De verkiezingen (2006): de joint strike fighter

Je kan het CDA van alles verwijten, behalve een gebrek aan daadkracht. JeePee is in full swing en in de tussentijd weet de regering nog even een handtekening onder een contractje van op termijn 14,5 miljard eurotjes te zetten. Van de door Lubbers aanbevolen terughoudendheid is op dit gebied weinig te merken.

De PvdA is tegen de aankoop van de JSF om allerlei goede redenen, maar van swung is bij deze partij geen sprake. Ook bij deze onfatsoenlijke fratsen blijft Wouter Bos de ideale schoonzoon en schiet niet uit de heup op zijn opposant. Niet dat ik voor het uit de heup schieten ben, maar als je het nakijken hebt en met smalend lachje gedist wordt, moet je toch een tegenzet bedenken.

Mogelijk is ook hier de reden dat de deuren naar het CDA niet dichtgeknald moeten worden. "Regeren moet" als motto slaat alle verkiezingsstrijd dood. Het lijkt erop alsof de PvdA ook het zetten van een would be JSF-point-of-no-return handtekening accepteert. Dan zullen ze voor de lieve vrede ook wel gaan accepteren dat het geld wordt uitgegeven, de banden met het Amerikaanse militaire establishment in takt blijven en Europa in de kou wordt gezet., tenminste daar droom ik wel eens over.

Maar behalve dit zijn er voor een meer redenen twijfels te hebben bij de aankoop van 80 nieuwe gevechtsvliegtuigen. De verhalen van de Afghaanse bruiloft die per ongeluk werd bestookt, de schroot zoeker die ten onrechte werd aangezien voor terrorist en bij een aanval het leven liet, de naast hun doel vallende bommen etc etc.

Het huidige gebruik van de F-16 wijst naar het toekomstige gebruik van de JSF. Dat ligt voor de hand bij een vliegtuig dat bedoeld is als vervanger van de F-16. De huidige inzet stemt somber. Hoewel opbouwoperaties uiterst precies en delicaat zijn, wordt hier geopereerd met een batter in plaats van een scalpel. De JSF is nog niet in productie, maar zal doorgaan om op lompe manier militaire bezettingen (die alleen in naam opbouwoperaties zijn) te ondersteunen. Het zal daarmee bijdragen aan het uitschakelen van echte en vermeende terroristen, maar de voedingsbodem voor nieuwe recruten tegen de 'bezetters' vergroten.

Gefragmenteerde gedachten

Een column moet op een pakkende manier één onderwerp onderhanden nemen. Hoogstens twee, niet meer. Het wil niet lukken; een clusterbom is afgegaan in mijn hoofd. Fragmenten met daarop bebloede hoofden, kinderen op een brancard, tanks in straten strijden om voorrang met het gif van discussies die ik lees en hoor over Arabieren die Auschwitz over willen doen, over corrupte Palestijnse politici die het schijnbaar rechtvaardigen dat oorlog wordt gevoerd tegen een hele bevolking, over terroristen die eerlijke verkiezingen wonnen en daar geen recht op hadden. Ik zie Dries van Agt en Hans van den Broek strijden voor een oplossing van het conflict in het Midden-Oosten. Ik zie hoe een demonstratie aangegrepen wordt om mensen zwart te maken.

Ik hou niet van de kou en toch hoor ik iedere dag dat Nederland op de schaats staat. Iedereen! Het leidt me af, dat ik blijkbaar niet bij iedereen hoor en ook niet wil horen.

Nog even en er komt een eind aan het tijdperk Bush, denk ik dan weer rustig en blij. Moet ik terug kijken in deze column? Hoe? De balans op maken van Irak of met het oog op de toekomst Afghanistan en Pakistan? Op ‘t internet ben ik in staat de beursresultaten van vijf grote wapenfabrikanten vanaf begin Bush tot nu te vergelijken met de belangrijkste index van de beurs van Londen, FTSE. Raad maar, of klik.

Kan ik niet beter vooruit kijken naar wat Obama wil? De afgelopen tijd hoor ik mensen over zijn adviseur voor de Nationale Veiligheid, Dennis Blair, omdat hij het regime en de militairen in Jakarta ondersteunde; over Robert Gates als minister van Defensie die zijn hele Republikeinse team mag houden; over Hilary Clinton op Buitenlandse Zaken. AntiWar.com stelt dat Obama zijn campagne wel rond het mantra van verandering voerde, maar dat zijn team zonder uitzondering uit ervaren staatlieden bestaat (havikken ook nog), die de Amerikaanse buitenlandse politiek een kant op zullen sturen die we al kennen. Als ik dat zeg of schrijf, krijg ik steevast als repliek: geduld; geef hem de kans; en blijf het beste ervan hopen.

