No problem with arms sales to Qatar?

At the closing ceremonies of the DIMDEX Arms Fair Qatar announced arms acquisitions valued at €17 billion ($23 bn.).  This is more than twice the total Dutch annual military budget. Amongst others, the deal includes attack helicopters, guided missiles, tanker planes and naval vessels. Different segments of the orders have a Dutch component. The arms race on the Arabian peninsular has a new player.

On the picture: Patriot PAC-3 being fired.
Qatar is providing political support and weapons to islamists in several internal conflicts in the Middle East, such as in Egypt, Libya, Syria and Yemen. Its support for the Muslim Brotherhood and Al Nusra in Syria has recently created a rift in the Gulf Cooperation Council.

But because of its missile defence capabilities close to Iran, the presence of a US-UK air force base and its rejection of Iran's influence in the region, Qatar is a partner of the West. The arms acquisition plans of the Emirate are part of the military ambitions of the Gulf State to become a stronger player in the Arabian world, on par with its growing soft power influence. Qatar is also the country where Al Jazeera is based.

Amongst others, Qatar wants to buy 22 NH-90 military helicopters from the NH Industries division of European aerospace group Airbus (formerly EADS), worth €2 billion. The Airbus' head offices are located in the Netherlands for tax reasons, but although the Netherlands provides its tax heaven facilities, it has no obligations to control the companies' arms export policies. A win-win situation for Airbus and the Dutch State treasury. Dutch aircraft company Stork Fokker is participating for 5.5% in NH Industries and thus will profit considerably from the Qatar deal.

Another part of the deal is the sale of over €1.5 billion in Patriot missile defence system equipment made by Raytheon and Lockheed Martin. Dutch Fokker Aerostructures “is one of the suppliers for materials of the Lockheed Martin (LMMFC) – PAC-3-program, which is a military program.”

The deal also shows the growing footprint of Dutch shipbuilder Damen in Qatar. At DIMDEX Nakilat Damen Shipyards Qatar signed two Memoranda of Understanding (MoU) with the Qatar Armed Forces to build seven military vessels. “The vessels are highly sophisticated state-of-the-art naval ships based on proven designs providing unparalleled seaworthiness. (...) A large Integrated Logistic Support package is also mentioned in the MoUs” according to the Damen website. NDSQ is a joint venture between Nakilat and Dutch shipbuilder. The Dutch extreme islamophobic political party PVV asked Parliamentary questions on the deal. According to Minister for Trade and Development Ploumen, the deal is in line with Dutch export policies.

All Dutch and international arms control codes, regulations and treaties of the past forty years included regional security, regions of tension and human rights as criteria to measure and refuse arms sales. It seems Qatar is a highly qualified applicant for all three of them. Moreover, because Qatar is notorious for selling its arms to other conflict regions, at least the question has to answered how the end use of the exported equipment will be monitored. According to minister Ploumen:  “When transfers of knowledge take place the Dutch arms export policy offers enough guaranties against undesired effects.” In the case of Qatar, a more concrete and detailed description of these guarantees is no luxury.

Written for Campagne tegen Wapenhandel In Dutch Broekstukken or Sargasso.

Nederlandse wapenleveranties aan Qatar

Afgelopen vrijdag beantwoorde Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Ploumen Kamervragen van PVV-kamerlid De Roon over de bouw van zeven oorlogsschepen in Qatar door scheepsbouwer Nakilat Damen Shipyards Qatar (NDSQ). NDSQ is een joint venture tussen Nakilat en Nederlandse scheepsbouwer Damen.

Patriot PAC-3 raket

Ploumen belooft dat exporten van Nederlandse kennis zullen worden getoetst aan het wapenexportbeleid. De samenwerking bij de bouw van de schepen staat echter niet op zichzelf als het gaat om Nederlandse wapenleveranties die onderdeel zijn van de onvangrijke wapenaankopen die Qatar onlangs bekend maakte.

Bij de sluitingsceremonie van de DIMDEX Arms Fair kondigde het emiraat orders aan ter waarde van € 17 miljard ($ 23 miljard). Dit is meer dan twee keer zoveel het hele Nederlandse defensiebudget. De plannen betreffen gevechtshelikopters, geleide projectielen, tanker vliegtuigen en marineschepen. Het is duidelijk dat de wapenwedloop op het Arabisch schiereiland er een speler bij heeft.

