Onlangs zag ik bij het jeugdjournaal een Nederlandse jongen vertellen over zijn zomervakantie in Libanon.* Hij kwam daar vaker, maar deze keer was het wel heel bijzonder. Branden, gedreun van vallende bommen uit vliegtuigen en afgevuurd door schepen in zee.

Ik moest er weer aan denken toen ik gisteren Minister Bot met stelligheid hoorde beweren dat korvetten niet geschikt zijn voor kustbombardementen. Hij zei dit in verband met de levering van marineschepen aan Indonesië.

Eerst maar eens opgezocht wat voor type marineschepen Israël heeft of over welke bewapening ze beschikken. Een overzichtelijke bron is de Middle East Military Balance. De zwaarste oppervlakteschepen van Israël zijn Eilat korvetten uitgerust met 76 mm kanon. Verder is er een scala aan andere lichtere schepen, waarvan een aantal is uitgerust met eveneens een 76 mm kanon. Een kanon met dit kaliber komt ook op de schepen voor Indonesië.

Als die jongen gelijk had, dan zit de Minister er naast, en waarom zou die jongen ongelijk hebben. Hij sprak met stelligheid en de zee schemerde in de verte. Toch maar even googelen (lebanon bombardments ships Israel) en een hele lading hits rolt je scherm op.

De International Herald Tribune/New York Times stelt bijvoorbeeld: “The Israeli air force and navy shelled targets in and around Beirut, including a residential neighborhood in the Lebanese capital, and bombed civilian infrastructure through the country. In southern Lebanon, 21 people from a single village were killed during an airstrike.” (IHT, 19 juli 2006). Amnesty stelt: “The first shell was apparently fired by the Israeli navy, whose ships were besieging the Lebanese coast, followed by at least two missiles fired by Israeli helicopters. All the passengers of the pick-up truck and two passengers of the car behind it were killed and several others were injured.” zie

Het is dus toch mogelijk om de kust te beschieten met dergelijke kleine schepen, zoals korvetten. Het blijkt uit de Israelische gevechtsoperaties in Libanon. Iedere marine man/vrouw die ik de afgelopen jaren tegenkwam had dit ook al verteld. Maar de Regering in Den Haag, woordvoerders van VVD, CDA en in mindere mate PvdA (al was hij wel eerlijk en noemde zijn afkomst uit Zeeland waar de scheepswerf gevestigd is als argument, wat het in het Nederlands politiek bestel natuurlijk niet is) namen het niet serieus. De deskundigen wel, maar die gaan er niet over.

De laatste uitvlucht baseert zich op acacadabra-formules: “De modifricatie is niet geschikt voor kustbombarmenten,” zo stelt de producent van de vuurleiding en commandosystemen. Aangezien modificatie zo’n woord is voor deskundigen en de preciese betekenis mij als leek ontgaat hier de Wikipedia uitleg ervan. Het 'mod-verhaal' lijkt mij een weinig steekhoudend argument. De vorige lading vuurleiding en commandosystemen van hetzelfde bedrijf waren er wel geschikt voor.

Tenslotte zou ik nog kunnen beginnen over de oorsprong van de Israëlische vuurleiding en commandosystemen, maar als je dat wilt weten zoek je het zelf maar uit. Een hint om de puzzel makkelijker te maken. De oorsprong ligt in de jaren zeventig.

* Een geheugen is een raar ding; al snel bedacht ik me dat het over twee jongens ging. Een Nederlandse jongen die er op vakantie was geweest (denk inderdaad in het jeugdjournaal) en een Libanese jongen die vertelde over de beschietingen door de Israelische marine. Ze zaten in verschillende uitzendingen. Voor de strekking van dit stukje maakt het niet uit, het gegeven van die ene jongen was een aanleiding om dit te schrijven.

