 |
| Een van de achttien in Nederland gekochte F-16’s die door de Jordaanse luchtmacht worden ingezet in de strijd tegen Jemen |
Sinds 26 maart voert Saoedi-Arabië, geruggensteund door een coalitie van Arabische landen (Marokko, Egypte, Soedan, Jordanië, Koeweit, Bahrein, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten) bombardementen uit op stellingen van Houthi-rebellen in Jemen. Daar werd na een opstand in 2011 president Ali Abdullah Saleh verjaagd om plaats te maken voor een president die eind maart op zijn beurt per boot vluchtte naar Saoedi-Arabië.
De Houthi-rebellen proberen sindsdien in grote delen van het land de macht te grijpen, tot groot ongenoegen van Saoedi-Arabië dat met negen bondgenoten nu al een maand lang stellingen van de Houthi-rebellen, die in hun strijd worden gesteund door soldaten die op hun beurt Ali Abdullah Saleh steunen,bombardeert. Volgens de VN zijn daarbij inmiddels meer dan 1000 mensen omgekomen, onder wie 551 burgers en minstens 115 kinderen. Voedsel en benzine worden steeds schaarser en prijzen stijgen daardoor explosief.
Het gevecht om Jemen staat symbool voor de strijd om de regionale macht tussen het sjiitische Iran en soennitische Saoedi-Arabië, maar er lijkt eerder sprake te zijn van eengeopolitiek conflict. De Saoedische koning Salman ziet in de opmars van de Houthi’s een aanwijzing dat Iran zijn invloed probeert uit te breiden in de regio. Daarnaast plegen de Jemenitische tak van al-Qaïda en de Islamitische Staat (IS) aanslagen op het Arabische Schiereiland (AQAS).
Europese wapens
VN-chef Ban Ki-moon riep half april tevergeefs alle strijdende partijen op om de wapens neer te leggen nadat eerder de VN-Veiligheidsraad het leveren van wapens aan de Houthi’s verbood. De coalitie tegen de Houthi’s wordt militair gesteund door deVS en strijdt met wapens gekocht van Europese landen. In hetEU-verslag over de wapenexport in 2013 was Saoedi-Arabië na de VS de belangrijkste klant voor Europese wapensystemen met een waarde van bijna 4 miljard euro. De VN stelde een wapenembargo tegen Jemen in en vroeg alle partijen de gevechten te stoppen, dat laatste overigens zonder succes.
Op 9 april werd bekend dat een vloot bestaande uit twee Iraanse schepen in internationale wateren richting Jemen voer. Het ging om de torpedobootjager Alborz en het ondersteuningsschip Bushehr. De schepen haalden internationaal de krantenkoppen. Wat daarbij niet werd vermeld, is dat de Alborz in 1969 werd gebouwd op de Britse scheepswerf Vickers en de Bushehr in 1974 op de West-Duitse scheepswerf C. Lühring waardoor beiden sterk verouderd zijn.
Onderwijl zet de coalitie onder aanvoering van Saoedi-Arabië eenbreed scala aan militaire vliegtuigen en marineschepen in. Jane’s Defence Weekly meldt dat de bijdragen van de betrokken tien landen ‘onduidelijk’ zijn. Het militaire tijdschrift verklaarde echter wel dat landen als Jordanië vliegtuigen inzetten en dat er volgens foto’s tevens sprake is van Egyptische, Jordaanse en Bahreinse F-16’s.
Jordanië kocht recent achttien F-16’s van Nederland en negen van België, tezamen ruim een derde van hun totale squadron. Als gevolg van het gevoerde compensatiebeleid door de Nederlandse overheid gedurende de afgelopen decennia, waarbij ons land als tegenprestatie voor de aankoop van Amerikaanse F-16’s onderdelen voor de productie van dit gevechtsvliegtuig mocht leveren, zijn ook de overige F-16’s van Jordanië met Nederlandse technologie uitgerust.
De Eurofighters (EFA/Typhoon) die gebruikt worden door de Saoedi’s, zijn een product van BAe Systems, Finmeccanica, en Airbus. Het laatst genoemde bedrijf is om fiscale redenen gevestigd in Nederland. Van de inzet van Eurofighters in de strijd met de Houthi’s werd melding gemaakt in de Britse media. Marine-raketsystemen worden hierbij eveneens ingezet waarvan verschillende typen (zoals Sea Sparrow, Harpoon) Nederlandse technologische onderdelen bevatten.
Thales Nederland
Met een blik op de geografische kaart blijkt dat de Jemenitische kust bijna net zo lang is als de landgrenzen. De stranden langs de Golf van Aden en de smalle ingang aan de Rode Zee vormen de route naar de Middellandse Zee die via het Suezkanaal loopt. Geen wonder dat vanwege het door de VN ingestelde wapenembargo de coalitie marineschepen inzet buiten de territoriale wateren van Jemen voor de controle van schepen.
Naast Saoedi-Arabië is het vooral vazal Egypte dat betrokken is bij de zeeblokkade. Een bedankje aan de Saoedi’s vanwege de gulle donaties van het Huis van Saud aan president al-Sisis en zijn regering, in maart nog4 miljard dollar. Caïro heeft ook een eigen reden. Het gebruik van het Suezkanaal levert Egypte ongeveer 5 miljard dollar per jaar op. Het is daarmee een onmisbare bron voor harde valuta voor een land dat door de afname van het toerisme en de buitenlandse investeringen financieel vrijwel aan de grond zit.
 |
| Vuurleidingsradar van Thales Nederland |
Begin april doken er berichten op dat de Egyptische marine raketten afvuurde op Jemen. De gebruikte wapens zijn voornamelijk afkomstig uit de VS, Zweden, Italië en Rusland. De radar, gevechtssystemen en onderdelen van de raketten is echter ten dele geproduceerd in Nederland. Jane’s Defence Weekly meldt dat het fregat Alexandrië (voorheen de Mubarak) is uitgerust met Mk 92 vuurleidingsradar en dat de snelle raketaanvalsschepen Ezzat Awent zijn uitgerust met Thales Nederland Scout dataverwerking.
Tijdens een parlementaire hoorzitting over het Nederlandse wapenexportbeleid op 13 april hield Thales zich van de domme en stelde niet te begrijpen waarom de regering aarzelde met het verlenen van toestemming voor de uitvoer van Thales producten voor de bouw van Egyptische marineschepen. Vuurleidingsradar is een essentieel onderdeel van een wapensysteem, evenals dataverwerkings- en gevechtssystemen. Momenteel werkt Egypte aan de bouw van Egyptes Gowindkorvetten. Thales levert hiervoor niet alleen de oppervlakte rondzoekradar, maar ook de doelaanwijsradar die cruciaal is voor moderne oorlogsvoering.
Geschreven voor Ravage-webzine
In English for Stop Wapenhandel