De diplomatieke beleid van Qatar is berucht, vooral omdat het land politieke steun geeft en wapens levert aan islamisten in de conflictgebieden van het Midden-Oosten, zoals Egypte, Libië, Syrië, en Jemen. De steun voor de Moslimbroederschap in Egypte en Al Nusra in Syrië leiden onlangs zelfs tot een breuk in de Gulf Cooperation Council (GCC).

Qatar is om verschillende redenen een partner van het Westen: het land biedt mogelijkheden voor raketverdediging dicht bij Iran, er is een Amerikaans-Britse luchtmachtbasis en tenslotte is het actief bij het tegengaan van de Iraanse invloed in de regio. Qatar is ook het land waar Al Jazeera zetelt. De wapenaankopen door het Emiraat laat de militaire ambities van de Golfstaat zien om een ​​sterkere speler in de Arabische wereld te worden. Ze wil de militaire kracht paren aan de groeiende zachte macht.

Qatar wil bijvoorbeeld 22 NH - 90 militaire helikopters kopen. Deze worden gemaakt door NHIndustries divisie van de Europese groep ruimtevaart Airbus (voorheen EADS). Deze aankoop is € 2 miljard waard en heeft een paar connecties met Nederland:

De eerste link bestaat vanwege het feit dat de Airbus hoofdkantoren om fiscale redenen zijn gevestigd in Nederland. Hoewel Nederland tegen geringe kosten belastingparadijsvoorzieningen aanbiedt, is het op geen enkele manier in staat de bedrijfsactiviteiten te controleren op grond van wapenexportregels. Dat is een win-winsituatie voor Airbus en de Nederlandse staatskas.

Ten tweede is de bouwer van vliegtuigonderdelen Stork Fokker voor 5,5 % aandeelhouder in NHIndustries en de baten uit de deal zijn zullen dan ook aanzienlijke zijn.

Een ander deel van de mega-wapenaankopen door Qatar is aankoop van Patriot raketafweersysteem apparatuur die wordt gemaakt door de Amerikaanse defensiegiganten Raytheon en Lockheed Martin ter waarde van € 1,5 miljard. Fokker Aerostructures "is een van de leveranciers voor materialen voor het Lockheed Martin ( LMMFC ) - PAC - 3 - programma, dat is een militair programma," staat in een officieel document van Fokker .

De volgende deal is onderdeel van de groeiende aanwezigheid van de Nederlandse scheepsbouwer Damen in Qatar. Het is de deal waar de PVV zich druk over maakte. Op DIMDEX ondertekende NDSQ twee Memoranda of Understanding ( MoU ) met de strijdkrachten van Qatar strijdkrachten voor de levering van zeven militaire vaartuigen. "De schepen zijn zeer geavanceerde state-of- the-art marineschepen en worden gebouwd op basis van ontwerpen die hun waarde hebben bewezen. De schepen leveren een ongeëvenaarde zeewaardigheid," zo valt te lezen op de website van Damen.

Alle Nederlandse en internationale wapenbeheersing codes, regels en verdragen van de afgelopen veertig jaar opgenomen regionale veiligheid , gebieden van spanning en mensenrechtencriteria om wapenverkoop te meten. Het lijkt erop dat Qatar een goede kandidaat is om te voldoen aan die zorgen. Toch wordt het een grote klant voor de Nederlandse wapenindustrie. Aangezien Qatar een flinke status heeft opgebouwd als leverancier van wapens aan conflictgebieden moet in ieder geval de vraag worden beantwoorden hoe het eindgebruik van de wapens waaraan Nederland een bijdrage levert wordt bewaakt. Het antwoord van Minister Ploumen: “Daar waar kennisoverdracht plaatsvindt biedt het Nederlandse wapenexportbeleid afdoende garantie tegen ongewenste resultaten,” mag wel in het geval van Qatar wel iets concreter worden ingevuld.

