(Laatst bijgewerkt 05/10/18)
In Roemenië worden op de werf in Galati onderdelen voor de marineschepen van Damen gemaakt. Die onderdelen kunnen elders geassembleerd worden. Bijvoorbeeld in Vlissingen. Maar ook bij de klant.
Zo ging het in het geval van de patrouille vaartuigen (OPV's)
voor de Verenigde Arabische Emiraten.
Op Abu Dhabi Ship Building (ADSB) werden de wapensystemen in en op de
schepen geïnstalleerd.(2)
[Tussen
haakjes: Het wordt zelden genoemd maar door de samenwerking met
landen op het Arabische schiereiland versterk Damen de industrieën
in die regio ook. Zo stond ADSB samen met een aantal andere bedrijven
uit het emiraat op de DSEI-wapenenbeurs in Londen.(3)]
De
Roemeense Damen werf is door deze functie een centraal onderdeel van het concern.
In april 2018 werd de kiel gelegd voor het eerste van twee grote partouille schepen voor Pakistan. Toch loopt niet alles in Galati op
rolletjes.
Staking
Op
de werf wordt eind augustus gestaakt. De goedkope arbeiders
willen hogere lonen. Er zijn berichten dat Damen akkoord gaat, maar
eveneens dat nog tot half september met de vakbonden wordt
overlegd.(4)
Order
Damen
is in de race om voor Roemenië vier Sigma fregatten (10514-klasse
(5)) te bouwen. Dat is een order die niet alleen een financiële omvang van € 1,6 miljard heeft,
maar ook tot andere orders kan leiden, zoals het moderniseren van
twee Roemeense fregatten.(6) De aanschaf van de vier fregatten zou moeten plaatsvinden tussen 2018 en 2024. En zal
worden uitgevoerd door Staatsbedrijf Romtehnica.(7)
De
order leek in november 2016 al in kannen en kruiken, maar moest nog
door de Defensie commissie van het Parlement worden goedgekeurd,
zoals gebruikelijk bij aankopen met een omvang groter dan € 100
miljoen. In februari 2018 wordt de aanschaf verder uitgewerkt en de voorwaarden voor de bouw genoemd. Deze zijn toegesneden op maar één scheepsbouwer in Roemenië, Damen.(8) Kort daarop blijken er vijf partijen te zijn die dingen naar het contract:
- het Duitse ThyssenKrupp Marine Systems,
- de Franse Naval Group (in samenwerking met de Constanta scheepswerven),
- het Nederlandse Damen (bezit de Galati werf en verwerft op dat moment de Mangalia scheepswerf),
- het Italiaanse Fincatieri (meerderheids aandeel in de Tulcea en Braila werven),
- de Turks STM groep.(9)
Procedure
Deze procedure werd op 7
november 2016 stopgezet door de voorzitter van de Senaat, Calin
Popescu Tariceanu. De reden was dat er in december 2016 een nieuw
Parlement zou zitten en dit moet beslissen. Later werd daaraan
toegevoegd dat er geen reden is Damen, een bedrijf weliswaar in
Roemenië actief, maar met Nederlands kapitaal, zo'n voorkeurspositie
te geven.(10)
Onregelmatigheden
Senaatsvoorzitter
Tariceanu wordt verdacht van liegen in een corruptieschandaal.(11) Dat
is wel op ander terrein; er zijn geen aanwijzingen dat er bij de Sigma
aanbesteding ook sprake van is. In
maart 2017 werd de hele aanschaf procedure beëindigd en moet opnieuw beginnen.(12)
Een journaliste schrijft in Balkan Insight dat er sprake was van
onregelmatigheden in het contract en dat het daarom beëindigd
werd.(13) Damen wordt nog steeds gezien als favoriet.
Overname
Rechten
De
Mangalia werf was voor 51 procent in handen van Daewoo en 49 procent
in Staatsbezit. Naar verluid wil de overheid gebruikmaken van zijn
voorkeurrecht om de Daewoo aandelen zelf aan te schaffen.(18) Premier
Mihai Tudose stelt zelfs dat het op de werf een fregat wil gaan
bouwen.(19) Eind maart, begin april wordt duidelijk dat Damen de aandelen en van Deawoo koopt en 2 procent overdraagt aan de Roemeense Staat, die zo 51 procent krijgt. “Het is voor het
eerst sinds 28 jaar [het einde van het communisme] dat de Roemeense
Staat controle krijgt over geprivatiseerde strategische industrie.