Soms probeer ik realistisch te zijn en dan denk ik: Ja ‘t ligt voor de hand dat een Defensiebegroting niet al het eerste jaar kan veranderen en ook dat Democraten en Republikeinen er samen voor zorgden dat die begroting voor 2009 niet onder zou doen voor die van 2008. Continuïteit, weet je wel. Voor 2010 zal hetzelfde gelden, lijkt het nu al. Daarna kan je pas een oordeel vellen, een tanker op volle zee draait geen 180° om zijn as. Ik had gedacht dat de enorme staatsschuld als wal het schip van de overheidsbegroting wel zou keren en een andere kant opsturen. Het eerste biljoen aan tekorten is al bijgeschreven. Wie dan leeft, wie dan zorgt. Financiers uit Azië en Europa dempen het gat wel. Zo zuigt de Amerikaanse begroting de wereld mee naar investeringen die meer slopen dan opbouwen.

Ik had nog veel meer brokstukken in mijn hoofd. Canada zegt dat het meer in wapens gaat investeren, om de economische crisis te lijf te gaan. Nog geen maand nadat dit wordt gezegd is het eerste programma van ruim 2 miljard euro al vroegtijdig gestart. Is dat Militair Keynianisme? Jack Spindocter De Vries zet iemand bij de NAVO neer om orders voor de Nederlandse wapenindustrie binnen te slepen, terwijl openheid in Nederland over wapenexporten stagneert, omdat er niet voldoende ambtenaren voor het controleren en verwerken zijn. De Nederlandse wapenindustrie zal goed boeren in 2009, voorspelt De Telegraaf. Vlaanderen stopt wapenleveranties naar Israël, maar Luik heeft El Al Cargo binnen zijn grenzen opgenomen dat massaal wapens naar Tel Aviv en Jeruzalem verscheept. De Waalse controle daarop is vast niet beter dan de Nederlandse. Het raketschild zal onder Obama de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. O ja, de NAVO bestaat in 2009 zestig jaar. Neem alvast een paar dagen vrij voor een tochtje naar Straatsburg in april.

Ik hoor Obama zeggen dat hij zich zorgen maakt over de slachtoffers aan beide zijden in Israël en Gaza en dat hij nog plenty to say heeft als hij is beëdigd. Twee weken wachten? Bob de Bouwer komt nu al overtuigender over dan de nieuwe Amerikaanse president. Hopelijk gaat hij het binnenslands beter doen.

En ik? Ik besluit over al die zaken stukjes te blijven schrijven om de brokstukken uit mijn hoofd een plaats te geven. Hè, is dat alles? Een campagne is gewonnen op de leuze van ‘Change’, tegen de Irak oorlog en voor hoop op een betere toekomst. Een financieel systeem is ingestort, omdat het zich baseerde op het rondpompen van geld en overproductie. Solidariteit is nodig tegen de klippen op en gewoon ook omdat het vaak leuk is je te verdiepen in andere mensen. Je hoofd ordenen, het zou wat. De woorden moeten op zijn minst zo scherp zijn als de razor blades op De Muur rond de Westelijke Jordaanoever. Probeer dat eens in 2009, want er liggen ook kansen.

Column geschreven voor konfrontatie.nl (8/1/9)

Zie ook: Niet iedereen kan stenen gooien

JSF in Regeerakkoord en verkiezingsprogramma's

In het regeerakkoord wordt geschreven dat het tweede testtoestel er aan komt. Het 'we zijn tegen' uit het PVV-verkiezingsprogramma is gesneuveld. Of gaat Wilders hier wel met zijn kont tegen de Rutte-Verhagen krib? Zo niet dan rommelt Nederland zich ook met de PVV verder het JSF-moeras in.

CDA:'Slagvaardig en samen'
11.4.4. De F-16’s komen na 30 jaar trouwe dienst aan het einde van hun levensduur. Vervanging van de F-16 is daarom noodzakelijk. Het CDA kiest daarbij voor het beste toestel, voor de beste prijs, met de beste kansen voor de industrie. Nederland blijft daarom partner in het JSF-programma. Wel zal het aantal te bestellen JSF’s worden teruggebracht.

D'66: Concept verkiezingsprogramma: anders ja
• Vervanging F16 op lange termijn. D66 wil de komende kabinetsperiode geen aanschaf van de JSF. Nederland trekt zich terug uit het testprogramma. Het moment van vervanging van de huidige F16’s kan worden uitgesteld. Als na een grondige analyse van taken, ambities en organisatie van de krijgsmacht alsnog tot aanschaf worden besloten wil D66 dat enkel via een Europees consortium.

