Damen profiteert van wapenwedloop rond Zuidchinese Zee

Mark Rutte spreekt tijdens ter waterlating van schip 

op de Song Cam  Scheepswerf, Reuters 17 juni 2014.

Nederlandse civiel-militaire scheepsbouwer de Song Cam Scheepswerf in Vietnam. Het is een joint venture met een Vietnamese partner, niet ver van de Chinese grens en in de directe nabijheid van de hoofdkwartieren van de Vietnamese marine in Hai Pòng. De werf is een van de grootste binnen de Damen Group. Pim Schuurman, managing director van de Damen Holding Vietnam zei: “We hebben samen met onze scheepsbouw partners met succes 226 schepen gebouwd in Vietnam. Vietnam beschikt over veel scheepsbouw kennis, en de mensen werken hard.”

Damen heeft al vier Sigma grote oppervlakte schepen verkocht aan de Vietnamese marine. De eerste twee schepen worden gebouwd in Vlissingen, de volgende twee in Vietnam. Ze zullen worden uitgerust met raketten (8x Exocet en 12 x Mica SAM) van de Europese raketbouwer MBDA (eigendom van de Airbus Group, BAE Systems en Finmeccanica), drie stuks Italiaans Oto Melara geschut (1 x 76mm en 2 x 30mm) en Thales Netherland sensoren, vuurleiding en gevechtssysteem. De schepen kunnen een Russische Ka-28 helicopter voor onderzeebootbestrijding aan boord hebben.

“Bijna elke Aziatische natie bouwt zijn zee- en luchtmacht op. De bewoners van de regio moeten hopen dat het een totale verspilling van geld is,” schreef David Pilling in de Financial Times. Zijn bijdrage – met de titel 'Asia follows China into an old-fashioned arms race' - beweert, zoals vele andere analisten dat ook doen, dat deze wapenwedloop zich de komende jaren zal verhevigen. Een dergelijk wedloop creëert vanzelfsprekend mogelijkheden voor wapenfabrikanten. De Nederlandse scheepbouwer Damen zag die mogelijkheid en zette een werf in de regio op. Vietnam is niet de enige locatie in Zuidoost Azië waar Damen actief is. Vlak bij Soerabaja, op Oost-Java, werkt Damen nauw samen met PT Pal bij de bouw van steeds groter wordende marineschepen.  

“Vergis u niet: 'marine' is het sleutelbegrip,” schreef neocon Robert Kaplan in zijn recente boek over veiligheid rond en in de Zuidchinese Zee: Het Aziatische Kruitvat. Een blik op de kaart maakt duidelijk waarom hij de 21ste eeuw “de eeuw van de marine” noemt: er zijn lange kustlijnen, veel eilanden, belangrijke scheepvaartroutes, conflicten om riffen en eilandjes (om de natuurlijke hulpbronnen zoals olie en vis) en Chinese aanspraken op een groter deel van de Zuidchinese Zeekoek. Bij elkaar genomen de ingrediënten voor militaire ambities op de volle zee (blue water) in de regio.

In the rechtlijnige wereldvisie van Kaplan betekent een verschuiving in economische macht vanzelfsprekend ook meer conflicten, meer wapenaankopen en mogelijk oorlog. Het is alsof het gaat om een ontwikkeling die wordt geleid door de onzichtbare hand van oorlogsgod Ares. Volgens Kaplan heeft China het recht op claims en de opbouw van een sterkere krijgsmacht. Maar dit zal wel de machtsbalans in de regio veranderen en een zwakkere positie van de Verenigde Staten veroorzaken. Andere landen moeten daarom hun verantwoordelijkheid nemen en Vietnam speelt een belangrijke rol bij het intomen van China, zo schrijft Kaplan. Je kan concluderen dat de Nederlanders de juiste plek voor hun werf hebben gekozen.

Maar andere visies zijn ook mogelijk. Je kan stellen dat het in spanningsgebieden beter is om te werken aan dialoog en het creëren van vertrouwen, onderling begrip en sterkere regionale organisaties, waarbij alle landen uit de regio worden betrokken. Oorlog is niet onvermijdelijk bij de verschuiving van de machtsbalans als deze verandering maar voorzichtig wordt begeleid en aangepakt. Maar zeker is dat een wapenwedloop in een regio met zoveel conflicten sneller leidt tot ernstige vormen van militair geweld.