Als meerderheidsaandeelhouder kunnen we efficiënt de belangen van de
Roemeense Staat en de hoog opgeleide arbeidskrachten op de Marine
Werf verddigen,” stelde Minister van Economie Danut Andrusca.(20)
Averij
Ook hier lijkt Damen averij op te lopen.(21) Wat er
precies speelt is onduidelijk, maar dat Damen niet persé de winnaar
zal zijn in dit spel om het bezit van scheepswerven en de bouw van
marineschepen is duidelijk. Roemenië wil er zelf meer terug en meer dan alleen toeleverancier zijn.
Tunesië
De
werkzaamheden van Damen in Roemenië gaan inmiddels wel door. Een
recente order voor vier OPV's werd bijvoorbeeld geplaatst door Tunesië.(22) Ook
daarvoor worden de onderdelen in Roemenië gemaakt. Het gaat om de
OPV 1400, met 72 meter de kleinste OPV die Damen
aanbiedt. De schepen worden in 2018 in dienst gesteld. De eerste, de Jugurtha, werd begin maart 2018 geleverd.(23) De export heeft een omvang van € 27 miljoen.(24) In november voer er een (P 613) door de Bosporus. Voor zover ik kan zien staat er geen kanon of ander zwaar stuk geschut op het voordek.
Somalië
Niet alle export verloopt voorspoedig. Een contract dat in 2013 werd gesloten met de Somalische overheid voor de levering van zes 5009 klasse patrouille schepen wil niet vlotten. De schepen hadden gebouwd moeten worden op de Galati werf. Uitvoerder Atlantic Marine and Offshore Group brengt de deal nu voor voor de rechter, maar verwacht niettemin dat financiering wel gevonden zal worden. "De details voor de schepen is uitgewerkt, hebben de lokatie in Mogadishu voor de bouw van eem Operatie en Trainingscentrum voorbereid, evenals alle activiteiten nodig voor het geven van training, opleiding, ondersteuning bij het onderhoud en het opbouwen van een Somalische kustwacht," stelt Willem van der Kooi van de Atlantic Marine and Offshore Group.(25)
 |
| bron tweet |
Somalië
Niet alle export verloopt voorspoedig. Een contract dat in 2013 werd gesloten met de Somalische overheid voor de levering van zes 5009 klasse patrouille schepen wil niet vlotten. De schepen hadden gebouwd moeten worden op de Galati werf. Uitvoerder Atlantic Marine and Offshore Group brengt de deal nu voor voor de rechter, maar verwacht niettemin dat financiering wel gevonden zal worden. "De details voor de schepen is uitgewerkt, hebben de lokatie in Mogadishu voor de bouw van eem Operatie en Trainingscentrum voorbereid, evenals alle activiteiten nodig voor het geven van training, opleiding, ondersteuning bij het onderhoud en het opbouwen van een Somalische kustwacht," stelt Willem van der Kooi van de Atlantic Marine and Offshore Group.(25)
Exportkredieten
Sinds
januari 2016 zijn 115 exportkredieten verstrekt, daarvan zijn er
veertien voor Damen. Damen is grootverbruiker als het gaat om het
gebruik van deze overheidsvoorziening. Ze maakt op de website dan ook
reclame met de woorden: “Als belangrijke klant van de
Nederlandse Export Krediet Verzekeringsfaciliteit Atradius is Damen
zeer ervaren in het arrangeren van export leningen en met
exportkredietverzekering voorzieningen.”(26)
ABN AMRO
Het
gaat sinds 2016 om veerponten, havensleepboten, maar ook om
patrouille schepen. Een voorbeeld van dit laatste is de verstrekking
van een krediet op 19 juni 2017 aan Tunesië voor de levering van
vier patrouille schepen ter waarde van € 34 miljoen. De ABN AMRO
bank regelt het krediet en de overheid staat garant.(27)
Bedrijfsprofiel
van het Nederlandse scheepsbouw conglomeraat Damen
|
|||
1
De
start
|
|||
6
Kleine
schepen (ks)
|
|||
Op
dit blog veel meer berichten waarin Damen een rol speelt. Vind ze
met de zoekfunctie.
|
|||
Eindnoten:
1) Alexander Clapp, 'Romania Redivivus', New Left Review 108, november-december 2017, pp. 5-41 (https://newleftreview.org/II/108/alexander-clapp-romania-redivivus).
