Ondanks de explosieve situatie in Egypte, vinden er vanuit Lybië geregeld omvangrijke smokkel-activiteiten plaats waarbij wapentuig in handen komt van onder meer salafistische rebellen.Tijdens en na de door de NAVO gesteunde burgeroorlog van 2011 werden in Libië wapens en munitie gestolen. Het is niet moeilijk om deze wapens naar Egypte te smokkelen. De grens tussen Egypte en Libië is lang en wordt slecht gecontroleerd. ‘Regelmatig vinden omvangrijke wapentransporten – en soms ook van strijders – vanuit Libië plaats. Deze zijn zich gaan richten op twee geografische gebieden: Egypte en de Sahel’, schreef het panel van deskundigen dat werd aangesteld door de VN-Veiligheidsraad nadat ‘resolutie 1973′ over wapenhandel, militaire activiteiten en Libische financiële activa van 2011 was aangenomen. Het panel bewaakt en bevordert de uitvoering van de sancties.
Na de omverwerping van Kadaffi begon de stroom Libische wapens naar Egypte. Niet voor al deze wapens is Egypte de eindbestemming. Het panel stelt: ‘Meerdere bronnen geven aan dat de eindbestemming voor de meerderheid van de wapens de Gazastrook is, maar dit is moeilijk te controleren. Het is waarschijnlijk dat een kleiner deel van de wapens in de Sinaï blijft voor gebruik tegen de regering van Egypte door de opstandelingen in die regio. De Egyptische autoriteiten hebben het panel geïnformeerd dat wapens zich ook verspreiden over andere delen van Egypte. Hoewel nog niet bewezen, is het mogelijk dat knooppunten langs deze handelsroute in de toekomst kunnen dienen als doorgeefluiken voor de verdere verspreiding naar andere landen.’ (VN-panel p. 12, 2013) Tot deze ontvangende groepen behoren de Syrische rebellen die via Egypte grote zendingen Libische wapens ontvangen.
Toename
In januari 2012 werd het panel geïnformeerd over 567 wapens en 1.132.411 kogels die naar Egypte werden gesmokkeld over de grens met Libië (VN-panel p. 117, 2012). Sindsdien zijn de wapenstromen in omvang alleen maar toegenomen. Libische wapens werden in alle delen van Egypte in beslag genomen.
Januari 2013 ontving het panel een lijst van geconfisqueerde wapens en munitie. ‘Sinds de instelling van het wapenembargo, hebben de Egyptische autoriteiten honderden handvuurwapens, lichte en zware wapensystemen, honderden granaten voor zware wapensystemen en honderdduizenden patronen voor handvuurwapens en machinegeweren in beslag genomen (op verzoek van de Egyptische autoriteiten, zal de gedetailleerde lijst niet worden gepubliceerd).’ De wapens worden gesmokkeld via zuidelijke routes en de noordelijke kustgebieden, maar ook bijvoorbeeld met de boot van Benghazi en Tubruk naar Marsa Matruh en in Egypte. De smokkelaars zijn Libiërs, Egyptenaren en Palestijnen.
Sinds de tweede helft van 2012 begon de pers meer te schrijven over Egypte als eindbestemming voor de clandestiene wapens. De Voice of America schreef: ‘Niet alle wapens in Libië zijn bestemd voor de Gazastrook. De Egyptenaren vrezen dat de wapens nu worden opgeslagen door de Egyptische salafistische groepen. De autoriteiten ontdekken sinds kort uit Libië gesmokkelde wapens in de Nijl Delta en geloven dat wapens worden opgeslagen in de Sinaï. Dat maakt ze erg nerveus.’ Ook de Washington Post wees op grote voorraden wapens die vanuit Libië worden vervoerd naar het reeds onstabiele Sinaï-schiereiland.
De in beslag genomen wapens variëren van handvuurwapens tot raketten. Een voorbeeld is de inbeslagname van zes luchtafweer- en anti-tankraketten op het Sinaï-schiereiland, begin januari2013. Legerwoordvoerder Ahmed Ali noemde in maart 2013(zonder vermelding van periode en de bron van de wapens) het feit dat de Egyptische grenswachten de smokkel van 8.138 geweren, 450 magazijnen, 19 raketten en 100 kogels tegenhielden. Dit zijn enorme hoeveelheden.
In juni 2012 heeft Egypte een grote wapenzending gelokaliseerd, waaronder Grad-raketten die vanuit Libië werden gesmokkeld en mogelijk op weg waren naar de Gazastrook. De buit van 138 Grad-raketten, 139 Grad-raketkoppen en 400.000 stuks anti-vliegtuig munitie werd aangetroffen in de kustplaats Marsa Matruh aan de Middellandse Zee, niet ver van de Libische grens, zo rapporteerden Egyptische kranten. Er zijn talrijke andere gevallen gemeld.
Smokkelactiviteiten leiden veeal tot geweld tussen veiligheidstroepen en de smokkelaars, diverse politiebureaus en militaire controleposten werden aangevallen. De bloedigste aanval leidde tot de dood van 16 beambten.Geweld tegen lokale dorpelingen vindt eveneens plaats. Bewoners van een Egyptische oase in de buurt van de Libische grens werden gestraft door de smokkelaars die delen van hun boerderijen in brand staken omdat ze samenwerkten met de overheid. De oorlog in Libië heeft tot op vandaag zijn effecten in buurland Egypte. Die situatie is gelet op de recente gebeurtenissen en de instabiele situatie in het land nog ernstiger geworden.
Wapenexport Nederland
Vorig jaar gaf Nederland het groene licht voor twee wapenexporten maar Egypte. Het ging om militaire navigatieradar en radarvuurleidingssystemen voor de zogenaamde Navy Fast Missile Craft. Deze schepen zijn bewapend met verschillende soorten raketten, een 7,62 cm kanon en een close-in weapon system (CIWS, vergelijkbaar met de Nederlandse Goalkeeper).
Momenteel worden de wapenexport vanuit Nederland naar Egypte tegengehouden, maar dat geldt alleen voor ‘materieel dat kan worden gebruikt voor binnenlandse repressie.’ Marine-technologie lijkt buiten deze definitie te vallen. Toch moeten die leveringen wel worden beschouwd als het geven van support aan het militaire regime in Egypte. De vraag reist dan ook of een militair regime dat verantwoordelijk is voor een coup en brute moorden van burgers, niet moet worden gestraft met een wapenembargo dat alle typen strategische goederen omvat.
Aangezien een deel van de smokkel-activiteiten over zee plaatsvindt, lijkt het stoppen van de wapensmokkel een argument tegen een dergelijk militair embargo te zijn. Zeker als het om marine-technologie gaat. De Naval Fast Missile Craft is echter niet voor gebruik tegen smokkelaars bedoeld, maar voor een hoger niveau van militaire inzet ‘om het gebruik van de handelsroutes (SLOC’s) met Egyptische militaire macht te verzekeren.’
Bovendien heeft Egypte een omvangrijke kustwacht ‘voor de bescherming van installaties aan de kust en voor het patrouilleren in de kustwateren om smokkel te voorkomen. Momenteel bestaat die kustwacht uit 105 schepen en vaartuigen.’ Er is geen behoefte aan nieuwe marinetechnologie om smokkelaars te stoppen. Egypte heeft meer behoefte aan vrede aan zijn grenzen en geen oorlog, een ondubbelzinnige veroordeling en bestraffing van de militaire coup.
Geschreven voor Ravage, webzine.
Geschreven met steun FondsVredesprojecten.
http://www.ravage-webzine.nl