De Japanse premier, Shinzo Abe, schreef onlangs: “Zonneschijn is het beste ontsmettingsmiddel.” Hij vervolgde, “dat is zeker waar als het gaat om veiligheid in Azië. (…) De vruchten van de voorspoed zouden moeten worden geïnvesteerd in het verbeteren van de levens van mensen en niet in wapens die levens nemen.” Dat zijn wijze woorden, en Abe zegt dat hij wil samenwerken met regionale bondgenoten en partners, “inclusief de VS en ASEAN.” Helaas vergeet hij de grootste regionale macht van allen te noemen, China, bij het streven naar een “keiharde zone van stabiliteit.” De Japanse premier verlaagde onlangs ook al de restricties op wapenexporten en militair optreden. Dat draagt ook al niet bij aan meer vertrouwen.

De spanning groeit in Zuidoost Azië. De stroom aan Europese wapens maakt de situatie niet beter.

Engelstalige versie geschreven voor Stop Wapenhandel

Damen contributes to arms race in Chinese Sea region

Netherlands' Prime Minister Mark Rutte speaks at a ship
launching ceremony at Damen Song Cam Shipyard, Reuters June 17, 2014.

Recently, the Dutch (military) shipbuilder Damen opened the Song Cam Shipyard, a joint venture with a Vietnamese partner, not far from the Chinese border and in the direct vicinity of the headquarters of the Vietnamese Navy in Hai Pòng. The wharf is one of the largest in the Damen Group. Pim Schuurman, Managing Director of Damen Holding Vietnam stated: “We have successfully built 226 vessels in Vietnam with our partner yards. Vietnam has a lot of shipbuilding knowledge, the people are very hard working.”

Damen has already sold four Sigma major surface vessels to the Vietnamese navy. The first two ships will be built in the Netherlands (Flushing), the next two in Vietnam. The ships will be fitted with missiles (8x Exocet and 12 x Mica SAM) of European missile company MBDA (owned by the Airbus Group, BAE Systems and Finmeccanica), three Italian Oto Melara guns (1 x 76mm and 2 x 30mm) and will be equipped with Thales Netherlands sensors, fire control and combat management system. The ships can harbour one Russian Ka-28 anti-submarine helicopter.

“Almost every Asian nation is building up its capacity in the air and on the sea. The people of the region must hope that it is a complete waste of money,” wrote David Pilling in the Financial Times. His contribution - 'Asia follows China into an old-fashioned arms race' - argues, like many observers do, that the trend will gather pace in the coming years. This arms race obviously opens export possibilities for arms companies. Dutch shipbuilder Damen took the opportunity by establishing a wharf where the action is. Vietnam is not the only location in Southeast Asia where Damen is active. Near the Indonesian city of Surabaya, East Java, Damen closely cooperates with PT Pal in building naval vessels of steadily bigger size.

“Be not mistaken; the navy is the key issue,” wrote neocon writer Robert Kaplan in his recent book on security in the Chinese Sea region*. One look at the map shows clearly why the 21st century will be “the century of the navy:” Asia is full of long coastlines, many islands, important shipping routes, conflicts for reefs and barriers (because of natural resources like oil and fish) and Chinese claims for a bigger share of the region's wealth. They provide the ingredients for blue water maritime military ambitions in the region.

In the linear world view of Kaplan, a shift in economic power will - as if guided by the invisible hand of Ares, the God of War - automatically lead to more conflict, more arms procurement armaments and possibly war. According to Kaplan, China has the right to have bigger claims and stronger armed forces. But this will change the balance of power and cause a weaker position of the United States in the region. Other countries must take responsibility and Vietnam can and will play a key role in this power struggle by balancing China, writes Kaplan. One can conclude that the Dutch shipbuilder has chosen the right spot for expansion.

However, other world views are possible. One can also argue that in regions of tension it is better to build on dialogue and create confidence, mutual understanding and stronger regional organisations including all countries. War is not the inevitable outcome when a changing balance of power is managed with care. But for certain, an arms race in a region with many disputes brings this region closer to serious armed conflict.

The Japanese prime minister Shinzo Abe recently wrote: “Sunshine is the best disinfectant.” He continued, “that is particulary true where Asian security is concerned. (…) The fruits of prosperity should be reinvested in improving peoples lives, not in weapons that can take them.” These are wise words, and Abe says he wants to cooperate with regional allies and partners, “including the US and ASEAN.” Unfortunately he forgets to include the biggest regional player of all, China, in the “rock-solid zone of stability” he is aiming at. The Japanese Prime Minister also relaxed Japanese arms export and military deployment policies, which is helpful neither to create more trust.

Tension is growing in Southeast Asia. The influx of more European arms will not make it any better.

Written for Stop Wapenhandel

* Asia's Cauldron. Author used the Dutch version: Het Aziatische Kruitvat; Het einde van de stabiliteit in de Grote Oceaan, Spectrum, 2014.