2) Richard Scott, 'IDEX 2017: Arialah takes a public bow [IDEX17D3]', Jane's 360, 21 februari 2017 (http://www.janes.com/article/67993/arialah-takes-a-public-bow-idex17d3).
2) Richard Scott, 'IDEX 2017: Arialah takes a public bow [IDEX17D3]', Jane's 360, 21 februari 2017 (http://www.janes.com/article/67993/arialah-takes-a-public-bow-idex17d3).
3)
'UAE's defence industry spreads its wings beyond the region; Amoured
vehicle maker NIMR among UAE firms exhibiting at London defence
show', The National, 13 september 2017
(https://www.thenational.ae/business/uae-s-defence-industry-spreads-its-wings-beyond-the-region-1.628206).
4)
'Update: Strike at Damen’s Galati Shipyard Over', World Maritime
News, 1 september 2017
(http://worldmaritimenews.com/archives/228777/update-strike-at-damens-galati-shipyard-over/).
5)
'The government gives up on buying the corvettes which had to be
built in Galati, Áct Media, 13 maart 2017
(http://actmedia.eu/daily/the-government-gives-up-on-buying-the-corvettes-which-had-to-be-built-in-galati/68509).
6)
Defence Ministry to buy 4 corvettes by 2024 in a EUR 1.6bn
investment', Act Media, 22 augustus 2017
(http://actmedia.eu/daily/defence-ministry-to-buy-4-corvettes-by-2024-in-a-eur-1.6bn-investment/71064);
en 'Analysis: the fight between the US and Europe for the endowment
of the Romanian army', Act Media, 25 augustus 2017,
(http://actmedia.eu/daily/analysis-the-fight-between-the-us-and-europe-for-the-endowment-of-the-romanian-army/71122).
7)
Jaroslaw Adamowski , 'Romania, Bulgaria eye corvettes to boost
Black Sea capacities', Defense News, 29 aurustus 2017
(https://www.defensenews.com/smr/european-balance-of-power/2017/08/29/romania-bulgaria-eye-corvettes-to-boost-black-sea-capacities/).
8) Jaroslaw
Adamowski, 'Romania launches corvette procurement, eyes offset to
modernize frigates', Defense News 5 februari 2018
(https://www.defensenews.com/naval/2018/03/05/romania-launches-corvette-procurement-eyes-offset-to-modernize-frigates/).
9) Five
bidders for Romania’s military corvette program, Romania Insider,
17 april 2018
(https://www.romania-insider.com/bidders-romania-military-corvette-program/).
10)
DOVADA că Tăriceanu și PSD fac JOCUL RUȘILOR! STENOGRAMĂ,
Comisarul, 4 december 2016
11)
Calin Popescu Tariceanu, audiat la DNA, in dosarul retrocedarilor. Ce
a declarat la iesirea din sediul procurorilor, Ştirile Pro TV, 8
augustus 2016
(http://stirileprotv.ro/stiri/actualitate/calin-popescu-tariceanu-a-ajuns-la-dna-politicianul-dat-in-judecata-pentru-marturie-mincinoasa-si-favorizarea-infractorului.html).
12)
Ministerul Apărării a demarat procedurile de adoptare a unei
hotărâri de guvern privind abrogarea HG legată de aprobarea
programului ”Corvetă multifuncţională”, News.ro, 13 maart 2017
13)
Ana Maria Touma, 'Romania Plans to Bolster Army After Budget Hike',
Balkan Insight, 1 maaart 2017
(http://www.balkaninsight.com/en/article/romania-hopes-to-equip-army-better-after-budget-increase-02-28-2017).
14)
Christian Anton, 'Daewoo Business - Damen. When the little fish
swallows the big one', jurnalul.ro, 7 augustus 2017
(http://m.jurnalul.ro/bani-afaceri/economia/afacerea-daewoo-damen-cand-pestele-cel-mic-il-inghite-pe-cel-mare-748966.html).
15)
'Damen pays less than estimated for Mangalia shipyard',
Romania-insider, 14 november 2017,
(https://www.romania-insider.com/damen-pays-mangalia-shipyard/).
