Laat de wapens maar komen

Het gaat goed met Irak. De Amerikaanse troepen gaan het land geleidelijk verlaten. Daar voor in de plaats komen dan wel Amerikaanse wapens1. Tot nu toe heeft Irak al voor 1 ½ miljard euro aan militaire hulp, voertuigen, vliegtuigonderdelen, kleine wapens, uniformen en training gekocht. Zo weet een kolonel Kimberly Ennderle van het Amerikaanse leger te melden.2

Irak gaat dit jaar nog Amerikaanse wapens ter waarde van 3 ½ miljard dollar kopen. (Bronnen spreken zelfs over verkopen ter waarde van 9 miljard in 2009). Dit versterkt de relaties tussen de VS en Irak op lange termijn, aldus Kimberly. De Minister van Defensie van Irak, Abdel Kader Jassem Mohammed, stemt daarmee in “Wij wensen voor ons leger Amerikaanse wapens, omdat die als de beste in de wereld worden gezien.”2

Dat is stoere taal. De wapens worden onder andere geleverd door Defense Solutions Holding Inc.3 Zij hakken wel vaker met dat bijltje.4 Niet zonder succes. Het bedrijf heeft dan ook niet de minsten op de loonlijst, zoals voormalig generaal McCaffrey en voormalig Congreslid voor de Republikeinen Curt Weldon. Solutions koopt voor Irak tanks in Rusland bij Rosoboronexport. Dit bedrijf staat op de zwarte lijst van de Amerikaanse overheid. (Handig zo’n privaat bedrijfje dat de kolen uit het vuur haalt voor de regering van Obama.) De tanks kleden ze uit en voorzien ze van digitale, thermische en laser techniek. Zo kost een nieuwe tank geen 10 à 50 miljoen, maar slecht 3 miljoen per stuk.5 Zo kan Irak er 2.000 aanschaffen.

De ironie kent geen grenzen, omdat de T-72 lichter is dan de Amerikaanse Abrahams, zal hij ook minder schade toebrengen aan wegen, bruggen en dammen. Dit verkondigen deskundigen met droge ogen.6 De voormalige gepensioneerde kolonel van het Amerikaanse leger, Timothy D. Ringgold Watsinaname heeft ook gevoel voor drama: “Het is een kans die maar een keer in je leven voorbij komt om een verse democratie en nieuwe bongenoot van de Verenigde Staten te kunnen helpen bij de opbouw.”7 Het lijkt een grote grap.

Maar betekent de grootschalige wapenleverantie ook dat het goed gaat met de Iraakse economie? Nee, dat niet. Het overheidsbudget is al twee keer naar beneden bijgesteld. Niet een beetje, maar fors van 80 miljard naar 62 miljard dollar. Goed dat er niet nog meer wegen en bruggen kapot gereden worden. Dat wel.

Noten:
1) Iraq Plans To Buy 2,000 Tanks, U.S. Firm Would Rebuild East European T-72s, Defense News 12/1/9
2) Iraq to Spend $5 Billion on U.S. Weapons, Defense News 14/2/9
3) http://www.ds-pa.com/
4) http://blog.wired.com/defense/cash_rules_everything_around_me/index.html
5) http://www.outcasttrader.com/tag/dfsh/&usg/
6) “We Build Armies”, Defense Solutions Holding, Inc, 5/2/9, van Defense-aerospace.com
7) idem

Tanks als koopwaar

Nederland heeft sinds 1998 een grote hoeveelheid tanks aan Chili geleverd. Chili wil nu van honderd van die tanks af, omdat het een modernere tank van het zelfde type wil kopen.* Voor een deel daarvan heeft Chili al een klant. Ecuador zal dertig van de Chileense tanks kopen. (Mogelijk nog meer.) Bijkomstig voordeel is dat Ecuador net als Chili een moeizame relatie heeft met buurland Peru.

Omdat de tanks uit Nederland kwamen en in Duitsland zijn gebouwd moesten beide landen toestemming geven voor de leverantie. Zowel Duitsland als Nederland hebben die verleend. De tanks gaan nu hun vierde leven in. Van Duitsland naar Nederland, van Nederland naar Chili en van Chili naar Ecuador.

Het doorsluizen van wapens wordt in de militaire literatuur cascading genoemd, watervallen. Dit is hiervan een duidelijk voorbeeld. Geweren gaan in de loop der tijd van hand tot hand. Tanks blijkbaar ook.

Duitsland en Nederland hebben nu beide iets te zeggen over de doorleverantie. Dat is dus contractueel vastgelegd. Dat is heel prettig want het gaat hier om zware wapens en niet om landbouwmachines. De zaak roept toch een aantal vragen op.

Als Ecuador nu weer een nieuwe klant zoekt, wat dan? Moeten Duitsland, Nederland en Chili dan allen toestemming verlenen, of houdt de invloed van een of meer van de landen nu op? Kan Ecuador zonder problemen de tanks doorleveren aan, noem eens een willekeurig land, Iran? Dit ook als een van de landen of het afgevallen land er moeite mee heeft?

Op welke manier wordt het verlenen van toestemming voor deze export aan de Tweede Kamer gemeld? (Voor Nederlandse wapenexport is er een methode om dit te rapporteren, maar voor toestemming niet persé.) Weet Nederland al wie de overige zeventig tanks over wil nemen? Wat gebeurd er als Nederland geen toestemming verleent?

Allemaal vragen waarop - voor zover ik weet - geen antwoord is.

* bron: José Higuera, ‘Ecuador agrees to buy ex-Chilean Leopard 1V tanks,’ JDW 14 januari 2009