De lobby-activiteiten (deel 12 serie over scheepswerf Damen)

(Laatst bijgewerkt 9 mei 2018) 

Er kleeft een smet aan het woord lobby. Toch is het niet vreemd dat partijen hun belangen bij de politiek onder de aandacht brengen met het oog op een gunstig resultaat.

Die smet is er vooral omdat er organisaties zijn die veel geld kunnen besteden en dus meer lobbycapaciteiten kunnen betalen en met meer kracht hun belangen behartigen dan organisaties met minder geld en invloed. Bij besluiten die de samenleving betreffen staat daardoor het principe van één stem per persoon onder druk. Bij defensie-beleid is de stem van de burger die vrede en veiligheid niet in meer wapens zoekt nog kleiner. Dat is triest want militairen en hun bondgenoten zien al snel een militair antwoord op een veiligheidsprobleem, terwijl een andere, minder gewelddadige aanpak, vergeten wordt.

Kernwapens

In Elsevier gaan zes deskundigen in debat over de toekomst voor Defensie. Eén ervan was Dick Berlijn, de voormalig commandant der Strijdkrachten. Berlijn was na zijn actieve dienst bestuurder bij o.a. defensiebedrijven als Ten Cate en Thales. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat hij in dit debat als voorbeelden van de sterke punten van de defensie-industrie opsomt: "Alles met data en intelligence – informatietechnologie. Commandovoeringsystemen. De ­radartechnologie van Thales in Hengelo en de scheepstechnologie van Damen."

In het rondetafelgesprek stelt Agelien Eijsink, lange tijd de defensie dossiervreter in de Tweede Kamer voor de PvdA dat: "wijkagent, politieman en militairen een keten van veiligheid vormen." Die samenhang tussen politie en krijgsmacht was ook een uitgangspunt voor de militaire lobby naar de verkiezingen van 2017. Ze wilden niet tegen elkaar uitgespeeld kunnen worden. Dat is tactiek. Maar militaire zaken en binnenlandse veiligheid zo onder één noemer brengen zou niet moeten. Voor de lobby is het wel prettig. Die lobby zat hier aan tafel, met in de rol van Excuus Truus SP-senator Bastiaan van Apeldoorn. Om dat te onderstrepen, blijkt hij de enige die tegen de luchtmacht kernwapentaak is.(1)
 
Organisatie

De Nederlandse draaideur tussen politiek en lobby loopt gesmeerd aldus Transparency International.(2) Voor ht waarnemen van invloed en lobby is het goed om niet alleen op politici te letten. Militairen maken een fors deel van het overheidspersoneel uit, en de wapens voor de krijgsmacht worden geleverd door een select aantal bedrijven waarmee een machtspolitieke en vaak ook persoonlijke of organisatorische relatie bestaat. Over het algemeen kopen Staten het liefst zoveel mogelijk bij binnenlandse bedrijven vanwege machtspolitieke en strategische overwegingen. Uitgaven voor Defensie leiden daarom vaak tot orders bij de nationale industrie. De eigen krijgsmacht wordt dan de zogenaamde launching customer en daarmee pronkstuk bij exportpromotie. Het is dan ook geen wonder dat Damen in 2017 pleit voor hogere Defensieuitgaven door een nieuw Regering.(3) De nieuwe Defnsienota is bijvoorbeeld voor de industrie een reden om op 15 mei 2018 de bijeenkomst ‘De nieuwe Defensienota en de rol en kansen voor de NL economie’ in Den Haag te organiseren. Minister Bijleveld van Defensie zal daar spreken. “Je kan er in gesprek met Tweede Kamerleden,” vermeldt de organisatie.(4)

Relaties

Relaties tussen die nationale defensie-industrie en krijgsmacht zijn dan ook hecht. Mensen van defensie gaan na hun carriére naar de defensie-industire of zijn er tijdens actieve dienst gedetacheerd. Bij Damen werkte in september 2017 zo'n dertig mensen met een militair verleden met lage tot zeer hoge posities.

MIC

Militairen, Ministerie van Defensie, defensie-industrie en een deel van de politiek trekt samen op om de belangen van de krijgsmacht en wapenindustrie te steunen. Ze zijn bij aanschaf vaak belanhebbende en geraadpleegde deskundigen tegelijk. Vanwege het geklaag zou je wel eens anders denken, maar de beloning voor die inzet is groot. Het belangrijkste voorbeeld zijn de 2 procent BBP voor Defensie en daarvan 20 procent voor materieelinvesteringen, zoals afgesproken binnen de NAVO. Deze afspraken zijn voor de huidige regering richtinggevend. De vredesbeweging is klein en heeft vooral inhoudelijke argumenten als middel en zeker niet het grote geld om een minder op wapens gebouwde richting voor veiligheidspolitiek te promoten.

Drie doelen
 
Als we kijken naar Damen dan zien we dat het bedrijf op nationaal,Europees en internationaal niveau op deuren klopt om vaartuigen, waaronder marine en bewapende kustwachtschepen te verkopen. Toegang tot ministeries en politici is het belangrijkste kapitaal dat Damen heeft als het gaat om de verkoop van deze militaire schepen.

Nederland

Lobby heeft verschillende kanten. De druk opvoeren door middel van interviews en persberichten loopt vanzelfsprekend het meest in het zicht. Er zijn nogal wat stokpaardjes die steeds herhaald worden, zoals:

de Nederlandse marine moet schepen kopen, omdat het de launching customer is die buitenlandse partijen over de streep moet trekken;

Nederland moet investeren in scheepstypen omdat technologie anders verouderd;

zonder export kan Nederland zijn militair maritieme industrie niet overeind houden en die is strategisch van groot belang;

Over het algemeen zijn militairen het eens met deze opmerkingen, brengen ze in bij overleggen en liken, retweeten ze op sociale media om de druk op de ketel te zetten en te houden.

Deelname projecten
 
Minder openbaar – daarmee is niet gezegd, geheim – is het deelnemen aan grotere materieelprojecten, zoals momenteel in het DUKC voor de verwerving van nieuwe onderzeeboten:

“Advies komt ook van het Dutch Onderwater Knowledge Center (DUKC), een samenwerkingsplatform onder de hoede van defensielobbyorganisatie NIVD en de intermediair tussen het Ministerie van Defensie en de Nederlandse maritieme industrie. In het DUKC zijn TNO Defensie en Veiligheid, Damen Schelde Naval Shipbuilding, Van Halteren Special Products (het vroegere NOVEK), Nedinsco, De Regt Marine Cables, EST-Floattech, Bosch Rexroth, Loggers, Verebus, Airborne Composites, MARIN, Imtech Marine, Thales Nederland en ingenieursbureau Nevesbu vertegenwoordigd. Dan zijn er nog de onderzoeken door Maritiem Nederland, een organisatie die als doelstelling heeft het maritieme cluster te promoten en te versterken. Ook al niet bepaald onafhankelijk.”(5)

Den Haag

Veel komt er niet naar buiten over de lobby-activiteiten van een bedrijf als Damen in het Haagse. Toch haalde NRC-Handelsblad (6) afgelopen jaar een aantal kwesties rond de voormalige Minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot naar boven.

