Zoek de verschillen; China steelt of niet?

Chinese versie	Thales versie

Ze lijken verrekte veel op elkaar. Het verschil is dat de een automatisch wordt aangestuurd met gebruikmaking van een rondzoek- en vuurleidingradar en de ander door een onderdekse Chinees achter een beeldscherm.

Als dat alles is dan betekent dit dat:

1) het toenmalig HOOFD van de MILITAIRE INLICHTING en VEILIHEIDS DIENST (MIVD), de generaal-majoor Dedden, maar wat riep. Hij veroorzaakte daarmee een storm in een glas water, want alleen het concept en de vormgeving waren volgens de staats afgekeken en de technologische voorsprong was niet in het geding. (Jammer dat er “over onderzoeken door de MIVD in het openbaar geen informatie [wordt] verstrekt”. Zo'n intel bobo kan blijkbaar ook in de krant ongecontroleerd roepen wat hij wil.); en

2) de Congressional Research Service (CRS) er een weinig adequate onderzoeksmethode op na houdt. Allang achterhaalde gegevens worden ieder jaar opnieuw klakkeloos in het China rapport van het CRS opgetekend.

Gelukkig hebben wij een wakkere staatssecretaris van Economische Zaken die ons uit de droom helpt.

Ik ben wel benieuwd of er nu aan het CRS gevraagd wordt te stoppen met het ieder jaar herhalen van deze tekst. Nederlandse grootste wapenfabrikant wordt zo jaarlijks beticht van het laks hanteren van veiligheidsmaatregelen en de Nederlandse overheid dat ze het laat gebeuren dat technologie lekt. In de eerste bijdrage over dit onderwerp stelde ik dat aan de orde: Als het niet klopt is er bij het CRS op aangedrongen dit voorbeeld niet meer te gebruiken, omdat het Nederlandse wapenexportcontrolebeleid hiermee in diskrediet wordt gebracht? Zo nee, waarom eigenlijk niet?

Wat is er uit het informatie delen met de Amerikanen gekomen? Heeft Nederland ook hier vermoedens dat het slechts gaat om het naknutselen van het uiterlijk van een kanon (de Gatlin gun) of gaat het om meer? Hoe is dat ‘gedeeld’? Schriftelijk, digitaal of mondeling en wanneer?

De volgende passage roept ook vragen op: “Niettemin zijn bij de vergunningafgifte voorwaarden gesteld en bij de levering voorzieningen getroffen die het in de praktijk onmogelijk maakten dat sensitieve Nederlandse militaire technologie aan de systemen zou kunnen worden onttrokken vóór aflevering van de schepen aan Pakistan.”

Aan wie zijn deze voorwaarden gesteld? Aan Thales Nederland, China, Pakistan of een combinatie van die drie? De Chinezen zijn meesters in het kopiëren, zijn Nederlanders desondanks in staat een dijk - of voor mijn part een muur - om hun intellectueel en strategisch eigendom te zetten? Om wat voor voorwaarden en voorzieningen gaat het en hoe zijn die gecontroleerd? Is er Thales personeel geplaatst op de Chinese werf? Betekent tot een “minimum beperken” in het laatste antwoord dat niet uitgesloten kan worden dat reverse engineering toch plaats kan vinden? Waarom staat er anders niet “uit te sluiten”?

Toch komt ook Helena's opmerking van gisteren om de hoek kijken: “je moet toch wel over erg veel kennis beschikken?” Die beneden dekse Chinees zit me dwars. Hij doet me net een beetje teveel denken aan het denigrerende 'pinda pinda poep chinees' uit de jaren dertig. Inmiddels is de Rotterdamse haven voor een deel (o.a. ECT) in Chinese handen en zijn de Chinezen snel de technologische achterstand aan het inhalen op de rest van de wereld. Ze weten ook wel, net als Van Heemskerk, dat een Close-in Weapon System, zozals de Goalkeeper of hun Type 730 veel geld kost. Dan moet het wel doen waar het voor is en dat is een laatste verdediging vormen tegen aansnellende raketten. Daarvoor moet het automatisch zijn en dat is het dan ook. Niks: vanachter een monitor aansturen en inschakelen. Zie bijvoorbeeld: “The fully automatic seven-barrel 30mm cannon is fed by two ammunition boxes each holds 500 rounds of ready-use ammunition. One magazine would typically hold armour piercing discarding sabot and the other high explosives. The empty cartridge cases are ejected forwards out of the lower part of the mount. The cannon is driven by external power, with a maximum cyclic rate of fire of 4,600~5,800 rounds/min. The cannon has a maximum range of 3,000m, but targets are typically engaged at a distance of 1,000~1,500m.”

