Fotobijschrift: Berichten over een andere visie op geschiedenis en hoe leerlingen verstandiger een tekst kunnen lezen dan de schrijver van geschiedenisboeken. Het artikel over Nederlandse HAVO-leerlingen is ook een compliment aan hun leraar, Van der Nat, want hij zal een kleine bijdrage hebben geleverd aan het kritisch vermogen van die leerlingen. (bijdragen door Elske Schouten en Derk Walters in NRC-Handelsblad, 24 december 2009)
“Het is helemaal verkeerd om te denken dat Nederland Indonesië de onafhankelijkheid heeft gegeven, die hebben we zelf bevochten,” zegt geschiedenis lerares Ermayani Astuti in NRC. De dag van de overdracht door Nederland op 27 december 1949 is een daarom weinig aansprekende datum in Indonesië. 17 Augustus 1945 daar draait het om, toen werd Indonesia een Republik. De jaren daarna heeft die met vernuft en inzet het land bevrijd van de bezetter.
Het lijkt me een visie die meer waarde heeft dan een waarin de formele overdracht door de kolonisator en de overheerser een centrale rol speelt. Toch wil ik wel twee kanttekeningen maken bij ‘bevochten,’ vrijheid.
Dat vechten was niet alleen met de wapens, maar ook politiek. Nederland verloor internationaal alle steun voor zijn oorlog. Die isolatie was de voornaamste overwinning geboekt op de Belanda’s door het veel slechter bewapende Indonesische leger. Niet de wapens, maar vooral de politieke druk en diplomatie wonnen.
Een ander opvallend gegeven vind ik dat vrijwel nooit gesproken wordt over die andere strijd die de militairen van de Republiek vochten. Op Centraal-Java woedden verschillende gewapende conflicten met de Communistische Partij van Indonesië (PKI) en opstandige legercommandanten (bij de bestrijding van een van hen, majoor Sabarudin, werd ook Tan Malaka geëxecuteerd). De redenen achter het negeren van deze andere strijd - met tienduizende slachtoffers - ken ik niet. (Alinea aangepast 28/12/09, 10.15.)
Om bovenstaande ben ik erg blij met de boeken van Pramoedja Ananta Toer, met name zijn korte verhalen over de revolutie en ‘guerilla familie,’ die me inzicht geven in de gedachten, visies en mensen die in die tijd en leefden, meer dan de officiële geschiedenis van beide landen.
Eerder een Volkskrantblog 27 december 2009