Bot

Ben Bot was de minister die de Indonesië deal (7) doordrukte, met de stelligheid van een militair deskundige beweerde hij dat marineschepen niet ingezet kunnen worden voor land operaties. Kamerleden werden overtuigd.

Maar even verder kijken dan de Haagse neus lang is op de smartphone en ze hadden kunnen vinden dat Israël, dezelfde Oto Melara kanonnen als die op de Nederlandse schepen inzetten bij beschietingen van Gaza.(8) Of ze hadden kunnen vinden dat Indonesië marineschepen inzette bij militaire operaties in Atjeh. Of dat dichter bij huis de eveneens met Oto Melara 76mm uitgeruste Duitse Braunschweig korvetten (bouw 2004-2007) (9) inzet tegen landdoelen als taak hebben.(10) Overigens is ook lichter geschut op die taak berekend en een kosten effectieve manier om landdoelen te beschieten, stelt een officier van de Amerikaanse marine.(11)

Diplomaat onwelkom

Ben Bot, rustig, diplomataat en met een overwogen woordkeus, was niet alleen een overtuigend Minister. Hij was als gezien zijn carriére ook een hoofdprijs als lobbyist. Zijn opvolgers hebben hem niet graag over de vloer, maar weigeren is ook moeilijk, aldus ingewijden in NRC-Handelsblad. Maar blijkbaar had Minister Ploumen geen boodschap aan die kwaliteiten en zag een man die in 2014 onder valse voorwendselen bij haar de export van oorlogsschepen kwam doordrukken. Hij wilde een verklaring van geen bezwaar voor export. Om welke schepen en welk land het gaat vertelt het verhaal niet. Ook kwam hij langs om over de situatie in Egypte te praten. Thales ondervond tegenstand bij een levering van vuurleidingsradar.

Onkreukbaar

Ben Bot, lobbyist in dienst van het Haagse lobbykantoor Meines Holla & Partners (12) was dus toch niet zo onkreukbaar als het leek. Om dat te onderstrepen zocht hij na het stekelige bezoek aan Ploumen contact met de persoonlijk secretarissen van minister Koenders en óók minister Ploumen en speelde die volgens het artikel in NRC-Handelsblad tegen elkaar uit. Hij zette door zijn bruuske optreden Damen in zijn hemd. Een woordvoerder van Damen zegt: “Ik kan niet ontkennen dat bureau Meines is ingeschakeld.” Verder commentaar geeft Damen niet aan de journalisten van NRC-Handelsblad.

Marokko en Maleisië

Het was niet de eerste keer dat hij de export van oorlogsschepen kwam bespreken. In 2007 stonden leveranties aan Marokko en Maleisië op de agenda tijdens een gesprek met premier Balkenende. Vermoedelijk ging het bij het gesprek om de order die uiteindelijk door Frankrijk zou worden gewonnen. Maleisië zocht later wel nieuwe patrouille schepen voor de kustwacht.(13) In 2017 gaan er drie OPV's uitgerust met drone en 30 mm geschut gemaakt in Turkije naar Maleisië.(14)
De drie Maleisische schepen hebben een waarde van US$ 167 miljoen, aldus Jane's Navy International.(15) Maar een levering een decennium later kunnen we vermoedelijk niet op Bot zijn CV schrijven.

Meines versterkt

Bot zelf zei:“Mijn reactie komt later nog wel eens.”Als voormalig diplomaat en politicus weet hij dat je stil moet zitten als je geknipt wordt. Ben Bot ging wel een kop koffie drinken met Minister Ploumen en lobbykantoor Meines werd versterkt met een gezagvol lid van de Raad van Advies: Niek Jan van Kesteren tot dan algemeen directeur van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Dat meldt Follow the Money in juni 2016.(16)

Zinvol

Heeft lobby wel zin? Dat is moeilijk te bepalen, schrijft het eigenwijze Follow the Money.(17) De case Ben Bot onderstreept dit volgens FtM: “Een eerste obstakel is het vaststellen of de tussenkomst van een lobbyist daadwerkelijk van doorslaggevend belang is. Politici kunnen ook zonder lobbyist overtuigd zijn van een besluit. Dat het goed uitpakt voor de lobbyist wil niet gelijk zeggen dat hij of zij invloedrijk is. Wanneer Damen Shipyards van minister Ploumen schepen naar Indonesië mag exporteren komt dat eerder ondanks, dan dankzij het lobbywerk van de door het bedrijf ingehuurde Ben Bot.”

Duwboot

Dat miskent toch dat Bot zijn naam als Minister al eer aandeed bij het doordrukken van de leveringen aan Jakarta. Een groot deel van de lobby is onderdeel van de militaire structuur en heeft geen extra zetje nodig. Maar ook als de organisatie goed functioneert en orders worden binnengesleept, dan nog zijn dergelijke duwboten nodig om oppositie opzij te zetten. Bot deed dat met vuur.

Lobby deel wordt later vervolgd met Europa en Internationaal

Bedrijfsprofiel van het Nederlandse scheepsbouw conglomeraat Damen
	4 Marokko Riyad & Mexico	8 ks Caraïben & Ecuador	12 lobby activiteiten
1 De start	5 Pakistan en Australië	9 Roemeense scheepsbouw	13 lobby Europees
2 Overzicht	6 Kleine schepen (ks)	10 landingsschepen	14 lobby internationaal
3 Schepen voor Indonesië	7 ks de VS en verder	11 rumoer over schandalen
Op dit blog veel meer berichten waarin Damen een rol speelt. Vind ze met de zoekfunctie.

Eindnoten:
 

1) Eric Vrijsen, 'Welke wereld? Welke vijanden? Welke wapens? ', Elsevier, 10 maart 2018 (https://www.elsevierweekblad.nl/nederland/achtergrond/2018/03/leger-poetin-proof-127383w/).

2)Suzanne Mulcahy,'Lobbying in Europe; Hidden Influence, Privileged Access', Transparency International, 15 April 2015 (http://files.transparency.org/content/download/1909/12646/file/2015_LobbyingInEurope_EN.pdf).
3) 'Damen supports call for Dutch naval sector investment', Port News, 18 mei 2017 (http://www.en.portnews.ru/news/239186/). 

4) 'De nieuwe Defensienota en de rol en kansen voor de NL economie', Netherlands Maritime Technology, 8 mei 2018 (https://maritimetechnology.nl/de-nieuwe-defensienota-en-de-rol-en-kansen-voor-de-nl-economie/).