GroenLinks: Echte Keuzes voor de Toekomst - concept vp 2010-2014
Financieel Kader Verkiezingsprogramma
9. Nederland stapt uit het project voor de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter en investeert met Europese partners in luchttransportcapaciteit.

Partij voor de Dieren: Recepten voor mededogen en duurzaamheid
Er worden geen JSF straaljagers aangeschaft. Defensie vliegt verder met een afgeslankte en gemoderniseerde vloot F16 straaljagers.
Het defensiebudget kan met 20% omlaag. Deze budgetkort ing levert een besparing van € 1,4 mld.

Pvda: 'Iedereen telt mee.
De definitieve beslissing over de vervanging van de F16 is uitgesteld. Verlenging van de levensduur van de F16’s is mogelijk en heeft onze voorkeur. Pas wanneer dit niet langer mogelijk is, is een beslissing over de vervanging aan de orde zonder dat daarbij sprake is van een voorkeurspositie van de JSF of enig ander type toestel. Op dat moment zullen we keuzes maken ten aanzien van het gewenste type toestel en de aantallen, op basis van het dan beschikbare aanbod en prijzen passend in onze visie op de toekomst van de krijgsmacht.

PVV: De agenda van hoop en optimisme; Een tijd om te kiezen
Een sterke defensie is van belang voor de positie van Nederland in de wereld. Toch zijn wij tegen de aanschaf van de JSF. Ook willen we Defensiecapaciteit deels anders inzetten. Van buitenlandse veiligheid naar binnenlandse veiligheid. De burgemeester van Zaltbommel zegt: “Hebben wij een dure luchtmacht nodig voor vage oorlogen in verre landen, of bevindt de vijand zich in eigen land?”

SP: 'Een beter Nederland voor minder geld'
Financiële bijlage
We zien af van de aanschaf van JSF-gevechtsvliegtuigen.

VVD: Orde op zaken
Financiële bijlage
De JSF zien we alleen terug in onderwijsfabrieken. Belangrijkste boodschap op dit gebied, terugdraaien bezuinigingen op Defensie.


Regeer- en gedoogakkoord
regeerakkoord
gedoogakkoord
financiële bijlage regeerakkoord
financiële bijlage gedoogakkoord

Kies geen JSF

Procedure vergaderingen zijn meestal saai, maar zijn ook zeer belangrijk. Vorige week was er een waarin besloten moest worden over een extra Kamerdebat rond de Joint Strike Fighter. Van Middelkoop had immers gezegd dat hij Kamermoties die door de meerderheid van de Kamer waren aangenomen niet uit zou voeren en dat kan de Kamer niet over zich heen laten gaan. Dat spreekt.

Dat het bij de JSF om een belangrijk dossier gaat waarbij belangen in het geding zijn die het wezen van de Staat raken (buitenlandse politiek, defensie, wapenindustrie) is onmiskenbaar. Bovendien gaat het om het grootste wapenproject ooit. De Amerikaanse Rekenkamer spreekt over 323 miljard dollar om een kleine 2.500 vliegtuigen te ontwikkelen en aan te kopen. Nederland moet aan boord blijven anders komt het hele project in zwaar weer en wordt nog duurder.

Een deel van de Kamer was het dan ook met Middelkoop eens. Zij laten dan ook graag over zich heen lopen als het resultaat is dat de moties niet worden uitgevoerd en doen voor deze vergadering een stapje extra. De CDA-vertegenwoordiger vroeg een collega mee naar de procedure vergadering waar de kwestie aan de orde komt. Daar wordt immers hoofdelijk gestemd. Het pleit is beslecht als de voorzitter ook tegen een extra vergadering stemt. Die was daarmee van de baan. Kamermeerderheid of niet, de laatste slag is daarmee aan rechts. Het is een luizige streek, maar de linkse partijen hadden het moeten voorzien. Nu is knap oppositiewerk in een uurtje de nek omgedraaid doordat niet twee mensen even wat tijd vrij maakten.

Gisteren kwam de JSF weer voorbij. Job Cohen zei dat een besluit over aanschaf nog wel vier jaar uitgesteld kan worden. In de doorrekening van het CPB kom ik tegen dat de PvdA afgerekend wordt op grond van stoppen met het JSF-project. De vraag is alleen of dat betekent dat de sociaal-democraten zich ook zullen uitspreken tegen deelname in het project door de Nederlandse industrie. Doen ze dat niet dan rommelt Nederland zich toch verder het project in en zal uiteindelijk moeilijk anders kunnen dan de JSF aanschaffen.