The fire-control includes a TR47C fire-control radar and an electro-optic director, both of which are mounted on the turret roof. The electro-optic director a TV tracking camera, infrared tracking camera and laser rangefinder, which provide a maximum tracking range of 5~6km. The TR47C radar has a maximum detection range of 8km against an airborne target of RCS 0.1 square metre.

Vier afleveringen:
Artikel (5 januari 2009)
Vragen (26 januari 2009)
Antwoorden (26 februari 2009)
Commentaar (27 februari 2009)

De opmerking over de Chinese kopie van de Nederlandse Goalkeeper is verdwenen uit China Naval Modernization: Implications for
U.S. Navy Capabilities — Background and
Issues for Congress

China jat Nederlandse technologie; Staatssecretaris beantwoord vragen

Een maand geleden schreef ik een blog onder de titel China jat Nederlandse technologie. Een blog vol vragen. Een paar dagen later informeerde Kamerlid Van Velzen (SP) me dat ze een deel van die vragen had gesteld aan een serie bewindslieden.

Nu zijn de antwoorden er. Vervolgvragen, op- en aanmerkingen zijn meer dan welkom. Ik verwerk die dan morgen in mijn eigen commentaar.
De reactieruimte staat open.

Hierbij bied ik u, mede namens de minister van Defensie en de staatssecretaris van Justitie, de antwoorden aan op de vragen van het lid Van Velzen (SP) over mogelijke diefstal van Nederlandse wapentechnologie. (Ingezonden 23 januari 2009).

1
Kent u het onderzoek van de Congressional Research Service (CRS) van november 2008 over de modernisering van de Chinese marine waarin wordt gemeld dat China een wapensysteem gebruikt dat lijkt op het Nederlandse Goalkeepersysteem van Thales?

Antwoord
Ja.

2
Zijn deze constateringen van de CRS correct en zo ja bent u bereid te onderzoeken of, en zo ja, hoe het mogelijk is dat Nederlandse wapentechnologie in Chinese handen terecht is gekomen?

Antwoord
Dat de Chinese marine op een aantal fregatten het “type 730 close-in weapon system (CIWS)” voor de verdediging tegen inkomende luchtaanvallen heeft gemonteerd, is al geruime tijd bekend. Dat dit CWIS systeem van Chinese makelij enkele uiterlijke overeenkomsten vertoont met het door Thales Nederland geproduceerde Goalkeeper systeem was eveneens duidelijk. Het NRC Handelsblad wijdde er in maart 2004 al een bericht aan en in augustus van dat jaar nam James C. Bussert de gelijkenis op als een van de voorbeelden van Chinese kopieerdrift op het gebied van marineschepen in een artikel in het Amerikaanse tijdschrift Signal. Het is dit laatstgenoemde artikel waarnaar het recente CRS rapport verwijst.
Er zijn evenwel geen indicaties dat achter de uiterlijke kenmerken van het type 730 daadwerkelijk Nederlandse wapentechnologie schuilgaat. Bovendien zijn er ook duidelijke verschillen te zien tussen de Goalkeeper en het type 730 CIWS. In de Goalkeeper zijn zowel de medium range rondzoekradar als de short range vuurleidingsradar voor de 7 loops Gatlin Gun volledig geïntegreerd, zodat bij dit “last resort” verdedigingswapen tegen met name inkomende raketten geen menselijke besturing of interventie noch aansturing door de centrale vuurleiding van het aangevallen schip nodig is. Het Chinese type 730 CIWS ontbeert een geïntegreerde medium range rondzoekradar en heeft daarnaast een elektro-optische camera die doet vermoeden dat het 7 loops vuurwapen vanachter een monitor wordt aangestuurd dan wel moet worden ingeschakeld.
De conclusie van Thales Nederland en de Nederlandse overheid was destijds en is nog altijd dat het Chinese systeem in concept (een compacte en wendbare combinatie van een radar en een meerloops 30 millimeter snelvuurkanon) wellicht is afgekeken, maar dat de technologische voorsprong van de Goalkeeper niet in het geding was. Visueel was de grootste overeenkomst in feite het meerloops vuurwapen en omdat de Gatlin Gun, die in de Goalkeeper geïntegreerd is, van Amerikaanse makelij is, werd deze conclusie destijds met de Amerikaanse autoriteiten gedeeld.

