Oorlogscultuur

“Wil jij het boek Oorlogscultuur bespreken Martin?” Een boek van Martin van Creveld? Ja graag, daar hoef ik niet lang over na te denken. Van Creveld is al jaren een gevierd militair denker. Tot nu toe heb ik het met samenvattingen gedaan. Een paar weken later werd het boek thuisbezorgd. Precies 5cm dik. Het eerste deel en het laatste hoofdstuk heb ik uit.

Dat laatste hoofdstuk heeft de titel Feminisme. Ik werd er op gewezen in de inleiding: “Wat staat ons te wachten als er geen oorlogscultuur zou bestaan? Deze vraag zal in het vijfde en laatste deel worden beantwoord. Hierin wordt een aantal zaken behandeld waarvan altijd gedacht is dat ze in strijd zijn met zo’n cultuur: de woeste horde, de zielloze machine, mannen zonder pit en het feminisme.”

Normaal zou ik dit laatste hoofdstuk ondanks deze nieuwsgierig makende provocatie gewoon op het laatst gelezen hebben. In aanloop naar de vrouwendag-blogdag leek het me wel aardig om juist dit stukje hier apart te bespreken. Ik vermoedde een intelligente kritiek op feministische visies over oorlog. Helaas. Had ik het maar niet gelezen.

Terwijl de vrouwen van Sparta instemmend worden geciteerd: ‘Kom terug als overwinnaar of op je schild,’ zo wordt Lysistrata, die de oorlogscultuur afwijst, gezien als prototype van de vreselijke feministe die uiteindelijk verantwoordelijk zal zijn voor de nederlaag als de oorlog op ons afkomt. Maar als vrouwen het leger ingaan zal het effect even desastreus zijn. Vrouwen moeten zich volgens van Creveld gewoon niet met oorlog bemoeien.

Hoe moet ik de overige 400 bladzijden nog lezen nu ik deze platvloerse (de voorbeelden daarvan laat ik voor wat ze zijn) en denigrerende tekst ken. Het was alsof ik de longroom binnenstapte van het marineschip waarop ik als 22 jarige matroos zat. Vrouwen zijn een last met als enige taak het aanmoedigen van mannen als ze naar de oorlog gaan en om ze lustig te belonen bij terugkomst.

Oorlog bestaat vanwege de spanning tussen de seksen. “Mannen zonder toekomst, dat wil zeggen zonder vrouwen en nageslacht, hebben niet veel reden om tegen elkaar te vechten om eer of bezit en zouden daar snel mee stoppen.” Mannen vechten om indruk te maken op vrouwen. “Zij zouden dat waarschijnlijk niet gedaan hebben als vrouwen daar niet zo dol op waren geweest.”

Bijna zou ik de teksten weer opdiepen van de antimilitaristische feministen uit de jaren tachtig die wel raad zouden weten met zo’n mannetje als van Creveld die laat zien dat militair denken maar al te snel tot patriarchale meningen leidt.

De recensie van het hele boek

Geschreven voor Volkskrantblog 1 maart 2009