Syrië: Illegale wapenhandel legaal gemaakt

De schade van de oorlog in Libië is nog niet eens opgeruimd als de volgende militaire interventie al weer gepland wordt. De Maghreb en het Nabije Oosten worden overspoeld met zware wapens, gesmokkeld vanuit de Libische arsenalen. Syrië is een belangrijke bestemming.

De BBC citeert de Groep Deskundigen van de VN-Veiligheidsraad die het wapenembargo in 2011 opgelegd aan Libië bewaakt. In april 2013 wijst de Groep op illegale transporten van "zware en lichte wapens, waaronder draagbare luchtverdedigingssystemen [MANPADS], kleine wapens en bijbehorende munitie, explosieven en mijnen . ( ... ) De forse omvang van sommige transporten en de logistiek die daarbij gebruikt worden doen het vermoeden reizen dat vertegenwoordigers van de Libische lokale autoriteiten ten minste op de hoogte zijn geweest van de transfers, als ze er al niet direct betrokken bij zijn." De situatie is nog erger.

Drie gevallen bewijzen de enorme omvang van de leveringen, de betrokkenheid van Qatar als een belangrijke leverancier, en dat nog meer overheden, ook westerse, betrokken zijn bij de illegale wapenleveranties.

Een In april 2012 werd een schip, de Letfallah II, tegengehouden door de Libanese autoriteiten. Het schip verliet Misrata, Libië, een dag eerder op 14 april 2012. De VN-groep van deskundigen bevestigd dat geavanceerde wapensystemen en onderdelen daarvoor aan boord waren, zoals SA-7b luchtverdedigingssystemen en Milanraketten.
Als tijdens de aandeelhoudersvergadering van de grote Europese wapenproducent EADS, dat een belangrijke deelnemer is in MBDA - de producent van de Milan raketten - CEO Tom Enders gevraagd wordt of hij de Groep kan informeren uit welk land de gevonden raketten komen, wuift hij elke verantwoordelijkheid weg. Enders stelt, op zijn bekende arrogante manier, dat overheden die informatie moeten verstrekken en niet bedrijven. Maar ook de Franse overheid gaf de informatie niet, toen daar door de VN-groep om gevraagd werd. Wapenexportbeleid en ethische bedrijfspolitiek worden gemakkelijk vergeten als het het in hun belang is de duistere wereld van de wapenhandel af te dekken.

Twee In december 2012 verklaarde de VN dat Libië, Qatar en Saoedi-Arabië de belangrijkste bronnen waren voor wapenleveranties aan Syrië (zie). Laten we ons focussen op Qatar: Het laatste geval van het bewapenen van Syrische strijders door Qatar is een paar weken geleden gemeld, op 28 augustus, door Jane 's Defence Weekly. Het Weekblad schrijft dat het FN-6 MANPADS levert aan de Syrische rebellen. (Zie voor meer informatie over MANPADS in Syrië de Rogueadventurer.) Er zijn veel meer gevallen van Qataarse betrokkenheid bij (illegale) wapenexporten naar Syrische strijders . De VN-Groep van Deskundigen vond een doos met .50 munitie in de Letfallah, die was verzonden naar de strijdkrachten van Qatar. Het panel vond Belgische FN-aanvalsgeweren onderweg naar Syrië. Deze geweren waren oorspronkelijk verkocht aan Qatar rond 1980, zo meldde FN, het bedrijf uit Luik. De autoriteiten van Qatar ontkenden alles. Overheden kunnen zeer onbehulpzaam om illegale wapenleveranties te traceren.

Drie De laatste explosieve informatie over illegale wapensmokkel naar Syrië komt uit de Amerikaanse ambassade in Benghazi. CNN onthulde dat op het moment dat de ambassade werd aangevallen in augustus 2012 (waarbij vier mensen werden gedood, waaronder de Amerikaanse ambassadeur Stevens ), CIA- personeel bezig was SA-7 raketten naar Syrië te smokkelen, zo werd tenminste gespeculelerd op Capitol Hill. De levering werden in mei dit jaar ook al genoemd in verschillende bronnen. Een van de talrijke twitter reacties op dit verhulde staaltje illegale wapenhandel door een overheidsorgaan was: "Dus in plaats van Iran-Contra, hebben wij nu Libië en Syrië gunrunning." (Als je te jong bent om te hebben gehoord over de Iran-Contra-schandaal, Gooogle het.)