3
Is het waar dat Thales in ieder geval in Nederland geen vergunning heeft gevraagd noch gekregen om dit wapensysteem dat bedoeld is om binnenkomende raketten neer te halen, naar China te exporteren gezien het wapenembargo op dit land? Heeft een ander bedrijf binnen de EU of een andere vestiging van Thales wel een vergunningaanvraag gedaan?

Antwoord
De eerste vraag wordt bevestigend beantwoord, de tweede ontkennend.

4
Is het u bekend dat naast de CRS ook de inmiddels oud-chef van de militaire inlichtingendienst, generaal-majoor Bert Dedden, al eerder zijn sterke vermoeden uitte dat de Chinezen de kennis en technologie van de ‘Hengelose’ Goalkeeper hebben gekopieerd? Deelt u de mening van Generaal-majoor Dedden en zo nee, waarom niet? Heeft de MIVD ooit onderzoek gedaan naar deze kwestie en zo ja, wat was hiervan de uitkomst? Welk bedrijf of individu is verantwoordelijk voor deze informatielek? Welke maatregelen zijn er genomen tegen dit bedrijf/dit individu? Is er naar uw informatie aanleiding tot strafrechtelijke vervolging? Zo ja, welke stappen zijn of worden ondernomen?

Antwoord
Ja, ik ben bekend met de uitspraken van de heer Dedden. Er zijn geen aanwijzingen dat bij Thales in Hengelo bedrijfsspionage heeft plaatsgevonden en er was dus ook geen aanleiding voor juridische stappen. Een bedrijf als Thales Nederland, dat hoogwaardige defensietechnologie ontwikkelt, bouwt en exporteert, valt onder het beveiligingsregime dat van toepassing is op bedrijven die omgaan met bijzonderde (gerubriceerde) informatie of dergelijke informatie zelf genereren. Met Thales Nederland worden op continue basis contacten onderhouden omtrent de handhaving van dit regime. Het risico van bedrijfsspionage is daarbij een steeds weer terugkerend aandachtpunt. Over onderzoeken door de MIVD wordt in het openbaar geen informatie verstrekt.

5
Waarom is er, ondanks het wapenembargo, in 2005 een kredietgarantieverlening afgegeven door Atradius Dutch State Business voor leverantie van Thales gevechtsmateriaal aan de Chinese Marine? Waarom is dit naar uw mening geen overtreding van het Europese wapenembargo?

Antwoord
De exporteur is zelf verantwoordelijk voor het verkrijgen van de vereiste vergunningen, zoals een wapenexportvergunning. Bij de exportkredietverzekering is het ontbreken van de vereiste vergunningen een uitgesloten schadeoorzaak onder de exporteurpolis. Dit betekent dat de exporteur geen aanspraak kan maken op schadevergoeding als de benodigde exportvergunning niet wordt afgegeven. De beoordeling van de vergunningaanvraag wordt niet door Atradius Dutch State Business maar door de Nederlandse overheid gedaan. Wel informeert Atradius Dutch State Business alvorens de polis wordt afgegeven bij de betrokken ministeries of de transactie in grote lijnen past binnen het wapenexportbeleid. Als dit het geval is wordt een polisaanvraag vervolgens beoordeeld op het financiële risico. Bij deze transactie werd het financiële risico aanvaardbaar geacht en kon de polis worden afgegeven.
Het betrof overigens geen leverantie van gevechtsmateriaal aan de Chinese marine, maar een leverantie van militaire communicatie- en datauitwisselingsystemen ten behoeve van schepen die door een Chinese werf werden gebouwd voor de Pakistaanse marine. De toetsing van de aanvragen voor de betreffende uitvoervergunningen was dan ook gericht op de Pakistaanse marine als eindgebruiker. Niettemin zijn bij de vergunningafgifte voorwaarden gesteld en bij de levering voorzieningen getroffen die het in de praktijk onmogelijk maakten dat sensitieve Nederlandse militaire technologie aan de systemen zou kunnen worden onttrokken vóór aflevering van de schepen aan Pakistan.

6
Zou, indien inderdaad zonder toestemming Nederlandse marinetechnologie is toegepast op Chinese marineschepen, een dergelijk exportkrediet in de toekomst worden geweigerd? Zo nee, waarom niet?