5) Martin Broek, 'Onderzeeboten, nodig?', Stop Wapenhandel, oktober 2017 (http://www.stopwapenhandel.org/sites/stopwapenhandel.org/files/onderzeeboten%20def2_0.pdf). Vet door auteur.
6) Hanneke Chin-A-Fo, ‘Oud-minister Bot wil graag een afspraak’, 5 maart 2016 (https://www.nrc.nl/nieuws/2016/03/05/oud-minister-bot-wil-graag-een-afspraak-1595260-a485358).
7) Martin Broek, 'korvetten en fregatten voor Indonesië (deel 3 serie over scheepswerf Damen)', Broekstukken, 16 december 2017 (http://broekstukken.blogspot.nl/2017/12/damen-een-overzicht-deel-3-korvetten-en.html).
8) Zie: Vincent Groizeleau, 'Gaza : La marine israélienne dans les opérations contre le Hamas', 10 januari 2009 (https://www.meretmarine.com/fr/content/gaza-la-marine-israelienne-dans-les-operations-contre-le-hamas); World protests at Gaza conflict BBC News, 3 januari 2009 (http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7809676.stm); en 'Israel Bombs Hamas Homes As Reserves Move In', Fox News, 12 januari 2009 (http://www.foxnews.com/story/2009/01/12/israel-bombs-hamas-homes-as-reserves-move-in.html).
9) Braunschweig-class corvette, wikipedia, bezocht 25 januari 2018 (https://en.wikipedia.org/wiki/Braunschweig-class_corvette).
10) Braunschweig K 130 korvetten (Duitsland) Marineschepen.nl, 30 mei 2013 (https://marineschepen.nl/schepen/braunschweig.html).
11) Lieutenant Andrew Wiley Miller (USN), 'Naval Guns Still Matter', Proceedings Magzine, januari 2018, (https://www.usni.org/magazines/proceedings/2018-01/naval-guns-still-matter).
12) Een andere bekende uit de politiek is D'66 veteraan Bert Bakker (https://www.meinesholla.nl/medewerkers).
13) MMEA NGPC, oktober 2014 (http://www.malaysiandefence.com/mmea-ngpc/).
14) Jonathan Edward, 'MMEA gets boost with construction of three Offshore Patrol Vessels', MalayMail Online 20 december 2017 (at http://www.themalaymailonline.com/malaysia/article/mmea-gets-boost-with-construction-of-three-offshore-patrol-vessels#fxDC5d2MMajBoSsI.99). De waarde van de exportvergunning, verstrekt op 15 november 2017 bedraagt € 27,5 miljoen. Zie: Maandelijkse rapportage uitvoer militaire goedere, Kommagescheiden bestand (csv), Rapport, 31 janauri 2018 (https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/10/01/overzicht-uitvoer-militaire-goederen). 

15) Ridzwan Rahmat, 'LIMA 2017: MMEA unveils design of new helicopter-capable OPV platform', Jane's Navy International, 22 maart 2017 (https://web.archive.org/web/20170322160346/http:/www.janes.com/article/68919/lima-2017-mmea-unveils-design-of-new-helicopter-capable-opv-platform); en 'Steel cutting ceremony held for pakistan's first Damen 1800 OPV', Quwa Defence News & Analysis Group , 23 april 2018 (https://quwa.org/2018/04/22/steel-cutting-ceremony-held-for-pakistans-first-damen-1800-opv/).

16) Pieter van der Lugt, 'Invloedrijkste lobbyist gaat lobbykantoor Ben Bot voorzien van ‘maatschappelijk advies’,'Follow the Money, 13 juni 2016 (https://www.ftm.nl/artikelen/invloedrijkste-lobbyist-gaat-lobbykantoor-ben-bot-adviseren).

17) Pieter van der Lugt, 'De invloedrijkste lobby is de niet-bestaande lobby', Follow the Money, 11 maart 2016 (https://www.ftm.nl/artikelen/de-invloedrijkste-lobby-is-de-niet-bestaande-lobby).

Week 4 in #wapenhandel25tweets

(Gaarne 'liken' of delen als je het nuttig of interessant vindt.)

Onder de volgende tekst 

– waarin één of meer tweets zijn verwerkt – 

staan de 25 tweets van deze week.

EU geld voor militair onderzoek?

Iemand wijst me er op dat er nog geen enkele Nederlandse ondertekenaar onder een petitie van wetenschappers en onderzoekers aan de Europese Unie om het financieren van militair onderzoek en ontwikkeling stop te zetten.

De organisatoren van de petitie uit België, Italië VK en een drietal internationale organisaties stellen dat Europese fondsen civiel moeten worden aangewend, bijvoorbeeld op gebieden als milieu, gezondheid. Europa zou zo moeten bijdragen aan stabiliteit en gelijkwaardigheid in de samenleving.

Weet je nog een onderzoeker of wetenschapper die kan ondertekenen? Wijs hem dan op dit initiatief of schrijf een stukje voor Universiteits-, Hoge Schoolperiodiek of studentenblad. Ben je zelf wetenschapper, onderzoeker onderschrijf dan dit startende initiatief.

Maar misschien was het nog wel meer de week van de Turkse militaire inval in Noord-Syrië en de Duitse discussie over wapenleveranties aan Ankara. Een klein deel van de artikelen daarover is hier opgenomen.

Nederland (zie ook 1, 16, 18)

EUROPA (zie ook 19, 26)

1 – 260118: EU takes action against 5 states over defence contracts: Denmark, Italy, the Netherlands, Poland and Portugal. http://www.metronews.ca/news/world/2018/01/25/eu-takes-action-against-5-states-over-defence-contracts.html via @metrotoronto

2 – 240118: COUNCIL DECISION (CFSP) 2018/101 of 22 January 2018: on the promotion of effective arms export controls http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:L:2018:017:FULL&from=EN

3 – 240118: Voor een vreedzaam Europa - Meer dan 142.000 Europese burgers roepen de EU op: Investeer niet in wapens. http://vreedzaameu.blogspot.com/2018/01/meer-dan-142000-europese-burgers-roepen.html

4 – 270118: Capricorn sailing explosives from Turkey to Libya on EU list of ships on which specific restrictive measures are exercised according to UN Security Council Resolution (UNSCR) 2146 (2014). http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52017XC1031(03)&qid=1517051279294&from=EN

België (zie ook 21)

5 – 220118: Vlaamse wapenonderdelen belanden via een omweg toch in Saoedi Arabië. Eindgebruik moet dringend strenger gecontroleerd worden. #StopArmingSaudi https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/01/19/wapenexport-vlaanderen-piekt--vlaamse-onderdelen-in-saudische-ta/

6 – 220118: Foreign Military Sale to #Belgium of thirty-four (34) #F35 Joint Strike Fighter Conventional Take Off and Landing aircraft for an estimated cost of $6.53 billion. http://www.dsca.mil/major-arms-sales/belgium-f-35-joint-strike-fighter-aircraft