Deze column is ook te vinden op Sargasso licht gewijzigde en engelstalig vorm te vinden op stopwapenhandel

Syrië: Illegale wapenhandel legaal gemaakt

De schade van de oorlog in Libië is nog niet eens opgeruimd als de volgende militaire interventie al weer gepland wordt. De Maghreb en het Nabije Oosten worden overspoeld met zware wapens, gesmokkeld vanuit de Libische arsenalen. Syrië is een belangrijke bestemming.

De BBC citeert de Groep Deskundigen van de VN-Veiligheidsraad die het wapenembargo in 2011 opgelegd aan Libië bewaakt. In april 2013 wijst de Groep op illegale transporten van "zware en lichte wapens, waaronder draagbare luchtverdedigingssystemen [MANPADS], kleine wapens en bijbehorende munitie, explosieven en mijnen . ( ... ) De forse omvang van sommige transporten en de logistiek die daarbij gebruikt worden doen het vermoeden reizen dat vertegenwoordigers van de Libische lokale autoriteiten ten minste op de hoogte zijn geweest van de transfers, als ze er al niet direct betrokken bij zijn." De situatie is nog erger.

Drie gevallen bewijzen de enorme omvang van de leveringen, de betrokkenheid van Qatar als een belangrijke leverancier, en dat nog meer overheden, ook westerse, betrokken zijn bij de illegale wapenleveranties.

Een In april 2012 werd een schip, de Letfallah II, tegengehouden door de Libanese autoriteiten. Het schip verliet Misrata, Libië, een dag eerder op 14 april 2012. De VN-groep van deskundigen bevestigd dat geavanceerde wapensystemen en onderdelen daarvoor aan boord waren, zoals SA-7b luchtverdedigingssystemen en Milanraketten.
Als tijdens de aandeelhoudersvergadering van de grote Europese wapenproducent EADS, dat een belangrijke deelnemer is in MBDA - de producent van de Milan raketten - CEO Tom Enders gevraagd wordt of hij de Groep kan informeren uit welk land de gevonden raketten komen, wuift hij elke verantwoordelijkheid weg. Enders stelt, op zijn bekende arrogante manier, dat overheden die informatie moeten verstrekken en niet bedrijven. Maar ook de Franse overheid gaf de informatie niet, toen daar door de VN-groep om gevraagd werd. Wapenexportbeleid en ethische bedrijfspolitiek worden gemakkelijk vergeten als het het in hun belang is de duistere wereld van de wapenhandel af te dekken.

Twee In december 2012 verklaarde de VN dat Libië, Qatar en Saoedi-Arabië de belangrijkste bronnen waren voor wapenleveranties aan Syrië (zie). Laten we ons focussen op Qatar: Het laatste geval van het bewapenen van Syrische strijders door Qatar is een paar weken geleden gemeld, op 28 augustus, door Jane 's Defence Weekly. Het Weekblad schrijft dat het FN-6 MANPADS levert aan de Syrische rebellen. (Zie voor meer informatie over MANPADS in Syrië de Rogueadventurer.) Er zijn veel meer gevallen van Qataarse betrokkenheid bij (illegale) wapenexporten naar Syrische strijders . De VN-Groep van Deskundigen vond een doos met .50 munitie in de Letfallah, die was verzonden naar de strijdkrachten van Qatar. Het panel vond Belgische FN-aanvalsgeweren onderweg naar Syrië. Deze geweren waren oorspronkelijk verkocht aan Qatar rond 1980, zo meldde FN, het bedrijf uit Luik. De autoriteiten van Qatar ontkenden alles. Overheden kunnen zeer onbehulpzaam om illegale wapenleveranties te traceren.

Drie De laatste explosieve informatie over illegale wapensmokkel naar Syrië komt uit de Amerikaanse ambassade in Benghazi. CNN onthulde dat op het moment dat de ambassade werd aangevallen in augustus 2012 (waarbij vier mensen werden gedood, waaronder de Amerikaanse ambassadeur Stevens ), CIA- personeel bezig was SA-7 raketten naar Syrië te smokkelen, zo werd tenminste gespeculelerd op Capitol Hill. De levering werden in mei dit jaar ook al genoemd in verschillende bronnen. Een van de talrijke twitter reacties op dit verhulde staaltje illegale wapenhandel door een overheidsorgaan was: "Dus in plaats van Iran-Contra, hebben wij nu Libië en Syrië gunrunning." (Als je te jong bent om te hebben gehoord over de Iran-Contra-schandaal, Gooogle het.)