16) 'Dăncilă: Preluarea de
către Ministerul Economiei a pachetului majoritar la Şantierul
Naval Mangalia - reuşită importantă', Agrpres, 24 juli 2018
(https://www.agerpres.ro/politica/2018/07/24/dancila-preluarea-de-catre-ministerul-economiei-a-pachetului-majoritar-la-santierul-naval-mangalia-reusita-importanta--149785).
18) 'Gov't wants to buy back 51pc of Daewoo’s shares at Mangalia
Shipyard', Act Media, 12 januari 2018,
(http://actmedia.eu/daily/gov-t-wants-to-buy-back-51pc-of-daewoo-s-shares-at-mangalia-shipyard/73432).
17) 'Damen Chairman Meets
Romanian Minister Of Economy', Hellenic Shipping News, 7 september
2018,
(https://www.hellenicshippingnews.com/damen-chairman-meets-romanian-minister-of-economy/).
19) Anca Bernovici, 'Italy’s Fincantieri, interested in taking over Mangalia Shipyard, sources', 27 februari 2018, The Romania Journal (http://www.romaniajournal.ro/italys-fincantieri-interested-in-taking-over-mangalia-shipyard-sources).
20) 'The state
becomes majority shareholder with the Naval Shipyard DMHI
Mangalia with 2% in free of charge concession', ActMedia, 3 april
2018
(https://actmedia.eu/daily/the-state-becomes-majority-shareholder-with-the-naval-shipyard-dmhi-mangalia-with-2-in-free-of-charge-concession/74817).
21) Daewoo
Shipbuilding says negotiations under way with Romania, Yonhap, 16
januari 2018
(http://english.yonhapnews.co.kr/news/2018/01/16/0200000000AEN20180116009600320.html).
22)
Het gaat om de Jugurtha (P 610), Syphax (P 611), Hannon en
Sophonisbe. Zie: Mrityunjoy Mazumdar, Alameda, 'Tunisian OPV order
revealed', Jane's Defence Weekly, 30 januari 2017,
(http://www.janes.com/article/67296/tunisian-opv-order-revealed). Andere recene Galati orders die veel aandacht krijgen, zijn de leverantie van een visserij inspectieschip voor Angola, Damen Launches Fishery Research Vessel for Angola, 23 november 2017
(https://subseaworldnews.com/2017/11/23/damen-launches-fishery-research-vessel-for-angola/); en de bouw van een actisch onderzoeksschip,
Matthew Moggridge,
'ArcelorMittal steel for Antarctic supply vessel', Steel Times
International, 20 januari 2018
(http://www.steeltimesint.com/news/view/arcelormittal-steel-for-antarctic-supply-vessel).
23) Mrityunjoy
Mazumdar, 'Tunisian Navy receives first of its new Damen MSOPV 1400
offshore patrol vessels', Jane's Navy International, 6 april 2018
(http://www.janes.com/article/79053/tunisian-navy-receives-first-of-its-new-damen-msopv-1400-offshore-patrol-vessels).
24) Ministerul
Afacerilor Externe Departamentul pentru Controlul Exporturilor Raport
anual ianuarie – decembrie 2017 Operaţiuni de export,
intermediere, tranzit şi transbordare cu produse militare [Roemeens
wapenexportrapport 2017], p. 31, 34 en 47
(http://www.ancex.ro/upload/Rap_anual_2017_var_0.pdf).
25) Jeremy
Binnie, 'Somalia facing legal case over stalled coast guard plan',
Jane's Defence Weekly, 10 mei 2018
(http://www.janes.com/article/79982/somalia-facing-legal-case-over-stalled-coast-guard-plan). De kwestie werd – als
onderdeel van een serie over Damen - tot in detail uitgewerkt in
Carola Houtekamer; Merijn Rengers, 'Een kustwacht verkopen aan een
land zonder geld', NRC-Handelsblad, 3 oktober 2018,
(https://www.nrc.nl/nieuws/2018/.../een-kustwacht-voor-een-land-zonder-geld-a2753714)
(http://products.damen.com/en/ranges/sigma-fast-attack/sigma-fast-attack-7310).
De zin staat op tal van pagina's op de Damen website. (bezocht 19
spetember 2017).
27)
Polissen vanaf 2016', Atradius Dutch State Business/Rijksoverheid
(https://atradiusdutchstatebusiness.nl/nl/documenten/ex-post-all-classification.pdf),
p. 3 (bezocht 19 september 2017).