Antwoord
Nee. Door Atradius worden exportkredietverzekeringen afgegeven en daarbij worden de financiële risico's beoordeeld en wordt bezien of er dekkingsruimte beschikbaar is onder het landenplafond. Indien geconstateerd zou worden dat een leverantie heeft geleid tot “reverse engineering” zou dat wel consequenties hebben voor de separate toetsing door de exportcontrole autoriteiten van daaropvolgende aanvragen voor uitvoervergunningen voor militaire goederen naar de ontvanger en/of eindgebruiker van zulke goederen. Indien dit een reëel risico is of als achteraf een onvermoed risico zouden zijn gebleken, zullen aanvragen voor leveranties aan de betreffende ontvanger of eindgebruiker worden afgewezen of gekoppeld worden aan voorwaarden die het risico van “reverse engineering” tot een minimum beperken.

(w.g.) drs. F. Heemskerk
Staatssecretaris van Economische Zaken

Vier afleveringen:
Artikel (5 januari 2009)
Vragen (26 januari 2009)
Antwoorden (26 februari 2009)
Commentaar (27 februari 2009)

De opmerking over de Chinese kopie van de Nederlandse Goalkeeper is verdwenen uit China Naval Modernization: Implications for
U.S. Navy Capabilities — Background and
Issues for Congress

Het parlement van Rabat

"all this happened in the Parliament under silence"

Het Arabischtalige weekblad 'Nichane' over de verdubbeling van het defensiebudget voor 2009 van Marokko, zie ‘Morocco doubles military budget’, Afrol News, 9 December 2008.

Het parlement in Rabat heeft toestemming gegeven voor een defensiebudget van in totaal 34,526 miljard dirham (3,11 miljard euro). Volgens de 'Nichane' staat dit voor 16% van Marokko’s overheidsbudget. “Vier jaar geleden was het defensiebudget niet meer dan 12 miljard dirham," aldus het weekblad.





Volgens Nichane maakt de verdubbeling “het mogelijk om aankopen te regelen van geavanceerde wapens om de regionale machtsverhouding met Algerije gelijk te trekken.” Buurland Algerije wordt in Marokko gezien als aartsrivaal en verantwoordelijk gehouden voor het falen van Marokko bij het verkrijgen van erkenning dat de bezetting van de Westelijke Sahara rechtmatig is.
Voor Nederland komt het prachtig uit. Dat gaat een boel geld verdienen aan wapenverkopen aan Marokko. Zie hier. Je moet je afvragen of dit past gezien het Nederlandse spanningsgebiedencriterium en of samenwerking met een verlichte dictatuur moet mogen. De wapenverkopen roepen ook de vraag op of het moreel juist is om te profiteren van dit soort ontwikkelingen in een land waar ongeveer een vijfde van de bevolking geen toegang heeft tot schoondrinkwater (vergelijkbaar met Birma!) en een op de tien mensen het moet doen met minder dan een dollar per dag.

UNDP HDR 2007-2008

Turks militair pensioenfonds koopt wapens met steun Nederlandse overheid

De overheid steekt graag de helpende hand uit als het er om gaat om de wapenindustrie overeind te houden. Niet alleen bij eigen aankopen, maar ook als het om export gaat. Eén van die middelen is het exportkrediet dat de overheid via Atradius Dutch State Business (DSB) aanbiedt voor producten die op de markt niet te verzekeren zijn. Het gaat daarbij vooral sectoren die voor de Nederlandse economie of Staat van groot belang zijn, naast scheepsbouw, waterwerken, landbouw (technologie), hoort daar ook de (maritieme) militaire sector bij, met als hoofdrolspelers Thales Nederland en scheepsbouwer Damen.

Buitenproportioneel

De afgelopen jaren waren het vooral de leveringen aan Indonesië (2004: 501m€ en 2006: 504m€) en Marokko (2008: 848m€) die het aandeel van de militaire orders binnen de door Atradius DSB verstrekte polissen buitenproportioneel maakten.

De exporten van militaire goederen door Nederlandse bedrijven (1,58 miljard euro per jaar) zijn 0,3 % van de totale export. Het aandeel gedekte militaire exporten door de Nederlandse staat ligt opmerkelijk hoger. Een substantieel deel van de Nederlandse wapenexport wordt mogelijk gemaakt door kredietverzekeringen.

Maleisië

In 2009 was er maar een militaire order waarvoor de overheid een exportkredietverzekering verstrekte. In dat jaar werd een polis voor een maximale schadevergoeding van een kleine veertig miljoen afgesloten tussen Thales en de Boustead Naval Shipyard SDN BHD. Het ging hierbij om de levering van materiaal en onderdelen voor de revisie en modernisering van de sensoren van twee Maleisische fregatten van de Kasturi-klasse. Ook de levering, installatie, van optische- en gevechtssystemen en training en services voor het gebruik ervan vielen onder de risicodekking van deze polis.