Op 6 september, heeft het Verenigd Koninkrijk een nieuw wapenexportbeleid met betrekking tot Syrië. Deze zogenaamde Export Control (Syria Sanctions ) Order 2013 zorgt ervoor dat Syrië niet meer op de lijst met gecontroleerde bestemmingen staat. Hierdoor kan de overheid leveringen aan de Free Syrian Army en andere groepen goedkeuren, zonder daarbij de wapenexportregelingen te schenden. Het opent daarmee een nieuw en dit maal legale weg voor bewapening van Syrische oppositiegroepen. (Voor een lijstje argumenten tegen dit beleid en zaken die juist wel moeten gebeuren zie.) Het legaal maken wat illegaal was veranderd de situatie de jure maar niet de facto. Wapens zullen nog steeds van conflict naar conflict reizen en olie op het vuur betekenen. En de oorlog in Syrië zal alleen maar meer wapens toevoegen aan de enorme hoeveelheden die nu al in de regio zijn. Op naar de volgende oorlog of reden voor meer omzichtigheid?

Onderzoek ondersteund door Fonds Vredesprojecten
Geschreven voor Konfrontatie

Illegal arms trade legalised

The fallout caused by the war in Libya has yet to settle, while the next military intervention is already planned. The Maghreb and Near East are flooded with heavy arms, smuggled out of Libyan arsenals. Syria is an important destination.

The BBC cites the UN Security Council's Group of Experts, which monitors the arms embargo imposed on Libya during the 2011 uprising. In April 2013 the Group points at illicit transfers of "heavy and light weapons, including man-portable air defence systems, small arms and related ammunition and explosives and mines. (…) The significant size of some shipments and the logistics involved suggest that representatives of the Libyan local authorities might have at least been aware of the transfers, if not actually directly involved." In reality, the situation is even worse.

Three cases give proof of the sheer seize of the deliveries; the involvement of Qatar as an important supplier; and more governments, also Western, involvement in the illegal arms shipments.

Case one
In April 2012 a vessel, the Letfallah II, was stopped by the Libanese authorities. “The ship left Misrata, Libya, on a date prior to 11 a.m. on 14 April 2012.” The UN Group of Experts confirmed that advanced weapon systems and components were aboard, such as SA-7b air defence systems and Milan missiles. When questioned during the shareholders meeting of EADS, Tom Enders, CEO of this big European arms producers and a major partner in MBDA – the producer of the Milan missiles – wavered away any suggestion that the company could help the Group by informing them to which countries the missiles were exported. Enders, with his known arrogance, stated that governments not companies are responsible to provide this kind of information. But the French government did not give the information either, when the Group requested it. Arms export and ethical policies are easily forgotten by governments and companies when they want to cover the murky world of arms trade.

Case two
In December 2012, the UN stated that Libya, Qatar and Saudi-Arabia were the most important sources of arms shipments to Syria (see). Let us focus on Qatar: The latest case of Qatar arming Syrian fighters is reported on August 28, 2013 by Jane's Defence Weekly which writes that Qatar is supplying FN-6 portable guided missiles against planes (MANPADS) to the Syrian rebels. (For more on MANPADS in Syria see the Rogueadventurer.) There are many more cases of Qatari involvement in (illegal) shipments of arms to Syrian fighters. E.g. the Group of Experts found that a box of .50 ammunition in the Letfallah which was sent to the armed forces of Qatar. The Group also found Belgium FN assault riffles on their way to Syria, originally sold to Qatar around 1980 (the Panel was told by FN from Liege, Belgium). Of course the Qatari authorities denied everything. Governments can be very unhelpful to trace illegal arms shipments.

Case three
One last explosive piece of information about illegal arms smuggling to Syria comes from the US embassy in Benghazi. CNN unveiled that at the time the embassy was targeted in August 2012 (four people were killed, including U.S. Ambassador Stevens), CIA-personnel was smuggling SA-7 missiles to Syria, it was speculated on Capitol Hill. The deliverances where already mentioned in May this year by several sources.One of the numerous twitter reactions to this covered illegal arms trade by a government body was: “So instead of Iran-Contra, we have Libya-Syria gun running.” (If you are too young to have heard about the Iran Contra scandal, just Gooogle it.)

