Afgelopen zomer presenteerde Joris Luyendijk niet alleen zomergasten . Hij publiceerde ook een boek over zijn ervaringen als journalist in het Midden-Oosten. Hij beschrijft de misverstanden, de misplaatste beeldvorming en bijvoorbeeld dat slachtoffers daarnaast ook gewone mensen zijn.
Luyendijk had sociale wetenschappen en arabisch gestudeerd en deed onderzoek naar leeftijdgenoten in Caïro. Hij schreef er een boekje over en werd vervolgens correspondent en streek wederom neer in de stad. Hij komt er als journalist tot de conclusie dat journalistiek in de Arabische wereld onmogelijk is.
Op de pagina waar hij dit inleidt, staat ook:
"Natuurlijk had ik over dictatuur gelezen. (...) Het was niet tot me doorgedrongen, niet echt, en dat bleef lang zo. Tijdens mijn studiejaar in Egypte wist ik dat mensen zonder proces in de gevangenis zaten, ik zag portretten van de president en bij de campus stond een pantservoertuig met mitrailleur. Maar zulke dingen wenden."(p. 66)
Wist Joris dat de kans zeer groot was dat hij keek naar een pantservoertuig dat op de Leusderheide, Seedorf of Havelte heeft rond gereden met Nederlandse militairen erin. In 1998 leverde Nederland zeshonderd zogenaamde YPR's, pantserrupsvoertuigen aan Egypte. Zo kom je overal de Nederlandse wapens tegen, mogelijk zelfs in een boekje over Nederlandse Midden-Oosten journalistiek. Als Luyendijk een foto van dat voertuig heeft, kan hij dit zelf nog even bekijken.
Een pantservoertuig is ideaal wapentype om in steden vrees mee in te boezemen. Nederland moest ervan af en dus gingen ze. Een paar jaar later, in 2004, zou Nederland er nog 400 leveren. Egypte beschikt inmiddels over ruim 1.000 Nederlandse pantservoertuigen uitgerust met mitrailleur of .50 geweer. Een kwart van omvangrijke hoeveelheid Egyptische militaire voertuigen komt dus uit Nederland. Maar ze worden niet ingezet tegen de burgers, aldus de Regering. Joris zag ze wel als schrikmiddel voor de campus.
Over die levering van 400 stuks heeft nog geen enkel serieus medium gepubliceerd en de berichtgeving over die 600 van de jaren negentig beperkte zich vrijwel tot Onze Wereld.**
Blijkbaar is het leveren aan een dictatuur niet zo erg, als het onze dictatuur is.
Uit: 't Kan Anders 8 november 2004.
Volgend jaar zal mogelijk de levering van 400 pantservoertuigen naar Egypte opgenomen zijn. Deze levering wordt momenteel voorbereid. Als je al die voertuigen in een rij achter elkaar zet dan heb je een file van meer dan 2½ kilometer. De voertuigen zijn grotendeels uitgerust met 12,7 mm (.50”) geschut en kunnen zeven personen vervoeren. Al met al een forse bijdrage aan het Egyptische leger. De regering meldt ter geruststelling “dat sinds 1994, voor zover bekend, Egyptisch legermaterieel, noch overigens het Egyptische leger zelf, tegen burgers is ingezet.”
Amnestie meldt echter dat tijdens een studentenprotest in april 2002 een student werd gedood door geweervuur. “De demonstratie begon vreedzaam, maar liep uit de hand toen de veiligheidstroepen studenten verhinderden zich aan te sluiten bij demonstranten buiten de universiteitscampus.” Wel degelijk inzet van militairen tegen burgers.
Egyptische Kopten rapporteren een nog directere relatie tussen de op stapel staande levering en inzet tegen burgers. Januari 2004 werd een Koptisch klooster aangevallen in Egypte, een medewerker werd gedood en acht nonnen verwond. Vorig jaar werd ook al een Koptisch klooster aangevallen, daarbij werden pantservoertuigen ingezet.
Human Rights Watch beschrijft het terroriseren van een dorp. Hierbij is een vrouw doodgeslagen door veiligheidstroepen.
Deze voorbeelden zijn het resultaat van een oppervlakkige zoektocht met een internet zoekmachine. Het begint er op te lijken dat de term ‘voorzover bekend’ - die de Regering regelmatig gebruikt als het onderzoek naar mensenrechten en veiligheidssituaties betreft -, in feite betekent we weten het niet, willen het niet weten en leveren wel.
* Opmerkelijk is dat ook op de website van de Campagne tegen Wapenhandel niets over die eerste levering te vinden is. Hij wordt wel beschreven in: Nederlandse Wapenhandel in de jaren '90
Geschreven in 2006.