7 – 230118: Country hosting #EU goes to buy American and weaken Europe?: 

"The #F35 is overwhelmingly considered the favorite for the #Belgian fighter competition, which will replace the country’s 54 F-16s with 34 new jets." https://www.defensenews.com/air/2018/01/19/us-state-department-clears-potential-and-likely-sale-of-f-35s-to-belgium/

Duitsland (zie ook 25)

8 – 230118: Arms for Hostage? #Berlin weighs #tank deal with #Turkey to free journalist http://www.spiegel.de/international/germany/arms-for-hostage-germany-explores-yuecel-deal-with-turkey-a-1189197.html via @SPIEGELONLINE

9 – 250118: Damage control? How German weapons can find their way into conflict in Syria, Turkey against the kurds of the YPG. http://www.europeonline-magazine.eu/q--adamage-control-how-german-weapons-can-find-their-way-into-conflictsby-michael-fischer-and-can-merey-dpa_617372.html

10 – 240118: German arms exports rose sharply over the past four years under Chancellor Angela Merkel's outgoing coalition government, with deliveries to countries outside NATO and the European Union up by almost a half compared with the previous administration. http://www.dw.com/en/germanys-cabinet-approved-record-breaking-arms-exports/a-42282068

Finland

11 – 280118: Finland looks set to stop arms sales to #UAE over #Yemen war: All 8 candidates looking to become Finland's next president vow to halt arms sales to Gulf country. http://www.middleeasteye.net/news/finland-set-join-norway-and-halt-arms-sales-uae-over-yemen-war-708047407

Italië

12 – 240118: Italy Introduces New Measures to Simplify Dual-Use Export Transactions and Sets the Sanctions Related to Trade Embargoes and Proliferating Materials https://www.paulhastings.com/publications-items/details/?id=9febed69-2334-6428-811c-ff00004cbded#.WmhQ3O-BCh8.twitter

Noorwegen

13 – 240118: Norway exported weapons worth NOK 3.4 billion in 2017, almost 1.5 billion more than the year before. Oman alone was responsible for 1 billion worth of exports. http://norwaytoday.info/news/oman-bought-norwegian-weapons-nok-1-billion/

Turkije (zie ook 8-9, 27)

14 – 240118: Which three words your are missing in this article?

For me it is: Syria, bombardments and Kurds.

4 Turkish firms bid for F-35, Air Force network-linking contract https://www.defensenews.com/industry/2018/01/23/4-turkish-firms-bid-for-f-35-air-force-network-linking-contract/

REST VAN DE WERELD

Libië (zie ook 4)

15 – 240118: #Libya's eastern-based House of Representatives to send special committee to #Greece for seized ship loaden with explosives from #Turkey http://www.xinhuanet.com/english/2018-01/24/c_136919214.htm#0-twi-1-72176-7250227817ecdff034dc9540e6c76667

Mexico

16 – 210118: Mexico Is Buying Some of America's Most Powerful Weapons (But Why?) https://www.yahoo.com/news/mexico-buying-america-apos-most-023300354.html

Oman (zie 13)

Rusland (zie 18 – 10, 24)

Saoedi-Arabië (zie 5, )

VAE (zie 11)

DEFENSIE-INDUSTRIE

Airbus

17 – 270118: German tank deal problematic, but air and space connections between #Turkey and (French/German/Spanish and officially Dutch headquartered) #Airbus strengthened. As if air and space has nothing to do with war on the ground. https://www.defensenews.com/industry/2018/01/26/turkey-strengthens-airbus-relations-as-alliances-are-tested/

Damen (zie ook 16)

18 – 250118: Delen 10 en 11 over scheepsbouwer #Damen

(10) Amfibische schepen - http://broekstukken.blogspot.nl/2018/01/landingsschepen-deel-10-serie-over.html

(11) Rumoer over schandalen - http://broekstukken.blogspot.com/2018/01/rumoer-over-schandalen-deel-11-serie.html

WAPENS

Drones

19 – 250118: Renewed effort to accelerate armed #drones debate in European Union is blocked. Amendment on draft legislation that would tie #EU wide promotion of research & development on armed drones to human rights implications was rejected in European Parliament. https://www.efadrones.org/renewed-efforts-to-accelerate-armed-drones-debate-in-eu-is-blocked/

F-35 (zie ook 6-7)

20 – 230118: Will Roper, Strategic Capabilities Office: “I am deeply concerned about the sustainment issues of the F-35. (...) I want to look at the sustainment plan to make sure that there are not optimistic assumptions (...) to get the price down.” https://www.defensenews.com/air/2018/01/18/air-force-acquisition-nominee-takes-aim-at-f-35-sustainment-costs/

21 – 260118: Do the Belgians read all this F-35 stuff? https://www.defensenews.com/air/2018/01/25/pentagons-weapons-tester-slams-new-f-35-modernization-plan-as-unrealistic/

marine geschut

22 – 260118: You see: naval guns still matter: "only naval guns can provide the volume of fire necessary at a manageable price point." https://www.usni.org/magazines/proceedings/2018-01/naval-guns-still-matter

Onderzeeboten

23 – 220118: #Brazil advances #submarine construction | Jane's 360 http://www.janes.com/article/77185/brazil-advances-submarine-construction#.WmXOTjNbB9A.twitter

24 – 250118: Russian #Rosoboronexport to promote small #submarines with Air Independent Propulsion (AIP) to guard the literals; destroy surface ships and submarines; to deploy SOF; mining; etc. http://www.defenseworld.net/news/21835/Rosoboronexport_to_Promote_Small_Submarines_With_Air_Independent_Propulsion

Wapenbeurzen

25 – 210118: Pressemitteilung: „Simulierst du noch oder mordest du schon?“: Kundgebung vor dem Rathaus gegen Militärmesse ITEC am 25. Januar 2018 ab 15:30 Uhr http://www.aufschrei-waffenhandel.de/21-01-2018_ORL_ITEC_Kundgebung.969.0.html

OVERIG

Onderzoek en activisme (zie ook 3)

26 – 260118: A website for researchers to speak out against the EU military plans: https://researchersforpeace.eu/form/researchers-pledge-form 

Around 70 scientists and academics have signed the pledge.

Please, share the website within your own network of scientists.

The more signatories the better!

27 – 260118: Nice pic! German arms sales hit roadblock as Turkey continues Syria campaign https://www.defensenews.com/global/europe/2018/01/25/german-arms-sales-hit-roadblock-as-turkey-continues-syria-campaign/

This is a selection from a larger amount of tweets. Tweets with a relation the Netherlands, arms trade and defence-industry weight heavier in the selection. If you want to have them daily see http://twitter.com/martinbroek

Rumoer over schandalen (deel 11 serie over scheepswerf Damen)

Bijgewerkt 10 november 2019.