Oktober 2006 op Volkskrantblog

Op de foto's Special Forces uit Indonesie

Nederland leverde enige jaren geleden vier kleine fregatten aan Indonesië. Het was bij de Campagne tegen Wapenhandel mijn taak de kritiek hierop zo helder en krachtig mogelijk naar voren te brengen. Met hulp van groepen in het hele land, parlementsleden, plaatselijke filaalhouders van de coöperatieve Rabobank, activisten, NGO's etc. kwamen we een eind. Maar net niet ver genoeg. Op mijn anonieme blog van destijds (wapens en andere ellende) vond ik deze tekst en foto's:

Gelukkig zijn de Nederlandse schepen niet geschikt om deze mannen-uit-een-stuk te vervoeren. Tenminste dat vinden politici. De PvdA vond controle achteraf van de inzet van korvetten daarom dan ook bij nader inzien volstrekt overbodig. De argumentatie die tot dit standpunt leidde was hoogst wonderlijk. Het waren geen technische argumenten die de doorslag gaven. Maar een kwestie van handhaving.
Je kan voorwaarden aan het gebruik stellen, maar omdat Indonesië zich er in eerdere gevallen niet aan hield is dit niet zinnig. Het lijkt erop alsof met de export van de schepen, de straffeloosheid niet de facto maar wel in de praktijk wordt geïmporteerd en zelfs wordt gehonoreerd. Uiterst merkwaardig. Weg meerderheid.

(Een aantal jaren later zou een ambtenaar vertellen dat ze hun uiterste best hadden gedaan de PvdA op de 'juiste' gedachten te brengen.)

Landing met zodiac (Voor de Nederlandse korvetten worden die gemaakt in Zeeland) Tijdens landing. Op de achtergrond een Zodiac. Voor de Nederlandse korvetten worden die gemaakt door De Wolf. Op de pagina van de Campagne tegen Wap[enhandel nog twee foto's met marineschepen vol Nederlandse wapentechnologie op de achtergrond (de KRI Todak en KRI Hadjar Dewantara) tijdens een landing met Zodiacs. Maar de Nederlandse wapensystemen zullen nu in de toekomst alleen nog voor goede doelen gebruikt worden. Laten we het verleden toedekken (daar zijn Nederlanders goed in als het om Indonesie gaat).

De laatste oliebol

Het nieuwe jaar kan beginnen. Maar ik heb geen zin. Het vuurwerk heeft de overgebleven muizenissen van het vorige niet uit mijn hoofd weten te knallen en ze zijn ook niet verdronken in alcohol of top 2000. Ik plak er een week aan om te mijmeren en mopperen over 2006. Dan kan ik daarna fris het nieuwe jaar instappen.

2006 had beter gekund.

Tenslotte joeg de regering Balkenende nog een paar kostbare wapen-besluiten door de Kamer.

Acht dagen voor de verkiezingen zette de regering de tegenstanders van de aanschaf van Amerikaanse gevechtsvliegtuigen verder voor het blok. Het JSF-project is nu al een debacle, maar rommelt toch rustig verder, met dank aan beslissingen als deze. In 1999 werden de kosten nog geraamd op 10 miljard euro. In 2006 al op 14,6 miljard euro, een toename met maar liefst 46% en dat voor een kabinet dat zo prat ging op een lage inflatie. Voor dat geld krijgt Nederland ook nog eens een kwart minder bommenwerpers, geen 114 maar 85. Voormalig rijksschatkistbewaarder Zalm was geen fan van deze sprong in het financiële duister, tenminste als we Bart Tromp mogen geloven. Gelukkig is het nog steeds mogelijk van de rijdende trein af te springen, aldus de Rekenkamer. (JSF rap. september 2006, p. 9)

Een maand voor de JSF-beslissing krijgt scheepswerf de Schelde een vergunning voor een levering van oorlogsschepen aan Indonesië. De Schelde is sinds enige jaren in handen van Kommer Damen. (Hij nam de werf voor één euro over van de Zeeuwse en nationale overheid.) Het gaat om een levering met een waarde van een miljard euro. Dat hoeft Nederland niet te betalen, maar daar mogen de Indonesiërs voor opdraaien. Als het goed is betaalt Jakarta de schepen, maar voor het geval dat dit niet lukt zijn de financieringsrisico's gedekt door de overheid in Den Haag. Als de Indonesiërs niet betalen dan zal de Nederlandse belastingbetaler dat moeten doen. Ondernemen zonder risico.