On September 6, the United Kingdom implemented a new arms export policy concerning Syria. This so-called Export Control (Syria sanctions) Order 2013 removes Syria from the list of controlled destinations. This will enable the government to arm the Free Syrian Army and other groups under the arms export control regime. It opens a new and this time legal channel to arms Syrian opposition groups. (For the cons on this policy and the things to do see.) Making legal what was illegal changes the situation de jure but not de facto. Arms are still traveling from conflict to conflict and fanning the flames of violence. And the war in Syria will only add more weapons to the stream. Up to the next war or reason for a more cautious approach.

Research supported by Fonds Vredesprojecten
Geschreven voor Campagne tegen Wapenhandel

Wapens naar Syrië

De financiële waarde van de wapenhandel naar het Syrië van Assad ligt de afgelopen jaren tussen de 150 en 230 miljoen euro. De jaren daarvoor waren de leveringen veel kleiner. Het land heeft maar een beperkt aantal leveranciers: met stip op 1 is dat Rusland. Het land zal daar mee door gaan. Het wordt gevolgd door het fraaie span Wit-Rusland, Iran en Noord-Korea. (zie tabel 1)
Er was ook sprake van dat Zuid-Afrika wapens leverde, vooralsnog lijkt het erop alsof het alleen gaat om verstrekte exportvergunningen en verkoop pogingen.

Tabel 1: wapenexport naar Syrië, 2000-2011, 3 januari 2013 in US$ m. (1990), Source: SIPRI Arms Transfers Database (more information, see http://www.sipri.org/databases/armstransfers/background
	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	Totaal
Wit Rusland				24					172				196
Iran							54			5	5	45	109
Noord-Korea	10	10	10	10	10								50
Rusland	7	7	7	7	7	7	16		81	187	294	246	863
Totaal	17	17	17	41	17	7	70		253	192	299	291	1218
Noot: Door afrondingen kunnen totalen afwijken van de afzonderlijke cijfers.

Het gaat bij die leveranties o.a. om een keur aan raketten. Daarbij vallen de Scuds uit Noord-Korea op; en het feit dat Israël en de VS konden voorkomen dat Rusland draagbare afvuursystemen leverde voor luchtdoelraketten van het type SA-18-grouse. Verder zijn de afgelopen tien jaar gevechtsvliegtuigen van de types MIG en Yakolev geleverd, en kleine marineschepen (zie bijlage 1).

Spioneren en hacken* 

Niet alleen de wapens bepalen het verloop van een moderne binnenlandse oorlog. Ook door het controleren van communicatiemiddelen (zoals telefoons en internetactiviteiten) van zijn burgers krijgt een staat grip op zijn bevolking. En die middelen komen uit de Westerse landen. Persbureau Bloomberg meldde vorig jaar dat Blue Coat Systems Inc. (BCSI) en NetApp Inc uit de VS, Qosmos SA uit Frankrijk, Sohos uit Engeland en het Duitse bedrijf UtimacoSafeware AG software voor repressieve doeleinden leverden aan Syrië. Medewerkers van het Italiaanse AreaSpa hebben met deze geleverde technologie de infrastructuur opgezet die het Syrische regime in staat stelt vrijwel elke verzonden email en GSM-bericht te onderscheppen. Vanuit de VS mocht niet aan Syrië geleverd worden, maar leveranties aan Italië waren wel legaal. NetApp beweert dat ze geen idee heeft hoe hun systemen vervolgens in Syrië terecht kwamen. In februari kwam naar buiten dat Syrië technologie van het Ierse bedrijf Cellusys gebruikt voor het filteren van telefoonberichten. De Europese Unie heeft zijn controle op de export van deze technologie in maart 2012 verscherpt. Momenteel komen vooral uit het Verenigd Koninkrijk geluiden dat men het embargo wil versoepen om de opstandelingen te voorzien van militaire goederen, mogelijk zelfs wapens.