In het bedrijfsverslag van Damen over 2015 stond een handelsagent waarmee de relaties verbroken werden. Tenminste zo leek het, maar die agent stond in 2016 weer in de boeken en werd er toen pas definitief uitgehaald. Het kostte de scheepsbouwer € 4,6 miljoen die betaald was om een order voor meerdere schepen binnen te halen, aldus Quote.(1) (Het hoofdstuk over T&T en Damen hoort ook bij het schandaal verhaal.)

bron

In februari 2017 viel de FIOD het bedrijf binnen. Het kan verkeren; Kommer Damen was juist de dag ervoor als ereburger van Gorinchem benoemd. De afgelopen jaren is Damen geplaagd door geruchten omtrent corruptie.

Agenten

Het Openbaar Ministerie stelt alleen dat het bij de inval ging om corruptie in het buitenland. De pers speculeert waar deze gezocht moet worden. Het FD vindt het meest aannemelijk reden ervoor de schorsing door de Wereldbank (2) vanwege niet noemen van een lokale handelsagent. Deze agent was betrokken bij een order om Sierra Leone een patrouille schip voor visserij inspectie te verkopen.(3) Het rapporteren van het gebruik van dergelijke agenten is er om frauduleuze zaken te voorkomen. Damen maakt gebruik van de diensten van zo'n vijftig agenten die in ruil voor commissies markten bewerken en orders proberen te verwerven.

Bron

Probst en Novacom

Het zou de journalisten van Quote niet verbazen als het bij de inval om deze agenten gaat, zoals de Zwitser Jurg Widmer Probst. Probst was met zijn Panamese firma Grupo Interport actief in Guatemala onder de bedrijfsnaam Novacom.(4) Hij werd aldaar de Koning van de havens genoemd, kende iedereen in Guatemala en kon veel regelen, zo zei de Nederlandse ambassadeur in het land.(5) In september 2016 werd een internationaal opsporingsverzoek tegen probst uitgevaardigd,(6) maar in juli 2017 was hij nog steeds voortvluchtig.(7) Novacom heeft kranen in de haven van Quetzal (8) en beschikt sinds 2007 over een sleepboot van Damen.(9) De relaties tussen Damen en Probst liepen dus al even.

Honduras en Nicaragua

Twee maanden later pakt Quote uit met een verhaal over Damen in Honduras en Nicaragua. Een bron zou hen op Damen's activiteiten in beide landen gewezen hebben. Honduras kocht zes 1102 interceptors en twee Stan 4207 patrouille schepen, inclusief reserve onderdelen. De Nederlandse honorair consul in Honduras Humberto Klück heeft bij de order bemiddeld. Ook van deze agent heeft Damen afstand moeten nemen.(10) Dat is drie.

Hoge kosten

De levering werd voorzien van een Rabobank exportkrediet van € 39.414.792 (ruim 51 miljoen in maart 2013 dollars) dat is gedekt door Atradius DSB (11). Quote baseert zijn aantijging op een Engelstalig bericht over de Damen in Latijns-Amerika.(12) Volgens dit bericht zou Honduras $62 miljoen voor de schepen hebben betaald, dat is $29 miljoen te veel. “Ondanks beschuldigingen van corruptie in onder andere de Hondurese en Peruaanse pers, vond de deal toch doorgang,” constateert Quote.(13)

Rekenkamer

Het ligt allemaal wel net iets genuanceerder. Honduras koopt de boten niet, maar huurt ze voor dertien jaar en dat kost $ 49 miljoen (vergelijkbaar met de kredietverzekering) en daar komen de renteaflossingen aan de Rabobank van ruim € 12 miljoen bij.(14) Aangezien de Nederlandse overheid via Atradius DSB betrokken was, zou bij de overheid duidelijk moeten zijn of er van onregelmatigheden en bovendien is de zaak in 2013 onderzocht.(15) Openbaar zijn de uitkomsten of bevindingen op hoofdlijnen van dat onderzoek niet. Zouden ze dat wel zijn, dan zou er minder reden zijn voor speculatie.

Hoge kosten

Opvallend blijft de order wel. Nederland kocht in 2001 en 2002 twee Stan 4207's voor een bedrag van € 28 miljoen.(16) Een koopje lijkt het al-bij-al dan ook niet. Dat de order niet openbaar aanbesteed werd, is eveneens vreemd; ook al wordt dit verklaard met de opmerking dat er geen andere partij de schepen kon leveren. La Prensa vraagt zich af of een land dat er financieel beroerd voor staat wel dergelijke dure schepen moet kopen.(17) In Peru wordt de zaak door een senator aangevoerd om tegen het in zee gaan met Damen te pleiten bij een order van ruim € 150 miljoen.(18)

Oorlog tegen de drugs

Frank Slijper van Stop Wapenhandel schrijft al in 2012 over de order. Hij wijst eveneens op de schimmige manier van zaken doen, maar ook over de militarisering van de oorlog tegen de drugs onder hoede van de Verenigde Staten.(19) Hij stelt daarmee een politieke kwestie aan de orde die bij de Nederlandse Regering niet omstreden is. Nederland speelt immers zelf een rol in die drugsbestridjing in het Caraïbisch gebied.

Exportcontrole

Opmerkelijk is eveneens dat de Interceptors volgens een infographic in La Prensa (20) bewapend met .50 geschut niet voorkomen in de militaire exportvergunningen. Het geeft voor de zoveelste keer aan dat de kleine Damen schepen opereren op de grens van civiele wetshandhaving en gewapende inzet op het water. Of er sprake is van corruptie of niet: in dat laatste geval kan de controle maar beter stevig in de steigers staan.

Nicaragua

Later zou Damen nog wel twee patrouille schepen aan de marine van de Nicaraguaanse landmacht verkopen. De benodigde $ 9.8 miljoen werd geleend door Damen zelf.(21) Deze schepen zullen volgens de website “zonder operationele uitrusting of bewapening” geleverd worden.(22)

Verontrustend

Verontrustend is dat een bedrijf dat zo dicht bij de Nederlandse overheid staat als Damen herhaaldelijk verdacht wordt van corruptie. Dat de uitkomst of reden van onderzoeken – die met zoveel machtsvertoon gepaard gaan dat ze de internationale pers halen – stil gehouden wordt is een slechte zaak. De reden van de laatste inval is een half jaar later bijvoorbeeld nog steeds niet bekend. Daarmee zijn ze voer voor speculatie.