Tot op het einde is volgehouden dat de schepen bedoeld zijn voor nobele kustwachttaken (aanhouden piraten, houtsmokkelaars, illegale vissers e.d.) en niet voor gevechtshandelingen zoals kustbombardementen. "Nee daar zijn ze veel te klein voor", zo verklaarde minister Bot, met de stelligheid van een admiraal, tijdens het slotdebat over de levering. Kort daarvoor, in juli 2006, zag Robert Fisk een Israëlisch patrouilleschip van de Hetz-klasse (de helft kleiner dan de schepen van Damen) Beiroet vanuit zee bombarderen met exact hetzelfde type kanon, van Italiaanse makelij, alsdat op de schepen voor Indonesië komt te staan.



Over die deprimerende oorlog in Libanon heb ik het nog niet gehad; een groot deel van de bewapening gaat via Nederland naar Israël, maar daar is weinig aan te doen, Nederland controleert geen exporten van bondgenoten die Nederlandse (lucht) havens passeren. Logisch toch?

Geld over de balk gooien, een arm land peperdure oorlogsschepen verkopen, feiten negeren en dat alles met een houding alsof het zo hoort. Toch alvast een paar wensen voor het nieuwe jaar:

* De PvdA houdt woord en gaat tegen de JSF inknallen.
* Landen worden niet meer verleid tot en-nu-nog-voordeliger wapenaankopen die uiteindelijk klauwen vol geld kosten.
* Doorvoer van wapens en munitie naar conflictgebieden en dictaturen wordt gestopt.

Hopelijk moet ik volgend jaar januari een heel ander lijstje maken.

(2007-01-03)

Graag heb ik mijn columns voor konfrontatie hier allemaal. Deze was ik vergeten. Het tekent wel mijn gemoed op een cruciaal moment in mijn leven. Een moment dat ik een verkeerde keuze maakte.

Combat proven: kustbeschietingen

Een goed wapens is combat proven (in de oorlog getest), tenminste dan heeft het zich bewezen. Het is de meest cynische reclame slogan die ik ken. Toch ga ik hem gebruiken om mijn verbeten gelijk te halen.

De oorlog van Israël tegen Hamas en de andere bewoners van Gaza eind 2008 - begin 2009 werd uitgevoerd vanaf land, uit de lucht, de ruimte (satellieten leverde beelden en communicatiekanalen) en zee. Alle vier de dimensies werden gebruikt, maar ik wil het over de laatste hebben.

In 2006 bombardeerden marineschepen Libanon vanaf zee. Een Nederlandse jongen - op bezoek bij zijn familie - zag het en meldde het in het jeugdjournaal. Robert Fisk, woonachtig in Beiroet, tekende de beelden - die hij vanaf zijn balkonnetje zag -, op in zijn boekje over die oorlog (Bericht uit Beiroet).

Ook bij de oorlog van 2008-2009 hoef ik niet langer dan 0,31 seconde te zoeken om de eerste treffer te vinden:
"Israeli Navy Begins Heavy Bombardment Of Gaza From Sea". Elders vind ik:
“The naval forces participated in bombing Gaza destroying many buildings and premises on the coastal areas”.
Het zijn de berichten van respectievelijk een solidariteitsactivist en Palestijnse journalist, beide vanuit Gaza. Solidariteit betekent partijdigheid en onbetrouwbaarheid. Tenminste dat is de smaak die het burgerlijk fatsoen en erger er aan willen kleven. Al Jazeera sla ik daarom ook maar over. Maar ook de BBC meldt het:
"Israeli air and naval forces continued to bomb and shell targets in the Gaza Strip on Saturday".
En voor de twijfelaars die ook de BBC tot het linkse kamp rekenen, Fox:
"Early Monday, Israeli navy gunboats fired more than 25 shells at Gaza City, setting fires and shaking office buildings, including the local bureau of The Associated Press". De Israëlische marineschepen zijn dus combat proven. Dat waren ze al. Dat zijn ze nu nog eens extra.

