- DJIBOUTI APPROVES BLACKWATER FOR COMMERCIAL COUNTER-PIRACY

- PRESIDENT SARKOZY: THE KEY DECISION-MAKER WHO CAN

- SCENESETTER FOR CODEL BERMAN'S VISIT TO KOREA

- SCENESETTER FOR YOUR VISIT TO PARIS -- NOVEMBER 8,

- SECRETARY OF DEFENSE GATES'S MEETING WITH FRENCH FOREIGN

- ASSISTANT SECRETARY OF DEFENSE VERSHBOW AND AMBASSADOR ERELI MEET WITH KING HAMAD OF BAHRAIN

- SCENESETTER FOR SECRETARY CLINTON'S VISIT TO BERLIN, NOVEMBER 8-10