Laat ik eens wat goeds over de Verenigde Staten zeggen. (Ja hier zijn de eerste lezers al afgehaakt.) Laat ik eens zeggen dat er dingen zijn die ze beter doen dan Nederland. Laat ik eens zeggen dat de Nederlandse politiek veel geslotener is dan de Amerikaanse. Ik ga niet beweren dat Washington de wereld beter kan rulen, maar toen Holland en Zeeland dat deden zag de wereld er nog een beetje anders uit, maar beter deden ze het zeker niet. Washington bashen is leuk, vermakelijk en nuttig, maar af en toe een blik op ons eigen koude kikkerlandje kan ook geen kwaad. Daar waar de VS sancties instellen tegen een berucht wapenhandelaar, lijkt in Nederland nauwelijks aandacht te bestaan. Maar daarover later.
Lijstjes
Kritiek op de Amerikaanse politiek heeft altijd bestaan, maar nooit zo omvangrijk als de afgelopen jaren. Al snel nadat Bush aan de macht kwam ontstonden de lijstjes waar de Verenigde Staten allemaal te kort schoten: Kyoto-protocol, landmijnen verdrag, bij het vuil zetten van het Anti-Ballistisch Missile verdrag etc. (hier twee (1, 2) van die opsommingen). De wereld werd er niet veiliger, schoner en socialer op. Dat is bekend. Maar het brengt mij op dat andere lijstje. Dat krijgt veel minder aandacht, daarover bestaat veel minder overeenstemming.
Met de PvdA in de Regering: geen JSF, een nieuw Referendum over de Europese Grondwet, een onderzoek naar de Nederlandse deelname naar Irak. Drie belangrijke punten op het gebied van Defensie en Buitenlandse Zaken zouden bij de PvdA in goede handen zijn, zo werd de kiezer beloofd. Van het lijstje van drie bleef na de verkiezingen niet veel over. De JSF komt er met de PvdA alleen ietsjes later (maar vertraging is er altijd bij grote programma's). De andere twee zaken komen er juist niet, geen referendum en geen onderzoek. Argos berichtte over dit laatste afgelopen zaterdag en zal dat a.s zaterdag weer doen.
Het Verenigd Koninkrijk deed wel onderzoek (het hing Blair als een molensteen om de nek), de Verenigde Staten ook en onlangs moest Bush erkennen dat de inlichtingen dat er massavernietigingswapens in Irak waren incorrect waren. Eigenlijk doet iedereen dat. In Nederland: nada, niente, njet, niets. Met de steun van De-man-van-het-jaar kan Balkende er mee weg komen.
Wapenhandel
In een soort haasje-over nu weer terug naar Amerikanen. Zij zijn niet alleen de grootste wapenhandelaars in de wereld, ze maken ook werk van hun wapenexportcontrolebeleid. Niet alleen worden ongewenste leveringen opgespoord, ook bestaat er een uitgebreid voorlichtingsprogramma voor buitenlandse bedrijven. Op 25 en 26 september konden bedrijven in Amsterdam meedoen aan een training: ‘VS exportcontroles over niet Amerikaanse transacties’ en een paar dagen later kon de industrie in Mokum naar een cursus onder de titel: ‘VS Commerciële Export Controles & Embargo’s & VS Defensie Handel Controles’. De Noord Amerikanen exporteren niet alleen de meeste wapens van alle landen in de wereld, ze exporteren ook hun politieke wapenexportbeleid. Het houdt niet op aan de grens, zoals het Nederlandse.
Er zitten negatieve kanten aan, zoals het steunen van bondgenoten met wapens, dit kunnen zowel staten als organisaties zijn (UCK, Noordelijke Alliantie). Bovendien wordt controle op strategische goederen zeer selectief ingezet, zo konden in de jaren negentig geen couveuses naar Irak geleverd worden, omdat deze ook als kweekbedden voor biologische wapens konden worden gebruikt. Des te schrijnenender aangezien de kindersterfte door de boykot enorm was (link naar film Pilger). Tegen Iran lopen momenteel de meest vergaande sancties, die ook Nederlandse bedrijven treffen en bijdragen aan het agressieve klimaat rond Iran. Maar het laat ook zien dat een actief wapenexportbeleid mogelijk is.