Het is overigens moeilijk zaken doen in de militaire export sector als je de handen schoon wilt houden. Betrouwbare cijfers zijn niet voor handen, maar deskundigen schatten dat de helft van alle corruptie verbonden is met militaire transacties.(23)

Slaven

Van een heel andere orde dan financiële corruptie zijn de relaties met de werf Crist in Gdynia. Crist maakte gebruikt van Noord-Koreaanse slaven. Verschillende Damen ondernemingen deden sinds begin jaren negentig zaken met de werf. Damen en dochterondernemingen kochten ‘vooral scheepsrompen in Polen, die in Nederland werden afgebouwd,’ bevestigt een woordvoerder van Damen tegenover De Correspondent van de uitgebuite Noord-Koreanen wist men niet. Die werkten in ieder geval op Nederlandse cruise schepen die werden onderhouden bij Crist, maar droegen natuurlijk geen naamkaartje.(24)

Onderzoek NRC

NRC-Handelsblad komt in oktober 2018 met een vierdelige serie over Damen. Een team van de redactie is samen met Bellincat op zoek gegaan naar de mogelijke redenen voor de FIOD-inval. De artikelen gaat over:

1) Doorgeschoten verkooplui van Hollands grootste scheepsbouwer (25)

2) Verkopers van scheepsbouwer Damen doen wereldwijd verdachte betalingen (26)

3) Damen stuurde agent Indonesië weg (27)

4)Libië, Gaddafi verdween, Damen bleef geliefd; Damen Bewapende schepen jagen op migranten (28)

5) Overheid te lief voor Damen (29)

6) Een Somalische kustwacht verkopen aan een land zonder geld (30)

Damen heeft de handen niet volledig vrij om te reageren, vanwege het onderzoek dat loopt, maar reageert door o.a. ter verdediging te stellen: “Op verzoek van de Wereldbank is Damen nu mentor voor Nederlandse MKB-bedrijven, die in dezelfde wereldwijde markt actief zijn. Ook wordt het compliance programma periodiek gecontroleerd door de externe accountant.” (31) De serie komt het bedrijf slecht uit op het moment dat ze de Roemeense overname afronden en het bedrijf laat er geen misverstand over bestaan wat ze van de reeks vindt: vuilspuiterij.(32) De discussie gaat echter verder NRC-Handelsblad/Next schrijft in zijn redactioneel commentaar: “Damen doet er goed aan snel opening van zaken te geven aan Justitie, de bezem door de bedrijfsvoering te halen waar (en indien) nodig en zich eventuele sancties te laten welgevallen. Zoals het een 'wereldspeler' betaamt.”(33)
< 
Dtec Industries

Die openheid geeft Damen niet. Sterker nog het bedrijf zet in Singapore het bedrijf DTec Industries Investments Pte. Ltd op, om bedrijven te helpen met hun offset verplichtingen (ook wel compensatie orders of industriële participatie genoemd). Het is een deel van wapentransacties dat zeer corruptie gevoelig is.(34) Dtec is bedoeld om de geldstromen die bij de compensatie-orders rondgaan uit de boeken van Damen te houden. Het bedrijf wordt eigenaar van de vier kinderen van Damen. Het in Vlissingen gevestigde Dtec Naval Industries is volgens de Kamer van Koophandel een volle dochter van het Singaporese bedrijf. Het is actief op de vlakken projectontwikkeling, als uitzendbureau, participatiemaatschappij en als financiële holding. Dan is er ook nog DTec Industries Mobility Services met als activiteit zakelijke dienstverlening en ook al volledig deel van de Singaporese vestiging. Ten slotte is er de Financiële Holding DTec Industries C.V. die valt onder Stichting GP Dtec, waar het hele construct mee begon. Deze is gevestigd bij een trustkantoor in de Amsterdamse Bijlmer.(35)

Damens financieel directeur Eggink ziet de constructie niet zitten. Hij vindt dat er zoveel mogelijk openheid moet zijn en moet Damen niet de verdenking op zich laden dat het geldstromen of informatie weggemoffeld, “zeker niet in Indonesië. De offset-verplichtingen daar zijn immers corruptiegevoelig - de grens tussen tegenprestatie en en omkoping in het land is zacht.”(36) Het is vermoedelijk een van de redenen dat hij begin 2019 opstapt.

Bedrijfsprofiel van het Nederlandse scheepsbouw conglomeraat Damen
	4 Marokko Riyad & Mexico	8 ks Caraïben & Ecuador	12 lobby activiteiten
1 De start	5 Pakistan en Australië	9 Roemeense scheepsbouw	13 lobby Europees
2 Overzicht	6 Kleine schepen (ks)	10 landingsschepen	14 lobby internationaal
3 Schepen voor Indonesië	7 ks de VS en verder	11 rumoer over schandalen
Op dit blog veel meer berichten waarin Damen een rol speelt. Vind ze met de zoekfunctie.

Eindnoten:

