zaterdag 7 september 2013

Syrië: Illegale wapenhandel legaal gemaakt

De schade van de oorlog in Libië is nog niet eens opgeruimd als de volgende militaire interventie al weer gepland wordt. De Maghreb en het Nabije Oosten worden overspoeld met zware wapens, gesmokkeld vanuit de Libische arsenalen. Syrië is een belangrijke bestemming.


De BBC citeert de Groep Deskundigen van de VN-Veiligheidsraad die het wapenembargo in 2011 opgelegd aan Libië bewaakt. In april 2013 wijst de Groep op illegale transporten van "zware en lichte wapens, waaronder draagbare luchtverdedigingssystemen [MANPADS], kleine wapens en bijbehorende munitie, explosieven en mijnen . ( ... ) De forse omvang van sommige transporten en de logistiek die daarbij gebruikt worden doen het vermoeden reizen dat vertegenwoordigers van de Libische lokale autoriteiten ten minste op de hoogte zijn geweest van de transfers, als ze er al niet direct betrokken bij zijn." De situatie is nog erger.

Drie gevallen bewijzen de enorme omvang van de leveringen, de betrokkenheid van Qatar als een belangrijke leverancier, en dat nog meer overheden, ook westerse, betrokken zijn bij de illegale wapenleveranties.

Een In april 2012 werd een schip, de Letfallah II, tegengehouden door de Libanese autoriteiten. Het schip verliet Misrata, Libië, een dag eerder op 14 april 2012. De VN-groep van deskundigen bevestigd dat geavanceerde wapensystemen en onderdelen daarvoor aan boord waren, zoals SA-7b luchtverdedigingssystemen en Milanraketten.
Als tijdens de aandeelhoudersvergadering van de grote Europese wapenproducent EADS, dat een belangrijke deelnemer is in MBDA - de producent van de Milan raketten - CEO Tom Enders gevraagd wordt of hij de Groep kan informeren uit welk land de gevonden raketten komen, wuift hij elke verantwoordelijkheid weg. Enders stelt, op zijn bekende arrogante manier, dat overheden die informatie moeten verstrekken en niet bedrijven. Maar ook de Franse overheid gaf de informatie niet, toen daar door de VN-groep om gevraagd werd. Wapenexportbeleid en ethische bedrijfspolitiek worden gemakkelijk vergeten als het het in hun belang is de duistere wereld van de wapenhandel af te dekken.

Twee In december 2012 verklaarde de VN dat Libië, Qatar en Saoedi-Arabië de belangrijkste bronnen waren voor wapenleveranties aan Syrië (zie). Laten we ons focussen op Qatar: Het laatste geval van het bewapenen van Syrische strijders door Qatar is een paar weken geleden gemeld, op 28 augustus, door Jane 's Defence Weekly. Het Weekblad schrijft dat het FN-6 MANPADS levert aan de Syrische rebellen. (Zie voor meer informatie over MANPADS in Syrië de Rogueadventurer.) Er zijn veel meer gevallen van Qataarse betrokkenheid bij (illegale) wapenexporten naar Syrische strijders . De VN-Groep van Deskundigen vond een doos met .50 munitie in de Letfallah, die was verzonden naar de strijdkrachten van Qatar. Het panel vond Belgische FN-aanvalsgeweren onderweg naar Syrië. Deze geweren waren oorspronkelijk verkocht aan Qatar rond 1980, zo meldde FN, het bedrijf uit Luik. De autoriteiten van Qatar ontkenden alles. Overheden kunnen zeer onbehulpzaam om illegale wapenleveranties te traceren.

Drie De laatste explosieve informatie over illegale wapensmokkel naar Syrië komt uit de Amerikaanse ambassade in Benghazi. CNN onthulde dat op het moment dat de ambassade werd aangevallen in augustus 2012 (waarbij vier mensen werden gedood, waaronder de Amerikaanse ambassadeur Stevens ), CIA- personeel bezig was SA-7 raketten naar Syrië te smokkelen, zo werd tenminste gespeculelerd op Capitol Hill. De levering werden in mei dit jaar ook al genoemd in verschillende bronnen. Een van de talrijke twitter reacties op dit verhulde staaltje illegale wapenhandel door een overheidsorgaan was: "Dus in plaats van Iran-Contra, hebben wij nu Libië en Syrië gunrunning." (Als je te jong bent om te hebben gehoord over de Iran-Contra-schandaal, Gooogle het.)

Op 6 september, heeft het Verenigd Koninkrijk een nieuw wapenexportbeleid met betrekking tot Syrië. Deze zogenaamde Export Control (Syria Sanctions ) Order 2013 zorgt ervoor dat Syrië niet meer op de lijst met gecontroleerde bestemmingen staat. Hierdoor kan de overheid leveringen aan de Free Syrian Army en andere groepen goedkeuren, zonder daarbij de wapenexportregelingen te schenden. Het opent daarmee een nieuw en dit maal legale weg voor bewapening van Syrische oppositiegroepen. (Voor een lijstje argumenten tegen dit beleid en zaken die juist wel moeten gebeuren zie.) Het legaal maken wat illegaal was veranderd de situatie de jure maar niet de facto. Wapens zullen nog steeds van conflict naar conflict reizen en olie op het vuur betekenen. En de oorlog in Syrië zal alleen maar meer wapens toevoegen aan de enorme hoeveelheden die nu al in de regio zijn. Op naar de volgende oorlog of reden voor meer omzichtigheid?

Onderzoek ondersteund door Fonds Vredesprojecten
Geschreven voor Konfrontatie