(* Zie voor dit onderwerp ook mijn eerder blogs: Versleutelen en tappen en Pottenkijkers in Dubai.)

Smokkel

Volgens een VN-rapport van eind december kwamen uit 29 landen grote aantallen buitenlandse strijders, grotendeels extremistische Salafisten, Syrië binnen. Ook wapens weten via de poreuze grenzen hun weg naar de rebellen te vinden. De drie belangrijkste bronnen zijn Libië, Saoedi-Arabië en Qatar. Op de site van New York Times journalist C.J Chivers staan daar legio voorbeelden van, zoals een kist met vermoedelijk kleinkaliber munitie die via Saoedi-Arabië naar Syrië is gegaan.

Turkije is op de hand van de rebellen in Syrië. Alhoewel naar eigen zeggen niet met wapenleveranties, maar de grenscontrole doet weinig om smokkel te voorkomen. Via de grensovergangen met Turkije komen wapens binnen die uit Saoedi-Arabie en Qatar afkomstig zijn.  NBC meldt eind juli dat via de Turkse grens luchtdoelraketten de grens over gaan. The National uit de VAE komt met het verhaal dat veel in Turkije geproduceerde handvuurwapens opduiken in Syrië. In de New York Times stond in juni een artikel dat de CIA betrokken is bij het de grens over smokkelen van lichte en zwaardere handvuurwapens. 

Ook via Irak worden wapens Syrië binnengebracht. De grenzen tussen Irak en Syrië zijn zo lek als een mandje, aldus het Iraanse Press TV. In december 2012 maakte de Iraakse landmacht kalshnikovs en zware wapensals mortieren en zware machinegeweren buit op smokkelaars, zo weet een Iraakse TV-zender. Op een Iraanse site wordt gesteld dat Saoedi Arabië via Irak wapens Syrië binnen smokkelt. Een deel ervan blijft in Irak om daar de Saoedische positie te versterken.

Tabel 2: wapenexport Syrië, 2000-2011, 3 januari 2013 in US$ m. (1990), Source: SIPRI Arms Transfers Database (more information, see http://www.sipri.org/databases/armstransfers/background
	2000-2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	Total
Lebanon/Hizbollah		3			25	25		53
Total		3			25	25		53

De Libanese grens ziet wapenhandel naar twee kanten. Het Syrische regime stuurt wapens naar Libanon. (zie Tabel 2) Het Vrije Syrische Leger (FSA) krijgt op zijn beurt juist wapens via Libanon. Een paar maal zijn er wapens vanuit Libië onderschept.

Jordanië lijkt wel redelijk gesloten. De route was in juli 2012 niet populair. “De Jordaniërs hebben de meeste transporten van daar geblokkeerd,” aldus een opstandeling.

Verder is er sprake van dat - zoals in vrijwel ieder grootschalig conflict - de rebellen wapens buitmaken op het regime, o.a. door het veroveren van bases en opslagplaatsen. Dat gebeurde ook vlak voor kerst afgelopen jaar. De buit bevatte toen onder meer geschut uit de Tweede Wereldoorlog dat nog in de orginele verpakking zat, maar ook een lading handvuurwapens. De wapens zijn verspreid over de regio Aleppo. Ook veroverden de rebellen recent een munitieopslagplaats in de buitenwijken van Aleppo. De vreugde was van korte duur; de gebouwen werden door het Syrische regime gebombardeerd, meldt de Saoedische nieuwszender Al Arabya.

Niet van alle wapens is bekend hoe ze in Syrië terecht zijn gekomen. Zo is het de vraag waar de munitie vandaan kwam die eerder aangetroffen werd op een moederschip van Somalische piraten. Of de wie de partij Belgische FN-FAL geweren leverde die bij de FSA werd aangetroffen. In een artikel van de journalist Damien Peeters wordt verondersteld dat Qatar een partij aan Libië leverde.

Dansen op de oorlog

Ook wapens uit Libië duiken nu bij het verzet in Syrië op (evenals in vele andere conflictgebieden in de regio). Het gaat daarbij onder andere om mobiel te lanceren luchtdoelraketten, zoals de Noord-Koreaanse F-7 en mogelijk de Russische PG-7VL HEAT -7, zo stelt de Rogue Adventurer (die nauw samenwerkt met C.J. Chivers van de New York Times) op zijn blog.