1) Henk Willem Smits en Sonny Motké, 'Damen Shipyards neemt opnieuw afscheid van handelsagent (update)', Quote, 30 maart 2017 (http://www.quotenet.nl/Nieuws/Damen-Shipyards-neemt-opnieuw-afscheid-van-handelsagent-update-193968).
2) World Bank Debars B.V. Scheepswerf Damen Gorinchem (Damen Shipyards Gorinchem) for 18 Months, PRESS RELEASE, 16 maart 2016, (http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2016/03/16/world-bank-debars-bv-scheepswerf-damen-gorinchem-18-months): “An investigation by the World Bank Integrity Vice Presidency revealed evidence that Damen engaged in a fraudulent practice by failing to disclose an agent and the amount of commissions due to the agent when it submitted its bid for the supply of a Fisheries Patrol Boat under the West Africa Regional Fisheries Program (Phase 1) in Sierra Leone in early 2013.”
3) Tjabel Daling, 'Fiod doet inval bij scheepsbouwer Damen Shipyards', Financieele Dagblad, 16 januari 2017 (https://fd.nl/ondernemen/1183232/fiod-doet-inval-bij-damen-shipyard).
4) Henk Willem Smits en Sonny Motké, 'Handelsagent Damen Shipyards betrokken bij omkoping in Midden-Amerika', Quote, 6 maart 2017 (http://www.quotenet.nl/Nieuws/Handelsagent-Damen-Shipyards-betrokken-bij-omkoping-in-Midden-Amerika-192709).
5) Niek de Jong, José Rafael del Cid, Vivian Guzmán and Otto Genee, El puerto que no debio ́ construirse (The port that should not have been constructed)', ORET Evaluation 2007-2012 – Case Study of Project “Champerico Fishery Port, Guatemala” (ORET Transactions GT00017 and GT00018), maart 2015, Erasmus Universiteit Rotterdam (https://english.iob-evaluatie.nl/binaries/iob-evaluatie-eng/documents/publications/2015/402_attachments/attachments/guatemala-port/oret-casestudy-guatemala-port.pdf), p. 18.
6) José del Águila, 'Interpol only seeks two fugitives for the case Cooptación del Estado', La Hora, 8 september 2016 (http://lahora.gt/interpol-solo-busca-dos-profugos-caso-cooptacion-del-estado/).
7) Ferdy Montepeque, 'Los beneficios que autorizó EPQ para el suizo Jurg Probst', El Periódico, 13 juli 2017, (https://elperiodico.com.gt/nacion/2017/07/13/los-beneficios-que-autorizo-epq-para-el-suizo-jurg-probst/).
8) Zie noot 5.
9) Factsheet Damen Stan Tug 2208, Orgullo de Izabal (http://www.duwsleepvaart.nl/duwsleepsite/damen/ORGULLO%20DE%20IZABAL.pdf).
10) Henk Willem Smits en Sonny Motké, 'Fiod-inval Damen Shipyards houdt mogelijk verband met corruptie in Honduras, Quote, 19 mei 2017 (http://www.quotenet.nl/Nieuws/Fiod-inval-Damen-Shipyards-houdt-mogelijk-verband-met-corruptie-in-Honduras-196921) Nicaragua betrof de verweving van baggerschepen zonder openbare aanbesteding, aldus het artikel. In 2015 en 16 was er sprake van baggerwerkzaamheden met Damen materieel in Nicaragua: http://dopdredgepumps.com/excavator-mounted-dop-dredge-pump-150-cleans-pacific-harbour/; http://www.maritiemnederland.com/nieuws/snijkopzuiger-damen-bouwt-kanaal-in-nicaragua/item1867.
11) 'EKV-polissen 2013', (Spreadsheet in PDF), Atradius Dutch State Businbess (https://atradiusdutchstatebusiness.nl/nl/publicaties/afgegeven-polissen.html). 12) W. Alejandro Sanchez, 'DAMEN’S PRESENCE IN THE LATIN AMERICAN AND CARIBBEAN MARKET, PART 1', Center for International Maritime Security 18 juli 2015 (http://cimsec.org/damens-presence-in-the-latin-american-and-caribbean-market-part-1/17534).
13) Zie noot 10.
14) '$62 million Contract for Eight Patrol Units', Cental America Data Com, 22 oktober 2012 (http://www.centralamericadata.com/en/article/home/62_million_Contract_for_Eight_Patrol_Units).
15) Anja Broeken , 'Damen inzet corruptie-onderzoek FIOD', 17 januari 2017 (https://www.ad.nl/rivierenland/damen-inzet-corruptie-onderzoek-fiod~a77454de/). (De Amerikaanse Rekenkamer kwam onlangs met een verklaring dat er van onregelmatigheden bij een militaire order geen bewijs was gevonden. “We found the events related to this transaction to be consistent with the standard Foreign Military Sales process,“ uit Persbericht rond Export van militaire goederen; Kenia's verzoek bewapend vliegtuig', GAO-17-713R, 5 september 2017. (https://www.gao.gov/products/GAO-17-713R) Zo kan het ook. .
16) Verslag van een schriftelijk overleg i.v.m. De Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Financiën voor het jaar 2001, 27400 IXB, nr. 36, Vastgesteld 3 juli 2001 (https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-27400-IXB-36.html).
17) 'Honduras: investigan multimillonario contrato para lanchas', La Prensa, 26 februari 2013 (http://www.laprensa.hn/especiales/381940-273/honduras-investigan-multimillonario-contrato-para-lanchas).
18) 'Luis Iberico lanza alerta contra empresa holandesa acusada de corrupción', RPP Noticias, 13 september 2013 (http://rpp.pe/politica/actualidad/luis-iberico-lanza-alerta-contra-empresa-holandesa-acusada-de-corrupcion-noticia-630732).
19) Frank Slijper, 'Dutch ships assist Honduras in escalating war on drugs', Explosive Stuff Blog Stop Wapenhandel , ecember 2012 (http://www.stopwapenhandel.org/node/1444).
20) 'Honduras: investigan multimillonario contrato para lanchas', La Prensa, 26 februari 2013 (http://www.laprensa.hn/especiales/381940-273/honduras-investigan-multimillonario-contrato-para-lanchas).
21) Alejandro Sanchez, 'Nicaragua to acquire two Stan Patrol 4207s', Jane's Defence Weekly, 18 december 2017 (http://www.janes.com/article/76491/nicaragua-to-acquire-two-stan-patrol-4207s).
22) 'Nicaragua adqueire dos patrulleros Damen Stan 4207', Info Defensa, 12 januari 2018 (http://www.infodefensa.com/latam/2018/01/12/noticia-nicaragua-invertira-millones-dolares-patrulleros-damen-patrol.html).
23) William M. Daley, 'National Export Stratgegy: Working for America', Trade Promotion Coordinating Committee, 2000, II. Uit Paul Holden et al, 'Indefensible; Seven myths that sustain the global arms trade,' (Londen, Pluto Press, 2017), p. 118.
24) Remco E. Breuker & Imke B.L.H. van Gardingen (red.), 'People for Profit North Korean Forced Labour on a Global Scale', LeidenAsiaCentre, 2018, (http://leidenasiacentre.nl/wp-content/uploads/2018/07/People-for-Profit-North-Korean-Forced-Labour-on-a-Global-Scale.pdf); en Casper van der Veen, 'Noord-Koreaanse dwangarbeiders bouwden mee aan Nederlandse schepen (en hun loon ging naar Kim Jong-un)', De Correspondent, 6 februari 2018 (https://decorrespondent.nl/7907/noord-koreaanse-dwangarbeiders-bouwden-mee-aan-nederlandse-schepen-en-hun-loon-ging-naar-kim-jong-un/208655039736-14cb8c23); en Crist Reference list(http://www.crist.com.pl/reference-list,3,en.html).
25) Merijn Rengers, Carola Houtekamer, 'Doorgeschoten verkooplui van Hollands grootste scheepsbouwer', NRC-Handelsblad, 19 oktober 2018 (https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/19/de-doorgeschoten-verkooplui-van-hollands-grootste-scheepsbouwer-a2665456). .
26) Merijn Rengers, Carola Houtekamer, 'Corruptie-onderzoek Verkopers van scheepsbouwer Damen doen wereldwijd verdachte betalingen', NRC-Handelsblad, 20 oktober 2018 (https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/20/corruptie-onderzoek-verkopers-van-scheepsbouwer-damen-doen-wereldwijd-verdachte-betalingen-a2687740).
27) Merijn Rengers, Carola Houtekamer, 'Damen stuurde agent Indonesië weg', NRC-Handelsblad, 23 oktober 2018 https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/23/damen-stuurde-agent-indonesie-weg-a2752332. .
28) Carola Houtekamer; Merijn Rengers, 'Gaddafi verdween, Damen bleef geliefd;
Damen Bewapende schepen jagen op migranten', NRC-Handelsblad, 26 oktober 2018 (https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/26/gaddafi-verdween-damen-bleef-geliefd-a2752912). .
29) Carola Houtekamer; Merijn Rengers, 'Overheid te lief voor Damen', NRC-Handelsblad, 27 oktober 2018 (https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/27/overheid-te-lief-voor-damen-a2752974).
30) Carola Houtekamer; Merijn Rengers, 'Een kustwacht voor een land zonder geld',NRC-Handelsblad, 3 november 2018 (https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/02/een-kustwacht-voor-een-land-zonder-geld-a2753714).
31) ALGEMENE REACTIE DAMEN OP NRC ARTIKELEN, 19 Oktober 2018 (https://www.damen.com/en/news/2018/10/algemene_reactie_damen_op_nrc_artikelen. 32) Costel Crangan, 'Concernul naval Damen, despre acuzaţiile de implicare în fapte de corupţie: „Este o defăimare!”, Advarul.ro, 1 november 2018, (https://economie.hotnews.ro/stiri-companii-22792440-damen-pozi-campania-def-imare-din-media-rom-neasc.htm).
33) Commentaar: Zaken doen met schone handen is geen keus maar dure plicht', 6 november 2018 (https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/06/zaken-doen-met-schone-handen-is-geen-keus-maar-dure-plicht-a2753990).
34) Ben Magahy, Francisco Vilhena da Cunha en Mark Pyman, 'Defence offsets: Addressing the risks of corruption & raising transparency,' Transparency International-UK10 maart 2016 (Eerste publicatie april 2010) (https://ti-defence.org/publications/defence-offsets-addressing-the-risks-of-corruption-raising-transparency/).
35) DTEC Naval Industries B.V. KvK 69838917 (https://www.kvk.nl/orderstraat/product-kiezen/?kvknummer=698389170000); DTec Industries C.V.  KvK 69206910 (https://www.kvk.nl/orderstraat/product-kiezen/?kvknummer=698389170000); DTec Industries Mobility Services B.V. KvK 70988641 (https://www.kvk.nl/orderstraat/product-kiezen/?kvknummer=709886410000); en Stichting GP Dtec, KvK 69171963 (https://www.kvk.nl/orderstraat/product-kiezen/?kvknummer=69171963).
36) Merijn Rengers; Carola Houtekamer, 'Een Damen-kantoor voor gevoelige defensiezaken,' NRC-Handelsblad 98 oktober 2019 (https://www.nrc.nl/nieuws/2019/11/08/een-damen-kantoor-voor-gevoelige-defensiezaken-a3979714).