Op 6 september, heeft het Verenigd Koninkrijk een nieuw wapenexportbeleid met betrekking tot Syrië. Deze zogenaamde Export Control (Syria Sanctions ) Order 2013 zorgt ervoor dat Syrië niet meer op de lijst met gecontroleerde bestemmingen staat. Hierdoor kan de overheid leveringen aan de Free Syrian Army en andere groepen goedkeuren, zonder daarbij de wapenexportregelingen te schenden. Het opent daarmee een nieuw en dit maal legale weg voor bewapening van Syrische oppositiegroepen. (Voor een lijstje argumenten tegen dit beleid en zaken die juist wel moeten gebeuren zie.) Het legaal maken wat illegaal was veranderd de situatie de jure maar niet de facto. Wapens zullen nog steeds van conflict naar conflict reizen en olie op het vuur betekenen. En de oorlog in Syrië zal alleen maar meer wapens toevoegen aan de enorme hoeveelheden die nu al in de regio zijn. Op naar de volgende oorlog of reden voor meer omzichtigheid?

Onderzoek ondersteund door Fonds Vredesprojecten
Geschreven voor Konfrontatie

Illegal arms trade legalised

The fallout caused by the war in Libya has yet to settle, while the next military intervention is already planned. The Maghreb and Near East are flooded with heavy arms, smuggled out of Libyan arsenals. Syria is an important destination.

The BBC cites the UN Security Council's Group of Experts, which monitors the arms embargo imposed on Libya during the 2011 uprising. In April 2013 the Group points at illicit transfers of "heavy and light weapons, including man-portable air defence systems, small arms and related ammunition and explosives and mines. (…) The significant size of some shipments and the logistics involved suggest that representatives of the Libyan local authorities might have at least been aware of the transfers, if not actually directly involved." In reality, the situation is even worse.

Three cases give proof of the sheer seize of the deliveries; the involvement of Qatar as an important supplier; and more governments, also Western, involvement in the illegal arms shipments.

Case one
In April 2012 a vessel, the Letfallah II, was stopped by the Libanese authorities. “The ship left Misrata, Libya, on a date prior to 11 a.m. on 14 April 2012.” The UN Group of Experts confirmed that advanced weapon systems and components were aboard, such as SA-7b air defence systems and Milan missiles. When questioned during the shareholders meeting of EADS, Tom Enders, CEO of this big European arms producers and a major partner in MBDA – the producer of the Milan missiles – wavered away any suggestion that the company could help the Group by informing them to which countries the missiles were exported. Enders, with his known arrogance, stated that governments not companies are responsible to provide this kind of information. But the French government did not give the information either, when the Group requested it. Arms export and ethical policies are easily forgotten by governments and companies when they want to cover the murky world of arms trade.

Case two
In December 2012, the UN stated that Libya, Qatar and Saudi-Arabia were the most important sources of arms shipments to Syria (see). Let us focus on Qatar: The latest case of Qatar arming Syrian fighters is reported on August 28, 2013 by Jane's Defence Weekly which writes that Qatar is supplying FN-6 portable guided missiles against planes (MANPADS) to the Syrian rebels. (For more on MANPADS in Syria see the Rogueadventurer.) There are many more cases of Qatari involvement in (illegal) shipments of arms to Syrian fighters. E.g. the Group of Experts found that a box of .50 ammunition in the Letfallah which was sent to the armed forces of Qatar. The Group also found Belgium FN assault riffles on their way to Syria, originally sold to Qatar around 1980 (the Panel was told by FN from Liege, Belgium). Of course the Qatari authorities denied everything. Governments can be very unhelpful to trace illegal arms shipments.

Case three
One last explosive piece of information about illegal arms smuggling to Syria comes from the US embassy in Benghazi. CNN unveiled that at the time the embassy was targeted in August 2012 (four people were killed, including U.S. Ambassador Stevens), CIA-personnel was smuggling SA-7 missiles to Syria, it was speculated on Capitol Hill. The deliverances where already mentioned in May this year by several sources.One of the numerous twitter reactions to this covered illegal arms trade by a government body was: “So instead of Iran-Contra, we have Libya-Syria gun running.” (If you are too young to have heard about the Iran Contra scandal, just Gooogle it.)

On September 6, the United Kingdom implemented a new arms export policy concerning Syria. This so-called Export Control (Syria sanctions) Order 2013 removes Syria from the list of controlled destinations. This will enable the government to arm the Free Syrian Army and other groups under the arms export control regime. It opens a new and this time legal channel to arms Syrian opposition groups. (For the cons on this policy and the things to do see.) Making legal what was illegal changes the situation de jure but not de facto. Arms are still traveling from conflict to conflict and fanning the flames of violence. And the war in Syria will only add more weapons to the stream. Up to the next war or reason for a more cautious approach.

Research supported by Fonds Vredesprojecten
Geschreven voor Campagne tegen Wapenhandel