Dat actieve wapenexportcontrolebeleid raakt ook Nederlandse bedrijven en personen. Zoals onlangs weer bleek in de zaak Bredenkamp. Handelaren als Bredenkamp lopen als een koordanser over een lijn die is gespannen tussen de eigen zakelijke belangen en de medewerking van overheden en inlichtingendiensten. Illegale wapenhandel, vindt vaak plaats met stilzwijgende goedkeuring. De Hollywood film Lord of War brengt dit systeem heel beeldend naar voren. Maar verbeeld ook dat er onverwacht een kink in de kabel kan komen. De belangen van de handelaar en de overheid lopen niet meer paralel, door politieke ontwikkelingen of omdat de handelaar te veel wil. Als het mis loopt is de schurk vaak de klos. Door onderhandelingen, het geven van informatie aan zijn voormalig companen of de dreiging dat hij belastende informatie kan brengen, leveren hem mogelijk nog een vrije aftocht op. Niet altijd zo moest in Nederland Frans van Anraat tot zijn grote schrik ontdekken, ondanks steun van de AIVD.
Bredenkamp
Nu naar de Amerikaanse en de Nederlandse.werkelijkheid van vandaag. Het verhaal van de Nederlandse zakenman Bredenkamp, die geen Nederlander meer is. De man die in de quote 500 staat. Bredenkamp die door Bush een maatje van Mugabe wordt genoemd. “De in 1940 geboren Zuid-Afrikaan kreeg de Nederlandse nationaliteit in 1970 toen hij als tabaksinkoper werkte voor Niemeyer in Groningen. Het Nederlands paspoort maakte mogelijk dat hij, volgens talloze publicaties, decennia lang wapens leverde aan een waaier regimes van Rhodesië (het huidige Zimbabwe) en Angola tot Irak en Congo. Zelf heeft hij dit altijd ontkend. De handel legde hem geen windeieren. Bredenkamp pronkt dit jaar met een geschat vermogen van 230 miljoen euro als nummer 138 op de lijst van meest vermogende Nederlanders.” Dit neem ik gemakzuchtig over uit een tekst van Armold Karskens – die zo langzamerhand een deel van ons nationale geweten wordt. De Amerikanen stelden eind november sancties tegen hem in. En de Nederlanders? Nog nooit heb ik Balkenende erover gehoord. Die houdt zich waarschijnlijk niet met deze bijzaken bezig.
Wanted!
Bredenkamp is zijn Nederlandse paspoort kwijt. Al acht jaar lang, maar de informatie daarover kwam pas de afgelopen weken naar buiten, terwijl er al veel eerder - ook door Kamerleden, waaronder Bert Koenders - naar gevraagd was. Dat Bredenkamp zijn paspoort kwijt is, betekent echter niet dat Nederland niet tot vervolging kan overgaan. Volgens het parket is die mogelijkheid er wel, omdat Bredenkamp ten tijde van de misdaden het Nederlanderschap nog had. (De Amerikanen noemen overigens wel een Nederlands paspoortnummer.)
“Het Kabinet moet bij de VS informeren op basis van welke informatie deze sancties zijn ingesteld en op basis daarvan een nieuw oriënterend onderzoek doen. Ik heb hierover schriftelijke vragen aan minister van justitie Hirsch Ballin gesteld.”, zegt Kamerlid van Velzen op haar weblog.* Een eerste stap. Het hoeft niet bij Amerikaanse sancties te blijven. Nederland kan achter Bredenkamp aan. Op naar een actief wapenexportcontrolebeleid: pak hem!
Martin Broek
* Zie ook: Vragen aan de minister van Justitie over de financiële sancties tegen medewerkers van de Zimbabwaanse president. (Ingezonden 28 november 2008).
Meer bronnen:
* Zie het persbericht van de U.S. Department of the Treasury
* Princeton invested in arms supplier with Zimbabwe ties
* BAE accused of £100m secret payments to seal South Africa arms deal
* How arms-deal 'bribes' were paid
* Tutu, de Klerk Want Arms Deal Inquiry
* Latest Arms Probe Goes to the Heart of Government
* ALPHABETICAL LISTING OF SPECIALLY DESIGNATED NATIONALS AND BLOCKED PERSONS:
Artikelen grotendeels vanuit 'arms trade list' van David Isenberg.
bericht donderdag 11 december 2008