Oud tabbelletje: Sotas en M109 houwitsers

De tabel over deze leveringen aan de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) kom ik tegen in een oud rapportje over wapenexporten naar een aantal DRC, Somalië en de VAE (op dat moment veelvuldig verdacht van doorvoer) dat ik blijkbaar in augustus 2004 schreef. (Kort overzicht: Nederlandse wapenhandel naar Somalië en de Democratische Republiek Kongo (DRC))

Twee zaken vielen me nu in het bijzonder op:

1) de Sotas waar ik onlangs zelf nog over schreef voor Saoedische tanks (waarover Kamervragen zijn gesteld); en

2) de leveringen van de M109 houwitsers, inclusief verkoopbedragen (die zowel in het recente Bellingcat/Light House onderzoek, als onderzoek van mij en Stop Wapenhandel uit 2015 zijn gesignaleerd in Jemen).

Tabel 2.4	VAE 1997-2001
Jaar	Omschrijving (aantal leveringen)	Bedrag In euro’s
1997	S-fregatten. 1	337.371.970
1997	Deel of delen voor radarvuurleidingssysteem. 1 (26 leveringen: 6 in 1997; 4 in 1998; 7 in 1999; 4 in 2000 en 5 in 2001.)	3.502.680
1997	Granaatpunten voor granaten (dummy’s) voor trainingssimulators (outdoor) voor M109 houwitsers.	2.609
1997	200 st. kogelgeweren type Garand - - - 200 st. karabijnen. 2	13.613
1997	Houwitsers M109 A3. evenals delen en toebehoren daarvoor. (3)	58.601.296
1997	Incomplete houwitser 155 mm. type M109A3 evenals delen, gereedschap en toebehoren daarvoor.	1.491.774
1997	Munitie (20.000 st. Ctg Cal.30 ball 8/C1 en 20.000 st. Ctg Cal.30 CBN Ball 10/C1).	1.815
1997	4e en 5e Echelon gereedschapset t.b.v. een Houwitser M109A3.	26.865
1997	S-fregatten (Kortenaer klasse), inclusief volledige uitrusting en geïnstalleerde radar(vuurleidings)systemen.	34.771.073
1997	Triëthanolamine 99%. I	38.628
1998	Intercomsysteem met toebehoren voor gebruik in militaire voertuigen.	9.076
1998	Houwitsers.	24.065.174
1998	Patronen 30 mm x 173 MPDS, voor CIWS Goalkeeper. 1	5.173.639
1998	Reservedelen, gereedschappen en testapparatuur van radar (vuurleidings) systemen, type Goalkeeper en Scout (t.b.v. S-fregatten). 1	453.780
1998	Deel of delen en toebehoren, van S-fregatten. 1	5.899.143
1998	Delen voor F-5 vliegtuigen.	29894
1999	Militair voertuig (DAF YA4440) met opbouw van een 105 mm houwitser.	1.021.005
1999	Intercomsysteem type SOTAS met toebehoren.	18.151
1999	Delen van militaire gevechtsvoertuigen.	2.037
1999	Militair grondsensorsysteem voor herkenning en indificatie van voertuigen en personen.	25.838
1999	Warmtebeeldcamera en toebehoren daarvoor.	45378
1999	Intercom systeem en toebehoren daarvoor.	54453
2000	Deel van radarvuurleidingssysteem, type Goalkeeper. 1	1935
2000	Delen van SEWACO systemen (2). 1	620.000
2000	Patronen 30mm x 173 voor CIWS Goalkeeper. 1	120.000
2000	Delen en toebehoren voor radar (vuurleiding) systemen Scout en Goalkeeper. 1	5.226.582
2000	Delen van S-fregatten en van radar(vuurleiding)systemen. 1	8.256.366
2000	Programmatuur bevattende kryptongrafische functies (CPMP-EVAL2000-10-3DES-V41) alsmede technologie.	425
2001	Delen van systemen.	1.164.928
2001	PFDX faxvercijferaars met toebehoren daarvoor en delen hiervan. (2)	28.081
2001	Delen van S-fregatten en van radarvuurleidingssysteem. 1	7.914.663
	Leveringen in het kader van de levering fregatten naar de Verenigde Arabische Emiraten. Deze levering is op het laatste moment niet doorgegaan, nadat de Campagne tegen Wapenhandel en Onze Wereld deze in het nieuws brachten. Gebruikte literatuur: Overzicht exportvergunningen januari 1991/december 2000, Centrale Dienst In- en Uitvoer (CDIU) Overzicht verstrekte vergunningen in 2000, ministerie van Economische Zaken Overzicht verstrekte vergunningen in 2001, ministerie van Economische Zaken Jaarraportages Nederlands wapenexportbeleid 1997-2002 Explosieve Materie, Broek/Slijper 2003