Turkije

Dit jaar gaat het weer om een levering door Thales Nederland. Nu gaat het om een polis met een waarde van een kleine vijfendertig miljoen euro voor de levering van radarsystemen (Sting en Smart-S) aan Aselsan. Dit Turkse elektronicabedrijf is voor 85% in handen van een pensioen fonds van Turkse militairen, het zogenaamde Turkish Armed Forces Foundation (TSKGV). TSKGV is een fonds met miljarden in kas en vult zich met een deel van de militaire salarissen, bedrijfswinsten en overheidssubsidies. Het hoeft geen belasting te betalen. Rendementen van 25% zijn dan ook geen uitzondering, schrijft Fortune in een portret van het moederfonds OYAK. De vraag komt op waarom Thales zich niet op de markt kan verzekeren en de overheid nodig heeft om de risico’s van het handelen in wapens met zo’n rijke en vooral ook dubieuze klant af te dekken.

Indonesië

Zeer waarschijnlijk komt er dit jaar of begin volgend jaar nog een grote aanvraag voor een kredietverzekering binnen. Het zal gaan om de bouw van een fregat op de Indonesische werf PT Pal in Surabaya. Het fregat wordt 105 meter lang en 200 ton zwaar. Met de opdracht is 171 miljoen euro gemoeid. Het schip zal gebouwd worden met kennis van en naar ontwerp van het Nederlandse bedrijf Damen. Eerder leverde de onder andere in Vlissingen gevestigde scheepswerf vier korvetten aan de archipelstaat. Hiervoor werd een exportkrediet van een miljard euro werd uitgetrokken (in twee delen, zie boven). Dat het Indonesische leger zich nog steeds schuldig maakt aan mensenrechtenschendingen, geweld tegen burgers en corruptie lijkt geen bezwaar voor de stevige banden met Nederland. Je zou kunnen denken dat de ene hand niet weet wat de andere doet, maar daar is geen sprake van. Het omgekeerde argument wordt hier gehanteerd: als wij leveren dan hebben we invloed en kunnen een bijdrage leveren aan wat overheid en maatschappelijk middenveld security sector reform noemen.

Een stap

Een streng beleid op het terrein van overheids exportfinanciering is mogelijk. De Verenigde Staten sluiten militaire leveringen uit van ondersteuning door de exportkredietsverzekerings maatschappij: EXIM. De regels van EXIM zijn voor meerdere uitleg vatbaar, maar het overnemen van een dergelijk beleid zou toch al een stap in de goede richting zijn. Nu profiteert juist de wapenindustrie bovenmatig van de regeling.

Martin Broek

Voor een overzicht van berichten en rapporten over exportkredieten en wapenhandel die ik en anderen eerder schreven klik hier.

Taiwanese wapens uit Nederland

Taiwan wil zijn fregatten en “two Dutch-built diesel submarines” moderniseren.*

Wapenleveranties creëren banden tussen het leverende en ontvangende land; tussen industrie hier en krijgsmacht daar. Het is zo’n standaard zinnetje in theorieën rond wapenhandel. Taiwan is daarvan een mooi voorbeeld.

Nederlandse wapenleveranties aan Taiwan bestaan voor het grootste deel uit onderdelen voor de in 1981 door de Rotterdamse Droogdok Maatschappij geleverde onderzeeërs. Bijna dertig jaar later gaan de onderdelen nog steeds in ruime mate de toonbank over.

Alleen al in 2009 ging het om leveranties ter waarde van ruim € 20 miljoen. Verder worden er nog veel radaronderdelen door de jaren heen geleverd, vermoedelijk voor fregatten. Taiwanese onderzeeërs en fregatten worden al jaren opgelapt, in niet onbelangrijke mate met Nederlands wapentuig.

(Een volledig overzicht van leveringen in deze periode: martinbroek.nl)

Jaar	Onderzeeërs	Radar & vuurleiding
2009	20,4	6,2
2008	10,3	2,4
2007	9,7	0,04
2006	8,5	0,009
2005	1,4	-
2004	5,6	0,7
Bron: Maandrapportages 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 en 2009. militaire-goederen

* The list includes 66 F-16C/D fighter aircraft, six C-27J cargo aircraft, upgrades for 145 aging F-16A/B fighters, upgrades to and six French-built La Fayette frigates, two more U.S.-built Newport-class tank landing ships and eight new diesel submarines — a longstanding request. Defense News, 13 september 2010.