Kustbeschietingen. Het woord doet denken aan de zware slagschepen van de Iowa-klasse die in 1991 de kust van Irak bestookten. Dat beeld klopt niet. Niet alleen bestaan er geen slagschepen meer (de Iowa en zijn zusjes zijn musea geworden vol met militaire parafernalia of gesloopt), ook is het grootste Israëlische marineschip allerminst een indrukwekkend grijs monster. De schepen van de Eilat klasse zijn 85 meter lang en kunnen worden uitgerust met een kanon van 76mm. De Iowa had 406mm kanonnen, het zwaarste Nederlandse scheepsgeschut is 127mm. Het grootste deel van de in Nederland gebouwde marineschepen is uitgerust ( ) met een 76mm kanon. Ook de oppervlakte schepen die Nederland exporteert.

Dat laatste is precies de reden dat ik hier zo’n fuss over maak. Jarenlang heb ik een verbeten strijd gevoerd om duidelijk te maken dat FAC’s, OPV’s, korvetten, fregatten - en hoe die krengen verder ook mogen heten - geen grijs geschilderde pleziervaartuigen zijn, maar multi-tasking wapensystemen. Kustbeschietingen is een van de taken die ze uit kunnen voeren.

Er waren tal van redenen hiervoor blind te zijn. De regering wilde Damen laten leveren en toegeven dat de schepen deze capaciteit hebben, zou levering strijdig kunnen maken met het wapenexportbeleid. NGO’s vreesden subsidie en hielden daarom de kiezen op elkaar. Er was zelfs een NGO die samenwerkingsprojecten met de overheid niet in gevaar wilde brengen door hier oppositie tegen te bedrijven. Het onafhankelijke Amnesty was de witte raaf . Kamerleden dachten niet na (op SP en GL na) of trokken hun bek niet open (D’66) of waren het ermee eens om de kluit te belazeren. Allemaal geloofden ze het op zeker moment, lijkt het: met een kanon kan je geen mensen treffen en geen gebouwen in puin schieten. Lenin zei het al: als je leugen maar vaak genoeg herhaalt gaat men denken dat het de waarheid is. Zelfs voor de onkreukbare Minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot ging dit op.*

Koopt geen Hollandsche Waar! zou ik willen adviseren maar Israëlische dat doet wel waarvoor het bedoeld is.

Zie ook:
Deutsche Waffenexporte nach Israel; Der unsichtbare Dritte
Five Palestinians wounded after Israeli naval gun-ship strike on Gaza
Israel Debuts Arms in Gaza (in de reactieruimte van het oorspronkelijke artikel)

Ter aanvulling uit een oude tekst van mijn hand over Nederlandse marine wapenexporten naar Israël: "Ook onderzeebootbemanningen worden opgeleid met simulatoren. Een paar jaar geleden beschreef NRC-Handelsblad (12 juli 2003) dat Siemens Nederland - nog niet onder de deelnemers aan ITEC 2005 - een EMRSsimulator leverde voor Israëlische onderzeeërs voor de marinebasis in Haifa. Een woordvoerder van Siemens zegt dat de EMCS wordt gebruikt om het gebruik van alle kleppen en beweegbare delen van onderzeeërs te beoefenen. De bedoeling is de betreffende Israëlische onderzeeër uit te rusten met raketten met kernkoppen." Het sluit mooi aan bij het Duitse verhaal van Otfried Nassauer.

* VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Wapenexportbeleid, 22 054 Nr. 114, Vastgesteld 20 november 2006. Zijn woorden worden in het verslag afgezwakt weergegeven: “Ook de bewapening van de schepen kan niet of nauwelijks worden ingezet tegen de burgerbevolking.” Het ‘niet of nauwelijks’ laat nog enige ruimte.