 |
| Patriot PAC-3 raket |
Bij de sluitingsceremonie van de DIMDEX Arms Fair kondigde het emiraat orders aan ter waarde van € 17 miljard ($ 23 miljard). Dit is meer dan twee keer zoveel het hele Nederlandse defensiebudget. De plannen betreffen gevechtshelikopters, geleide projectielen, tanker vliegtuigen en marineschepen. Het is duidelijk dat de wapenwedloop op het Arabisch schiereiland er een speler bij heeft.
De diplomatieke beleid van Qatar is berucht, vooral omdat het land politieke steun geeft en wapens levert aan islamisten in de conflictgebieden van het Midden-Oosten, zoals Egypte, Libië, Syrië, en Jemen. De steun voor de Moslimbroederschap in Egypte en Al Nusra in Syrië leiden onlangs zelfs tot een breuk in de Gulf Cooperation Council (GCC).
Qatar is om verschillende redenen een partner van het Westen: het land biedt mogelijkheden voor raketverdediging dicht bij Iran, er is een Amerikaans-Britse luchtmachtbasis en tenslotte is het actief bij het tegengaan van de Iraanse invloed in de regio. Qatar is ook het land waar Al Jazeera zetelt. De wapenaankopen door het Emiraat laat de militaire ambities van de Golfstaat zien om een sterkere speler in de Arabische wereld te worden. Ze wil de militaire kracht paren aan de groeiende zachte macht.
Qatar wil bijvoorbeeld 22 NH - 90 militaire helikopters kopen. Deze worden gemaakt door NHIndustries divisie van de Europese groep ruimtevaart Airbus (voorheen EADS). Deze aankoop is € 2 miljard waard en heeft een paar connecties met Nederland:
De eerste link bestaat vanwege het feit dat de Airbus hoofdkantoren om fiscale redenen zijn gevestigd in Nederland. Hoewel Nederland tegen geringe kosten belastingparadijsvoorzieningen aanbiedt, is het op geen enkele manier in staat de bedrijfsactiviteiten te controleren op grond van wapenexportregels. Dat is een win-winsituatie voor Airbus en de Nederlandse staatskas.
Ten tweede is de bouwer van vliegtuigonderdelen Stork Fokker voor 5,5 % aandeelhouder in NHIndustries en de baten uit de deal zijn zullen dan ook aanzienlijke zijn.
Een ander deel van de mega-wapenaankopen door Qatar is aankoop van Patriot raketafweersysteem apparatuur die wordt gemaakt door de Amerikaanse defensiegiganten Raytheon en Lockheed Martin ter waarde van € 1,5 miljard. Fokker Aerostructures "is een van de leveranciers voor materialen voor het Lockheed Martin ( LMMFC ) - PAC - 3 - programma, dat is een militair programma," staat in een officieel document van Fokker .
De volgende deal is onderdeel van de groeiende aanwezigheid van de Nederlandse scheepsbouwer Damen in Qatar. Het is de deal waar de PVV zich druk over maakte. Op DIMDEX ondertekende NDSQ twee Memoranda of Understanding ( MoU ) met de strijdkrachten van Qatar strijdkrachten voor de levering van zeven militaire vaartuigen. "De schepen zijn zeer geavanceerde state-of- the-art marineschepen en worden gebouwd op basis van ontwerpen die hun waarde hebben bewezen. De schepen leveren een ongeëvenaarde zeewaardigheid," zo valt te lezen op de website van Damen.
Alle Nederlandse en internationale wapenbeheersing codes, regels en verdragen van de afgelopen veertig jaar opgenomen regionale veiligheid , gebieden van spanning en mensenrechtencriteria om wapenverkoop te meten. Het lijkt erop dat Qatar een goede kandidaat is om te voldoen aan die zorgen. Toch wordt het een grote klant voor de Nederlandse wapenindustrie. Aangezien Qatar een flinke status heeft opgebouwd als leverancier van wapens aan conflictgebieden moet in ieder geval de vraag worden beantwoorden hoe het eindgebruik van de wapens waaraan Nederland een bijdrage levert wordt bewaakt. Het antwoord van Minister Ploumen: “Daar waar kennisoverdracht plaatsvindt biedt het Nederlandse wapenexportbeleid afdoende garantie tegen ongewenste resultaten,” mag wel in het geval van Qatar wel iets concreter worden ingevuld.
Deze column is ook te vinden op Sargasso licht gewijzigde en engelstalig vorm te vinden op stopwapenhandel