In Libië is intern nog steeds sprake van een levensgevaarlijke situatie, waar strijdgroepen veelal de touwtjes in handen hebben. Libische wapens duiken op in heel Noord-Afrika, gaan van conflict naar conflict en staan een oplossing in de weg. Al eerder schreef ik over de effecten van de toevloed van Libische wapens op de situatie in Mali.

In Syrië dreigt hetzelfde te gaan gebeuren, in een nog gevaarlijker deel van de wereld. De Russische vice-premier Dimitri Rogozin stelde in oktober 2012 op de Russische TV dat “het een slechte oplossing is om vuur met benzine te doven.” Rusland is een bondgenoot van Syrië en kan belang hebben bij een een dergelijke zienswijze, maar ook voormalig CIA-analist Bob Ayers zegt bij de Voice of America dat het een groot probleem is dat buitenlandse machten niet weten bij wie de wapens precies terecht komen.

Je mag ervan uitgaan dat Westerse inlichtingendiensten weten wat er gebeurt. Dat is ook de mening van Graham Cundy, voormalig officier met ervaring in speciale operaties en contraterrorisme in het Midden-Oosten. "In situaties zoals in Syrië liggen de prioriteiten van de Britse overheid meer bij het verzamelen van inlichtingen en het begrijpen van de ontwikkelingen dan het bevoorraden van de ene of andere groepering. (…) Iedere inlichtingendienst die die naam waard is zal rondhangen in de grensgebieden om de netwerken te leren kennen die de bevoorrading van de strijdende partijen voor hun rekening nemen," aldus Cundy.

Die kennis is van grote waarde, want de netwerken worden mogelijk ook voor het smokkelen naar extremisten gebruikt. Dat impliceert dat men redelijk goed op de hoogte is wat er gebeurt. Toch is dat allerminst een garantie dat het goed zal gaan. Ook in Libië hadden westerse landen troepen in het gebied.
Tenslotte zegt Tenslotte zegt Roed-Larsen, de speciaal vertegenwoordiger van de VN voor VR-resolutie 1159 (betreft het terugtrekken Syrische troepen uit Libanon): "What we see across the region is a dance of death at the brink of the abyss of war." 
 
Europese dubbelzinnigheid

De Europese Unie heeft 9 mei 2011 een wapenembargo ingesteld tegen Syrië. Maar terecht stelt Tomas Baum van het Vredesinstiuut van het Vlaamse Parlement:"Vandaag is er bijvoorbeeld een Europees embargo van kracht tegen Syrië. Saoedi-Arabië maakt er geen geheim van dat het groepen in Syrië bewapent, en toch wordt veel wapenexport naar het land vergund. In het licht van consistente Europese regels inzake wapenexport, stelt zich hier een duidelijk probleem." Het Europese Netwerk Tegen de Wapenhandel (ENAAT) wijst er op dat de Saoedi's inmiddels de VS hebben ingehaald als belangrijkste importeur van Europese wapens. In de praktijk is het stoppen van de wapensmokkel naar Syrië voor het Westen net zo min een prioriteit als het bewapenen van de rebellen van het Vrije Syrische Leger. Zo kunnen Qatar en Saoedi Arabië hun invloed in Syrië vergroten. Doorslaggevend is die wapenhandel en -smokkel niet, maar het houdt het conflict wel gaande en neemt alvast een hypotheek op komende conflicten en oorlogen.

---

Zie ook: Interview – Martin Broek: ‘De Syrische burgeroorlog leidt niet tot een conclusie’

Noot: Voor het schrijven van dit artikel is gebruik gemaakt van bronnen uit Irak, Iran, Israël, Qatar, Rusland, Saoedi-Arabië, de VN, VS en Zweden. Dat geeft niet alleen een breed beeld, maar houdt – hoewel ik informatie heb gewogen – ook het risico in dat niet alle informatie accuraat is.

Dit artikel is geschreven in het kader van een onderzoek naar 'de Libische wapens' met steun van het Fonds Vredesprojecten.